Ҳақиқий назорат йўқлиги сабабли денгиз мушуклари нобуд бўлмоқда – эколог

AQTAÝ. Kazinform – Каспий денгизида нобуд бўлган денгиз мушуклари сони икки юзга етди. Уларнинг ўлими бўйича тадқиқот натижалари ҳали эълон қилинмаган. Таниқли эколог Адилбек Қозибақов шу муносабат билан ўз фикрларини билдирди.

Экология ва табиий ресурслар вазирлиги Жамоатчилик кенгаши ва ECOJER уюшмасининг Манғистау вилояти ҳудудий экологик кенгаши аъзоси Адилбек Қозибақовнинг фикрича, денгизда нобуд бўлган ҳайвонлар сони уларнинг умумий ҳажмига нисбатан нормал ҳодисадир.

“Денгиз мушукларининг ўлими ҳар йили қайд этилади. Умуман олганда, ҳаёт билан ўлим қатор юради. Бу нафақат денгиз мушукларига, балки бошқа ҳайвонларга ҳам тегишли. Ҳайвонлар сони кўпайган сари ўлим сони ҳам юқори бўлади. 100 минг денгиз мушугининг 1 фоизи - 1 минг. Бу нормал ҳолат. Шунинг учун, ўтган ойда ҳалок бўлган 179 денгиз мушуги кўп эмас. Муаммо шундаки, бу ҳақиқий назорат ва мониторингнинг йўқлиги туфайли содир бўлмоқда”, – деди эколог.

Адилбек Қозибақовнинг айтишича, денгиз мушукларининг ўлими сабабларини аниқлашда кўпинча мустақил экологлар билан маслаҳатлашилмайди.

“Агар мустақил экспертлар махсус билимга эга мутахассисларни мониторинг ишларига жалб қилсалар, ўз вақтида кўплаб маълумотлар пайдо бўлади. У ижтимоий тармоқлар орқали эълон қилиниши керак. Лекин бундай ҳолат бўлмагани учун, албатта, ҳар кимнинг фикри ҳар хил бўлганлиги учун башорат қилинади ва вазияқт тескари йўналишга ўзгариб кетади. Масалан, одамлар ижтимоий тармоқларда “у касал бўлиши мумкин, қаердадир ёғи тўкилган бўлиши мумкин” деган фикрлар билан бўлишмоқда. Сиз уларга бундай ёзманг, деб айта олмайсиз. Бунинг сабаби, унга қарши аниқ маълумот йўқ. Бунинг олдини олиш учун мустақил экспертларни жалб қилиш керак. Аммо бу ерда ҳам тўсиқлар мавжуд. Масалан, Тадбиркорлик тўғрисидаги кодексда мустақил эксперт сифатида фақат бюджет ёки квазидавлат ҳисобидан молиялаштириладиган компаниялар жалб этилиши мумкин. Масалан, Экология бошқармаси ва прокуратура фақат уларни таклиф қилиши мумкин. Агар улар бюджетге тегишли эксперти бўлса, қандай қилиб мустақил эксперт бўлиши мумкин? Шунинг учун, назорат ишлари давомида давлатдан маблағ олмайдиган мутахассисларни жалб қилиш керак, деб ўйлайман”, – деди эколог.

Апрель ойи бошида Каспий денгизи қирғоғида Тупқараған туманида юздан ортиқ денгиз мушукларининг жасадлари топилган эди.

Ой охирига яқин яна саксонга яқин денгиз ҳайвонларининг жасади топилди, ҳалок бўлган денгиз мушукларининг сони эса деярли икки юзга этди.