Экспертлар ва журналистлар Хитой раисининг Қозоғистонга ташрифини муҳокама қилди
ALMATY. Kazinform — Қорғас халқаро чегара ҳамкорлиги марказида Хитой ва Марказий Осиё мамлакатлари ўртасидаги савдо-иқтисодий ва маданий алоқаларни мустаҳкамлашга бағишланган давра суҳбати бўлиб ўтди. Унда Қозоғистон, Хитой ва Тожикистон оммавий ахборот воситалари вакиллари, сиёсатшунос ва экспертлар иштирок этди.
Иле Қозоғистон автоном вилояти ҳокимияти томонидан ташкил этилган тадбир Қорғас ҳудудидаги Хитой маданият марказида бўлиб ўтди.
Учрашувда савдо-иқтисодий ҳамкорлик, туризмни ривожлантириш, “Бир макон, бир йўл” ташаббуси доирасида инфратузилма лойиҳаларини ривожлантириш, шунингдек, Си Цзиньпиннинг Астанада бўлиб ўтган ШҲТ саммитидаги иштироки муҳокама қилинди.
Мутахассислар ва журналистлар Хитой Халқ Республикаси раиси ташрифи икки томонлама муносабатлар мустаҳкамлиги ва икки давлат ўртасидаги сиёсий ишончнинг юксаклигини таъкидлашини алоҳида таъкидлади.
Қозоғистонлик сиёсатшунос Мурад Шамилов ўз нутқида Си Цзиньпин 2013 йилдан, яъни Хитой Халқ Республикаси раиси лавозимига киришганидан бери Қозоғистонга беш марта ташриф буюрганини эслатиб ўтди.
“Бу факт ўтган йиллар давомида мамлакатлар ва давлат раҳбарлари ўртасида тенглик ва ишончга асосланган юқори даражадаги мулоқот учун шароитлар яратилганидан далолат беради. Биз Си Цзиньпиннинг хорижий ташрифлари протоколи қанчалик эҳтиёткорлик билан қабул қилинишини биламиз. 2022 йилда Қозоғистон пандемиядан кейин ташриф буюрган биринчи давлат бўлди. Бундан ташқари, Си Цзиньпиннинг бир мамлакатга тез-тез ташриф буюриши камдан-кам учрайди. ХХР раҳбарининг ташрифларининг тез-тезлиги Қозоғистоннинг осмон империяси ҳамкори сифатидаги алоҳида позициясини кўрсатади”, - деди у.
Унинг сўзларига кўра, Хитой Қозоғистоннинг стратегик ҳамкорлари орасида муҳим ўринни эгаллайди.
Дунёнинг энг йирик иқтисодиётларидан бири сифатида Хитой ҳам технология, ҳам инновациялар нуқтаи назаридан катта қизиқиш уйғотмоқда.
Энергетика, саноат, агросаноат мажмуаси ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилиш соҳасидаги ҳамкорлик фаол ривожланмоқда.
Кичик ва ўрта бизнес, шунингдек, савдо, божхона тартибга солиш, транспорт, илм-фан, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳаларида ҳамкорлик бўйича лойиҳалар ишлаб чиқилмоқда.
Қозоғистонлик журналист-эксперт Алибек Бегалинов ШҲТ минтақавий барқарорликни таъминлаш, турли сиёсий ва иқтисодий тизимларга эга мамлакатларни бирлаштиришда ҳал қилувчи роль ўйнашини таъкидлади.
Бу уларнинг халқаро ҳуқуқ ва ўзаро ҳурмат тамойиллари асосида муаммоларни ҳал этишнинг ўзаро манфаатли йўлларини излашига тўсқинлик қилмайди.
Шунингдек, у, Астанада бўлиб ўтган ШҲТ саммитидаги ХХР ролига тўхталиб ўтди.
“Ташриф давомида томонлар яқин кунларда ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини икки баробарга ошириш, иқтисодиёт ва савдо, сармоя, ишлаб чиқариш қуввати, энергетика каби турли соҳаларда ҳамкорликни янада чуқурлаштириш, шунингдек, асосий йўналишларда ўсишнинг янги йўналишларини ривожлантириш, минерал ресурслар, қайта тикланадиган энергия манбалари, илмий-техника инновациялари, авиация ва коинот, рақамли иқтисодиёт, шунингдек, халқлар ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлаш бўйича келишилган”, — деди спикер.
Тожикистон ОАВ вакили Азамат Алибековнинг айтишича, Хитой ва Марказий Осиё ўртасидаги ўзаро ҳамкорликнинг бой тарихи мавжуд.
“Бир макон, бир йўл” каби интеграция ташаббуслари туфайли бу муносабатлар янгиланди.
Ушбу ташаббус инфратузилма, савдо ва маданий алоқаларни ривожлантиришни рағбатлантиради, бу эса Марказий Осиё мамлакатлари иқтисодиёти ва аҳолиси учун янги имкониятлар очади.
Қозоғистонлик сиёсатшунос Фарҳад Қасенов Қозоғистон ШҲТга 2023 йил июль ойидан бери раислик қилаётганини таъкидлади.
“Жорий йилда Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатлар Давлат раҳбарлари кенгаши йиғилишидан сўнг “ШҲТ плюс” форматида саммит бўлиб ўтди. Унинг таркибига Туркия ва Озарбайжон киради. Бу давлатлар Хитойдан Европага муҳим транспорт коридорини яратиш учун янги имкониятлар очади. Ушбу формат нафақат ШҲТ фаолиятидаги иштирокни кенгайтиради, балки ҳамкорликдан манфаатдор бўлган, бироқ тўлақонли аъзо бўла олмайдиган давлатлар учун ҳам йўл очади”, - деди у.
Эслатиб ўтамиз, 2 июлда Хитой Халқ Республикаси Раиси Си Цзиньпин давлат ташрифи билан Қозоғистонда бўлди.
