Хитой Ярлун-Цангпо дарёси орқали дунёдаги энг катта тўғон қуришни режалаштирмоқда
BEIJING. Kazinform – Хитой ҳукумати Ярлун-Цангпо дарёсининг қуйи оқимида гидроэлектр станция қуриш лойиҳасини маъқуллади. Бу ҳақда Синьхуа агентлиги хабар берди.
Хитой расмий агентлигига кўра, Ярлун-Цангпо дарёсининг қуйи оқимидан кўтарилган гидроэнергетика иншооти тезда ривожланишнинг янги моделини шакллантиради ва юқори сифатли ўсишни таъминлашда муҳим рол ўйнайди. Шунингдек, паст углеродли ривожланишни рағбатлантириш учун яшил лойиҳа сифатида глобал иқлим ўзгаришига қарши чоралар кўришда катта аҳамиятга эга. Лойиҳа Ярлун-Цангпо дарёсининг мўл-кўл гидроэнергетика ресурсларидан фойдаланган ҳолда минтақада қуёш ва шамол энергетикасини ривожлантиришга қаратилган.
Агентлик маълумотларига кўра, гидро, шамол ва қуёш энергиясини бирлаштирган тоза энергия базасини яратиш Хитой учун яшил ва кам углеродли ривожланишга ўтишни тезлаштириш учун муҳим қадамдир.
Бироқ, Сингапурнинг «Lianhe Zaobao» нашри таъкидлаганидек, дунёдаги энг катта тўғонни қуришга қаратилган ушбу улкан лойиҳа Хитой ва Ҳиндистон ўртасидаги чегара можаросининг янги босқичига йўл очиши мумкин.
“ГЭС қурилиши камида 10 йил давом этиши кутилмоқда ва умумий сармоя миқдори 10 триллион юандан (тахминан 700 триллион тенге) ошиши мумкин. Лойиҳанинг қиймати 254,2 миллиард юанга тенг бўлган “Уч дара” тўғони қийматидан анча юқори бўлиб, у дунёдаги энг қиммат инфратузилма лойиҳаси бўлади. Ўтган йили Хитой энергетика тузилмасида гидроэнергетиканинг улуши қарийб 14 фоизни ташкил этди. Бироқ, глобал исиш туфайли қурғоқчиликнинг узайтирилиши гидроэнергетика ишлаб чиқаришнинг сезиларли даражада қисқаришига олиб келди. Шундай қилиб, ҳатто Сичуань ва Юньнань каби сув ресурсларига бой вилоятларда ҳам электр энергияси танқислиги кузатилмоқда. Ҳозиргача Хитой Ярлун-Цангпо дарёси бўйлаб 12 га яқин кичик ва ўрта ГЭС қурди”, – деб ёзади «Lianhe Zaobao» нашри.
Сингапур нашри таъкидлаганидек, Ярлун-Цангпо Ҳиндистон ва Бангладеш учун алоҳида аҳамиятга эга бўлган тоза сув манбаи ҳисобланади. Дарё Хитой чегарасидан чиқиб, Ҳиндистоннинг Аруначал-Прадеш штати ва Бангладеш орқали денгизга қуйилади. Хитой Аруначал-Прадешни Жанубий Тибет минтақасининг бир қисми деб билади.
Ҳиндистон ва Бангладеш лойиҳа дарё оқими ва каналига салбий таъсир кўрсатиши ҳамда минтақада сув танқислигини ошириши мумкинлигидан хавотирда. Нашрнинг қайд этишича, лойиҳа Пекин учун сиёсий кескинликлар вақтида рақибига босим ўтказиш воситасига айланган ва Хитой-Ҳиндистон чегарасидаги можаронинг қайта тикланишига сабаб бўлиши мумкин.
Бунга жавобан Хитой Ташқи ишлар вазирлигининг расмий вакили Мао Нин навбатдаги матбуот анжуманларидан бирида Ярлун-Цангпо дарёсининг қуйи оқимида қуриладиган ГЭС лойиҳаси ўнлаб йиллар давомида олиб борилган пухта тадқиқотлар натижасида ишлаб чиқилганини маълум қилди. Унинг сўзларига кўра, лойиҳа муҳандислик хавфсизлиги ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича барча зарур чораларни ўз ичига олади, лойиҳа дарёнинг қуйи ҳавзаси мамлакатларига салбий оқибатларга олиб келмайди.
“Хитой тегишли давлатлар билан ахборот алмашишни давом эттиради ва Ярлун-Цангпо ҳавзаси аҳолиси манфаати учун табиий офатларнинг олдини олиш ва оқибатларини юмшатиш бўйича ҳамкорликни мустаҳкамлайди”, – деди Мао Нин.
