Фотосуратлар тарихи – Ақмола вилоятидаги Битиғай ва Беспақир мақбаралари
ASTANA. Kazinform - Бу фотосуратларда Ақмола вилоятининг Қорғалжин туманидаги иккита машҳур мақбара – Битиғай ва Беспақир мақбараси акс этган. Ақмола вилояти Маданият бошқармасининг Тарихий-маданий мерос объектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш маркази бош инспектори Гулим Рақимжанова Kazinform мухбирига қадимий меъморий ёдгорликлар ҳақида гапириб берди.
“Қорғалжин тумани Ақмола вилоятининг сайёҳлик ҳудудларидан бири ҳисобланади. У нафақат гўзал табиати, балки бой тарихи ва машҳур жойлари билан ҳам эътиборга моликдир. Бу ҳудудда доимо кўчманчиларнинг яйловлари бўлган. Туман 1928 йилда ташкил этилган бўлиб, унинг таркибига олтита волост киради. Ўшанда Қорғалжин қишлоғи пайдо бўлди. 1932—1941 йилларда туман Қарағанди вилоятига қарашли эди. 1941 йилдан буён Ақмола вилояти таркибига киради”, - деди суҳбатдош.
Қорғалжин ҳудудида кўплаб қадимий қабристонлар, сақлар ва қадимги туркийлар даврига оид объектлар мавжуд. Улар орасида Битиғай ва Беспақир мақбаралари бор. Биринчиси Нура дарёсининг чап соҳилида жойлашган. Бир вақтлар мақбара ўрнида Битиғай (ёки Татиғай) шаҳри жойлашган.
"Баъзи тарихий маълумотларга кўра, Битиғай Тауке хоннинг ўрдаси бўлган. Бу ердан Буюк Ипак йўлининг карвон йўллари ўтган”, – дейди Г.Рақимжанова.
Беспақир мақбараси Нура дарёсининг ўнг қирғоғида, Қорғалжин тумани, Абай қишлоғида, эски қабристон ҳудудида жойлашган. Мақбара қўй сути, жуни, от жуни ва лойдан ясалган хом ғиштдан қурилган.
“Беспақир мақбараси 1837-1847 йиллардаги миллий озодлик урушида ҳалок бўлган беш нафар аскар шарафига сўнгги қозоқ хони Кенесари бошчилигида қурилган, деган ривоят халқ орасида бор”, — дея қўшимча қилди Г.Рақимжанова.
Бу мақбара икки қисмдан иборат — асосий қисми диаметри 6,5 метр бўлган саған шаклидаги қисм (қозоқ маданиятида қўлланиладиган сопол буюмларнинг махсус тури) ва диаметри 2,8 метр бўлган гумбазли кириш қисмидир.
Унинг айтишича, Ақмола вилоятида 1733 та обида мавжуд бўлиб, улардан 5 таси республика, 1034 таси маҳаллий аҳамиятга эга, 694 таси олдиндан рўйхатга олинган. Шунингдек, вилоятда “Муқаддас Қозоғистон” рўйхатига 45 та муқаддас объект киритилган. Қорғалжин туманида уларнинг олтитаси бор. Бугун биз улардан фақат иккитаси ҳақида маълумот бердик.
