Хорижда қанча қозоғистонликлар яшайди
ASTANA. Kazinform – 1 май – Бирлик куни. Тор маънода бу Қозоғистонда яшовчи халқлар, бошқа этник гуруҳлар диаспораларининг ўзаро ҳамжиҳатлигини кўрсатадиган санадир. Кенг маънода оладиган бўлсак, ўзини қозоқ халқининг бир бўлаги деб биладиган миллионлаб тақдирлар, турли уруғ ва элатларнинг манфаатли кун, бирлик байрами.
Бугунги материалимизда турли сабабларга кўра чегарадан ташқарида қолаётган юртдошларимизнинг миллат бирлигига қўшган ҳиссаси ҳақида маълумот берамиз.
Чегарадан ташқарида қанча қозоқ бор?
Биринчидан, чет элда ишлайдиган қозоқлар сони ҳақида бир неча сўз. «Отандастар қоры» нотижорат акциядорлик жамиятининг бизга берган маълумотларига кўра, Қозоғистон ҳудудидан ташқарида яшаётган қозоқлар сони 5 миллионга етиши мумкин. Расмий тоифага маълум бўлган маълумотларга асосланиб, хориждаги қозоқларнинг умумий сони 3 миллиондан ошгани аниқ.
«Отандастар» жамғармаси вакилларининг айтишича, дунёнинг 40 дан ортиқ давлатида шунча қозоқлар истиқомат қилади. Жамғарманинг таҳлил ва стратегик ривожланиш бошқармаси берган маълумотларга кўра, бугунги кунда Хитойда 1,6 миллион, Россияда 591 минг, Ўзбекистонда 821 минг қозоқ истиқомат қилади. Қайд этиш жоизки, уларнинг барчаси қадимдан қозоқ замини ҳисобланган тарихий масканида истиқомат қилувчи қон-қариндош бўлиб, кейинги 2-3 асрдаги геосиёсий ўзгаришлар туфайли чегарадан ташқарида қолиб кетган. Бундан ташқари, Мўғулистонда - 121 минг, Қирғизистонда - 35 минг, Туркияда - 30 минг, АҚШда - 17 минг, Эронда - 10 минг ва Туркманистонда - 9 минг қозоқ диаспораси яшайди.
“Ўтган асрнинг 50 йилларида Алтай қозоқлари Туркияга кўчиб келган, 60-70 йилларда эса Европа давлатларида ўрнашиб қолган. Уларнинг авлодларидан 17 минг нафари Германияда, 2 минг нафари Францияда, 1000 нафари Буюк Британияда, 300 нафари Австрияда, 300 нафари Швецияда, 90 нафари Бельгияда, 70 нафари Данияда, 30 нафари Норвегияда истиқомат қилади”, — дейилади фонд хабарида.
Яна «Отандастар» жамғармаси маълумотларига кўра, дунёнинг турли бурчакларида 250 мингга яқин Қозоғистон фуқароси истиқомат қилади. Уларнинг бир қисми хорижга ўқиш учун кетса, яна бир қисми расмий хизматда, қолганлари икки қўлига белкурак қидирмоқда.
“Хориждаги қозоғистонликларнинг аниқ сони (ўқиш, ишлаш ва бошқа сабабларга кўра) ҳақида расмий маълумотлар йўқ. Бироқ, бизда мавжуд бўлган маълумотларга кўра, Россияда - 60 минг, Туркияда - 40 минг, Германияда - 50 минг, АҚШда - 50-60 минг, Жанубий Кореяда - 10 минг, Польшада - 10 минг, Буюк Британияда - 4 минг, Канадада - 3,5 минг ва Швециядада 1200 нафар қозоғистонлик ўқиш, ишлаш ва бошқа сабабларга кўра истиқомат қиляпти”, — дейилади хабарда.
Жамғарма тоифасида хориждаги қозоғистонликлар ҳам қўшилган 200 дан ортиқ уюшма ва ташкилотлар мавжуд. Улар орасида Россияда 100 га яқин, Ўзбекистонда 20 га яқин, Европада 40 дан ортиқ, Осиё мамлакатларида 30 га яқин, АҚШ ва Канадада 10 дан ортиқ уюшма фаолият юритади.
Ташқи ишлар вазирлиги маълумотларига кўра, Қозоғистоннинг 64 013 нафар фуқароси бошқа давлатлар консулликларида рўйхатга олинган, яъни “Отандастар” жамғармаси томонидан қайд этилган 250 мингдан ортиқ кишидан атиги 64 минг нафари консуллик рўйхатидан ўтган.
