ЕОИИ давлатларининг ўзаро савдо ҳажми 85 миллиард долларга етди
ASTANA. Kazinform – Алмати шаҳрида Евроосиё ҳукуматлараро кенгашининг кенгайтирилган йиғилиши бўлиб ўтди, деб хабар беради Каzinform агентлиги ҚР Ҳукумати матбуот хизматига таяниб.
Унда Арманистон Бош вазири Никол Пашинян, Беларусь Бош вазири Роман Головченко, Қозоғистон Бош вазири Алихан Смаилов, Россия Бош вазири Михаил Мишустин, Қирғизистон Вазирлар Маҳкамаси раисининг биринчи ўринбосари Адилбек Қасималиев ва ЕИК Ҳайъати раиси Бақитжан Сағинтаев иштирок этди.
Томонлар ЕОИИ интеграциялашган ахборот тизимини ривожлантириш ҳолати ва истиқболларини, электрон савдони ривожлантириш учун қулай шарт-шароитларни яратиш бўйича чора-тадбирлар режасини ҳамда транспорт соҳасидаги устувор интеграция инфратузилма лойиҳалари рўйхатига ўзгартиришлар киритиш масаласини муҳокама қилдилар.
Шу билан бирга, иштирокчилар ЕОИИ мамлакатларида макроиқтисодий вазият ва барқарор иқтисодий ривожланишни таъминлаш бўйича таклифларни кўриб чиқдилар.
Алихан Смаилов бу йил ЕОИИ шартномаси имзоланганига 10 йил тўлишини эслатди. Бугунги кунда бу жадал ривожланаётган интеграциялашган иттифоқ бўлиб, 190 миллион аҳолига эга, меҳнат бозори 93 миллиондан ортиқ, ялпи ички маҳсулоти 2,7 триллион долларни ташкил этади. Шу билан бирга, аъзо давлатларнинг ўзаро савдоси 2015 йилдан 2022 йилгача икки баробарга ошиб, 85 миллиард долларга етди.
“Ўтган йилнинг муҳим воқеаси Евроосиё иқтисодий йўли декларациясининг қабул қилиниши бўлди. Ушбу ҳужжат Евроосиё маконида яқин 5 йилга мўлжалланган интеграция жараёнларининг асосий йўналишларини белгилаб беради. Декларациянинг амалга оширилиши иқтисодиётларимизни ривожлантириш учун шароит яратиш имконини беради. Ҳақиқий иқтисодий лойиҳаларни амалга ошириш учун максимал даражада ҳаракат қилиш керак”, – деди ҚР Бош вазири.
Ҳукумат раҳбарининг сўзларига кўра, ЕОИИ Шарқ ва Ғарб, Шимол ва Жануб чорраҳасида жойлашган бўлиб, бу минтақани рақобатбардош қиладиган асосий устунликдир.
“Қозоғистон транзит транспорт инфратузилмасини ривожлантиришга катта аҳамият беради. Ўтган 15 йил давомида мамлакатимиз ушбу мақсадлар учун 35 миллиард доллардан ортиқ маблағ ажратди. Ляньюньган шаҳрида логистика маркази, “Қорғас” қуруқ порти, “Ғарбий Европа – Ғарбий Хитой” транзит магистрали, Хитойдан Эронга темир йўл коридори ишга туширилди. Каспий денгизининг “Қурик” ва “Актау” портлари модернизация қилинди”, – деди Алихан Смаилов.
Шунингдек, “Бақти-Аягўз”, “Дарбаза-Мақтаарал” янги темир йўллари, “Алмати” бекати айланма йўли қурилиши бошлангани, “Достиқ-Мойнти” участкасида иккинчи йўл қурилиши давом этаётганини маълум қилди.
Айни вақтда Хитойнинг Сиань шаҳрида Қозоғистон терминали қурилиши бошланди. Россия, Туркманистон, Ҳиндистон ва Эрон томонлари билан ҳамкорликда “Шимол-Жануб” коридорининг шарқий йўналишини синхрон ривожлантириш бўйича ишлар олиб борилмоқда.
“Мамлакатларимизнинг халқаро йўлаклари, логистика терминаллари ва назорат-ўтказиш пунктлари сиғимини янада ошириш муҳим, деб ҳисоблаймиз. Мен ЕОИИнинг барча давлатларини транзит ва транспорт инфратузилмасини ривожлантириш бўйича қўшма лойиҳаларни амалга оширишга таклиф қиламан”, – деди Бош вазир.
Бундан ташқари, саноат кооперацияси бўйича кооперацияни мустаҳкамлаш мақсадида жорий йилда қўшма лойиҳаларга молиявий ёрдам кўрсатиш механизми ишга тушишини маълум қилди. Бу стратегик лойиҳаларни амалга ошириш, тадбиркорлик ташаббусларини самарали рағбатлантириш, ўзаро инвестицияларни кўпайтириш ва янги иш ўринлари яратиш имконини беради.
“Йирик саноат кооперацияси лойиҳаларини амалга ошириш ЕОИИга аъзо давлатларнинг технологик салоҳиятини ривожлантиришни таъминлайди. Қўшма ташаббусларни молиявий қўллаб-қувватлаш воситаларини янада кенгайтиришни муҳим деб биламан”, – деди Алихан Смаилов.
Ҳукумат раҳбари “тўртта эркинлик” ва ЕОИИ тўғрисидаги шартноманинг асосий тамойилларини амалга ошириш интеграция иттифоқининг асоси бўлиб қолишини таъкидлади.
“Экспортчиларимиз кўпинча яширин чекловларга дуч келишади. Шундай экан, биз учун тўртта эркинликдан бири – товарларнинг ҳаракатланиш эркинлигини амалга ошириш масаласи долзарблигича қолмоқда. Умумий тўсиқсиз бозорни яратиш ва учинчи давлатларга товарларнинг тўсиқсиз транзитини таъминлаш зарур. Бунга барча асосий жараёнларни рақамлаштириш ёрдам бериши керак”, – деди Ҳукумат раҳбари.
Бош вазирнинг фикрича, халқаро кун тартиби савдо бозорларини кенгайтириш нуқтаи назаридан муҳим аҳамиятга эга. Шу боис учинчи давлатлар ва ўзаро иқтисодий манфаатдор халқаро ташкилотлар билан мулоқотни фаоллаштириш муҳим.
“Ҳамкорлар бизнинг афзалликларимизни билишлари керак. ЕОИИнинг алоҳида инфратузилма лойиҳаларида иштирок этиш учун учинчи давлатларни жалб қилиш муҳим. Комиссия манфаатдор давлатларни жалб қилиши мумкин бўлган лойиҳалар рўйхати билан ишлаши керак”, – деди Алихан Смаилов.
Хулоса қилиб айтганда, у Жаҳон банки прогнозига кўра, 2024 йилда жаҳон иқтисодиётининг ўсиш суръатлари секинлашиши ва 2,4 фоизгача пасайишда давом этишини таъкидлади.
“Миллий даражада ҳам, ЕОИИ миқёсида ҳам муаммоларга мослаша олиш ташкилотимизнинг бугунги муваффақиятли фаолиятининг муҳим омилидир”, – деди Бош вазир.
Учрашув якунларига кўра, иштирокчилар бир қатор тегишли ҳужжатларни имзоладилар.
