Европа давлатлари ва АҚШ миграция сиёсатини кучайтирмоқда
ASTANA. Kazinform - Европанинг бир қанча давлатлари ва АҚШ ҳукумати бошпана бериш тизими ва миграция сиёсатига катта ўзгаришлар киритилганини эълон қилди. Kazinformнинг инглиз таҳририяти мухбири дунёнинг турли мамлакатларида жорий этилаётган янги чеклов чоралари ҳақида шарҳ тайёрлади.
Бу қадамлар жамиятда турлича қабул қилинмоқда, аммо мамлакатлар келгуси йилларда чет элликлар қабулини камайтириш ниятида эканлиги аниқ.
Буюк Британия ўзининг "ҳаддан ташқари либерал" бошпана сиёсатини кучайтиради.
Ҳукуматнинг сўзларига кўра, Буюк Британия замонавий тарихдаги бошпана тизимининг энг катта ислоҳотини амалга оширади. Бош вазир Кир Стармер ҳозирги тизим бошқа Европа мамлакатларига қараганда либералроқ эканлигини таъкидлади.
Ички ишлар вазири Шабана Маҳмуднинг фикрича, агар бошпана қоидалари ҳозир кучайтирилмаса, улар охир-оқибат бутунлай йўқ бўлиб кетиши мумкин, чунки улар жамоатчилик ишончини йўқотади.
Янги чоралар қочқинлар учун вақтинчалик мақомни жорий этиш ва мамлакатга ноқонуний равишда келганларни депортация қилишни тезлаштиришни ўз ичига олади.
Бошқа таклиф қилинган ўзгаришлар орасида - доимий яшаш учун кутиш муддатини беш йилдан йигирма йилгача ошириш, шунингдек, агар бу мамлакатлар ноқонуний мигрантларни қайтариб олишдан бош тортса, Ангола, Намибия ва Конго Демократик Республикаси учун виза чекловларини жорий этиш имконияти мавжуд.
Британия расмийлари судларнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича Европа конвенциясини талқин қилишини қайта кўриб чиқиш имкониятини истисно қилмаяпти.
Бошқа Европа Иттифоқи мамлакатлари сингари, Британия ҳукумати ҳам оилавий ҳаёт ҳуқуқини ҳимоя қилувчи 8-модданинг қўлланилишини қатъийлаштиришни таклиф қилмоқда, уни фақат яқин оила аъзолари билан чеклаш мумкин. Шунингдек, у бошқа давлатлар билан ғайриинсоний ва қадр-қимматни камситувчи муомалани тақиқловчи 3-модданинг қўлланилишини қайта кўриб чиқиш бўйича ҳамкорликни муҳокама қилмоқда.
Қўшма Штатлар янги виза талабларини жорий этмоқда
2025 йил 1 августдан бошлаб АҚШ Фуқаролик ва иммиграция хизматлари (USCIS) оилаларни бирлаштириш визаларини кўриб чиқиш жараёнини кучайтира бошлади, бунинг ниятини "потенциал зарарли ниятли чет элликларни аниқлаш орқали америкаликларнинг хавфсизлигини таъминлаш" деб атади.
Асосий ўзгаришлар қаторига - ҳужжатлар талабларининг кучайтирилиши, бир нечта аризаларга қўшимча чекловлар ва мажбурий суҳбатлар киради. АҚШ расмийлари янги қоидаларга кўра, агар иммиграция қонунбузарликлари кейинчалик аниқланса, виза петициясини тасдиқлаш автоматик равишда қонуний мақом бермаслигини алоҳида таъкидладилар. Янги талаблар мавжуд аризаларга ҳам, келажакдаги барча аризаларга ҳам тегишли.
Алоҳида равишда, АҚШ маъмурияти депортация операцияларини кенгайтирди, 3000 кишини кунлик ҳибсга олиш мақсадини белгилади ва иммиграция назорати соҳасида федерал агентликларнинг ваколатларини кучайтирди. Ушбу чоралар инсон ҳуқуқлари фаоллари ва адвокатлар орасида хавотирларни уйғотди, улар президент ваколатларини суиистеъмол қилиш мумкинлиги ҳақида огоҳлантирилдилар.
Шуни таъкидлаш керакки, Трамп маъмурияти иммиграция назорати соҳасида федерал агентликларнинг ваколатларини кенгайтирган. Мамлакатда ҳар куни 3000 та ҳужжатсиз иммигрантни ҳибсга олиш квотаси мавжуд. Бу баъзи америкаликлар орасида президентлик ваколатларининг кенгайиши мумкинлиги ҳақида хавотирларни уйғотди.
Канада мигрантларни қабул қилишни қисқартиради
Канада уй-жой танқислиги ва ижтимоий хизматларга тобора ортиб бораётган юкламалар фонида мигрантларни қабул қилиш режаларини қисқартиришини эълон қилди.
Мамлакат 2025 йилда 395 000 дан ортиқ, 2026 йилда 380 000 ва 2027 йилда 365 000 дан ортиқ бўлмаган иммигрантларни қабул қилишни режалаштирмоқда.
Шу билан бирга, расмийлар вақтинчалик меҳнат мигрантлари учун қоидаларни кучайтирмоқда ва халқаро талабалар учун рухсатномалар сонига чекловлар киритмоқда. Иммигрантлар вазири Марк Миллер баъзи таълим муассасалари самарали равишда "халқаро талабалардан фойда кўраётганини" айтди.
Яна бир бор минтақалар бундай чоралар ишчи кучи етишмаслигига олиб келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирилмоқда ва университетлар халқаро аризачилар сонининг сезиларли даражада камайишига тайёргарлик кўрмоқда.
Европа Иттифоқи
Европа Иттифоқининг тўққизта аъзо давлати хорижий жиноятчиларни депортация қилиш учун қатъийроқ қоидаларни талаб қилди. Бу мамлакатлар Инсон ҳуқуқлари ва асосий эркинликларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги конвенцияни бузганлар учун депортация тартибларини соддалаштириш мақсадида уни қайта кўриб чиқишга чақирмоқда.
Ушбу ташаббус Италия, Дания, Австрия, Бельгия, Чехия, Эстония, Латвия, Литва ва Польша томонидан илгари сурилган.
Ушбу мамлакатлар ҳукуматлари Европа Инсон ҳуқуқлари судининг қарорлари кўпинча чет элликларни депортация қилишга тўсқинлик қилади, шунинг учун амалдаги қоидалар янгиланиши керак, деб ҳисоблайди.
Дания
Дания модели қочқинларга фақат вақтинчалик ҳимоя беради. Агар келиб чиқиш мамлакатидаги вазият яхшиланса, бу мақом бекор қилиниши мумкин. Давлат томонидан қўллаб-қувватлаш интеграция билан боғлиқ, фуқаролик талаблари ва бошпана ишларини кўриб чиқиш кучайтирилди. Ушбу механизм Буюк Британиядаги ислоҳотларга қисман туртки бўлди.
Франция
Франциянинг 2024 йилги иммиграция қонуни ўнлаб йиллардаги энг қаттиқ қонун деб номланмоқда. Қонун оилаларни бирлаштиришни чеклаш ва мигрантларнинг ижтимоий таъминотдан фойдаланиш имкониятини камайтиришга қаратилган. Бироқ, кейинчалик Конституциявий кенгаш баъзи қоидаларни процедура асосида бекор қилди ва бу қонуннинг таъсирини сезиларли даражада сусайтирди.
Германия
Берлин депортацияларни соддалаштириш учун "хавфсиз мамлакатлар" рўйхатини кенгайтириш орқали бошпана сўровларини кўриб чиқишни тезлаштирди. Расмийлар шунингдек, рад этилган мақомга эга ва ҳуқуқбузарларни чиқариб юборишни ҳам соддалаштирдилар. Шу билан бирга, узоқ вақтдан бери интеграциялашган мигрантлар ва малакали ишчилар учун яшаш учун рухсатнома ва фуқароликни олиш қоидалари юмшатилди.
Греция
Греция Шимолий Африкадан Критга денгиз орқали келган мигрантлардан бошпана сўровларини кўриб чиқишни камида уч ойга тўхтатди. Расмийлар шунингдек, қуруқлик ва денгиз чегараларида назоратни кучайтирдилар.
Ирландия
Мамлакат бошпана сўровлари ва апелляцияларини кўриб чиқишни тезлаштиришга қаратилган ислоҳотларни бошлади. 2026 йилдан бошлаб расмийлар қоидаларни янада кучайтиришни режалаштирмоқдалар. Бундан ташқари, украиналик қочқинларга давлат томонидан уй-жой бериш муддати 90 кундан 30 кунгача қисқартирилди.
Италия
Ҳукумат денгиз қутқарув операциялари бўйича қоидаларни кучайтирди, ҳужжатсиз мигрантларни ҳибсга олиш муддатини 18 ойгача оширди ва уларнинг мамалакатда қолиши учун гуманитар асосларни қисқартирди. Италия шунингдек, Албания билан ҳибсга олинган мигрантларнинг аризаларини жойидан ташқарида кўриб чиқиш бўйича келишув имзолади — бу механизм 2026 йилда кучга киради. "Хавфсиз мамлакатлар"дан келган мигрантлар учун ҳам тезлаштирилган тартиблар жорий этилди.
Нидерландия
Парламент бошпана олишни чеклаш, яшаш учун рухсатнома муддатларини уч йилгача қисқартириш ва оилани бирлаштириш қоидаларини янада кучайтириш чораларини муҳокама қилмоқда. Йирик сиёсий партиялар иммиграция назоратини кучайтиришни қўллаб-қувватламоқда.
Португалия
Мамлакат фуқаролик олиш учун яшашнинг минимал муддатини беш йилдан ўн йилгача ошириш ва оилани бирлаштириш шартларини кучайтириш тўғрисидаги қонунни маъқуллади. Ҳужжат Конституциявий суд томонидан кўриб чиқилишини кутмоқда.
Швеция
Швеция ихтиёрий равишда ватанига қайтиш учун тўловларни сезиларли даражада 350 000 кронгача оширмоқда. Шунингдек, янги фуқаролик талаблари, оғир жиноятларда айбланган икки фуқароликли (икки ёки ундан ортиқ мамлакат фуқаролари) учун фуқароликни бекор қилиш имконияти кўриб чиқилмоқда.
Асл мақолани инглиз тилида бу ерда ўқинг.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ АҚШ президенти Дональд Трамп барча учинчи дунё мамлакатларидан иммиграцияни тўхтатиб қўйишини эълон қилди. Унинг таъкидлашича, бу мақсадлар ноқонуний ва вайронкор аҳолини, шу жумладан рухсатсиз ва ноқонуний Автопен тасдиқлаш тартиби орқали қабул қилинганларни сезиларли даражада камайтириш мақсадида амалга оширилади.
