Европа авиацияси «яшил» ёқилғидан фойдаланади
ReFuelEU Aviation деб номланган келишувнинг асосий чораси шундан иборатки, сектор ёнилғи қуйиш учун нафақат керосин, балки тоза авиация ёқилғисини (SAF) ҳам аста-секин ишлатиши керак.
Тахминларга кўра, 2025 йилга келиб, Европа Иттифоқи аэропортларига етказиб бериладиган ёқилғи орасида SAF улуши 2% ни ташкил қилади ва 2050 йилга келиб у 70% гача кўтарилади. Бундан ташқари, Европа авиация ёқилғиларининг янги таркиби энди энг замонавий ва экологик тоза синтетик ёқилғиларнинг бир қисмини ўз ичига олиши керак, бу вақт ўтиши билан ортиб боради.
Европа Комиссиясининг прогнозларига кўра, фақат ушбу чора 2050 йилга келиб самолётлардан CО2 эмиссиясини ҳаракатсиз сценарийга нисбатан тахминан учдан иккига камайтиради.
Бундан ташқари, Европа аэропортларидан учадиган авиакомпаниялар парвоз учун зарур бўлган миқдорда ёқилғи қуйишни талаб қилади, кўпроқ эмас. «Ёқилғи қуйиш» амалиёти туфайли самолётлар атмосферага кўпроқ карбонат ангидридни чиқаради.
Европа Иттифоқи аэропортлари, шунингдек, ёнилғи қуйиш инфратузилмаси мавжуд ва SAF тарқатиш учун мос бўлишини таъминлаши керак.
2025 йилда Европа Иттифоқи парвозлар учун эко-ёрлиқларни жорий қилади, бу эса авиакомпаниялардан ҳар бир йўловчига кутилаётган углерод изи ва ҳар бир километрга кутилаётган CО2 эмиссиясини рўйхатга олишни талаб қилади, шунда йўловчилар турли компанияларнинг бир хил йўналишда қандай ишлашини солиштиришлари мумкин.
Ниҳоят, авиакомпаниялар, аэропортлар ёки ёнилғи етказиб берувчилар томонидан қонун ҳужжатларига риоя қилмаслик жарималаридан олинган ҳар қандай даромад яшил ва анъанавий ёқилғилар ўртасидаги нарх фарқини бартараф этиш учун тадқиқот ва инновацияларга йўналтирилади.
Европанинг транспорт бўйича комиссари Адина Велеан келишувни «Европа авиацияси учун бурилиш нуқтаси бўлиб, уни декарбонизация сари аниқ йўлга қўйди» деб атади.
«Барқарор самолёт ёқилғисига ўтиш энергия хавфсизлигимизни оширади ва қазиб олинадиган ёқилғи импортига қарамликни камайтиради. Бундай чора-тадбирлар Европани глобал миқёсда инновацион тоза ёқилғи ишлаб чиқариш бўйича етакчига айлантиришга ёрдам беради. Бизнинг тахминимизча, SAF бозори Европа Иттифоқида, асосан, қайта тикланадиган энергия соҳасида 200 мингдан ортиқ қўшимча иш ўринларини яратади», — дея қўшимча қилди у.
Энди Европарламент депутатлари ва аъзо давлатлар томонидан расман маъқулланиши керак бўлган келишув Fit for 55 регламентининг бир қисми бўлиб, 2030 йилга келиб Европа Иттифоқи эмиссиясини камида 55 фоизга қисқартиришни ва блокни аср ўрталарида углерод газини нейтрал ҳолга келтиришни мақсад қилган.
Транспорт сектори чиқиндиларини камайтириш жуда муҳим ҳисобланади, чунки у 27 мамлакат блокида иккинчи энг катта эмиссия ҳисобланади. Бу барча чиқиндиларнинг тўртдан биридан кўпроғини ташкил қилади.
Авиация барча транспорт чиқиндиларининг 13% дан ортиғини ташкил этади, бу фақат автомобиль транспортидан кейин иккинчи ўринда туради ва унинг чиқиндилари 2013 ва 2019 йиллар орасида CОVID-19 пандемияси даврида йилига 5% га ўсди.
