Душанбеда Абай бюсти ўрнатилади

ASTANA. Kazinform - Қозоғистоннинг Тожикистондаги маданият кунлари доирасида 21 август куни Абулқосим Фирдавсий номидаги маданият ва истироҳат боғида қозоқ шоири ва мутафаккири Абай Қўнонбоевнинг бюсти ўрнатилади, дея хабар беради Kazinform агентлиги Khovarга таяниб.

– Тожикистон ва Қозоғистон маданий-гуманитар алоқаларни кенгайтиришга алоҳида эътибор қаратмоқда. Буюк инсонпарварнинг бюсти халқларни бир-бирига яқинлаштиришда яна бир қадам бўлади. Абай ижодининг бош тадқиқотчиси М.Ауезов таърифига кўра, Шарқ мумтоз шеърияти, жумладан, тожик-форс мумтоз адабиёти унинг ижоди ва XIX—XX аср бошларидаги бутун қозоқ адабиёти манбаларидан бири бўлган, - дейди Тожикистон Республикаси Маданият вазирлиги.

Аввалроқ Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев Эмомали Раҳмоннинг таклифига биноан 22-23 август кунлари давлат ташрифи билан Тожикистон Республикасида бўлиши хабар қилинган эди.

Эслатиб ўтамиз, Москвада Чистопрудний бульварида Қозоғистон элчихонаси биносидан унча узоқ бўлмаган жойда Абай ҳайкали ўрнатилган эди. Абайнинг бронза ёдгорлиги 2006 йилда очилган. Ўша йил Россияда Абай йили деб эълон қилинган эди. Ёдгорлик меъморлари Валерий Романенко ва Тимур Сулейменовдир (Қозоғистон миллий валютаси - тенге эскизларини яратувчиси).

Абай ҳайкали 2013 йилда Тошкентда, Қозоғистон элчихонаси рўпарасида ҳам ўрнатилган. Ҳайкалтарош Нурлан Далбай, ёдгорлик меъмори Расул Сатибалдиев эди.

2014 йилда Пекинда қозоқ шоирига ҳайкал ўрнатилди. Ҳайкалтарош - Юань Сикунь.

Шу йили Венгриянинг Будапешт шаҳрида Абай Қўнонбоев ҳайкали очилди. Венгрия халқи учун Абай хотираси қозоқ ва венгер халқларининг туркий илдизлари яқинлиги туфайли алоҳида аҳамиятга эга. Венгерлар билан қозоқлар учун қипчоқ уруғи ўртасидаги алоқа айниқса яқин. Венгрияда XII – XIII асрларда Европага кўчиб ўтган қипчоқларнинг меросхўрлари яшайди. Шунинг учун венгер қишлоқлари, шаҳарлари, сўзларининг кўп номлари қозоқ сўзлари билан ундошдир. Венгерлар қозоқ шоирининг шеърларини ёддан ўқийдилар, қозоқ тилида қўшиқлар куйлашади.

Қозоқ файласуфи, шоири ва мутафаккири Абай Қўнонбоевнинг бошқа ёдгорликлари Теҳрон (2007), Боку (2010), Қоҳира (2016) ва Франциянинг Ренн шаҳрида (2016) мавжуд.

Бутун дунёда бюстлар, ёдгорликлар ва лавҳалар очилиши давом этмоқда, ўтган йили Истанбулда (2021) майдон ва Абай ҳайкали, Берлинда (2021), Парижда (2021) ва Сеулда (2021) ёдгорликлар очилди. Ундан кейинги йил эса Тбилиси (2022), Бишкек (2022) ва Нью-Деҳлида (2022) ёдгорликлар ўрнатилди.

Жаҳон адабиётини буюк шоир-зиёли Абайнинг энг теран фалсафий ғоялари, унинг мумтоз бадиий матнининг эстетикаси билан бойитиш давом этмоқда, у ҳамиша долзарб ва замонавий бўлиб қолади.