Денге иситмаси пандемия таҳдидини келтириб чиқармоқда - ЖССТ
Ушбу касаллик учун махсус даволаш мавжуд эмас. Бугунги кунда даволашнинг асосий усули фақат терапия ҳисобланади. Инфекцион ҳолатларига келсак, улар асосан тропик ва субтропик иқлими бўлган ҳудудларда қайд этилган.
Денге иситмаси: Бангладешда касалхонага ётқизилганлар рекорд даражага етди
Кунига деярли 3000 бемор касалхонага ётқизилган, 12 киши ўлган. Бангладешда денге иситмаси тарқалиши давом этмоқда. Шу тариқа, жорий йилда ўлганларнинг умумий сони 350 нафардан ошди. Бу сўнгги ўн йилликлардаги рекорддир. Турли ҳудудлардаги шифохоналар гавжум. Бир қатор тиббиёт муассасаларида инфекцияни аниқлаш учун етарли тестлар мавжуд эмас.
Сув тошқинига олиб келадиган кучли ёмғирлар, шунингдек, вируснинг асосий ташувчиси бўлган ҳашаротлар, жумладан, чивинлар кўпайиш учун замин яратади.
Прогнозларга кўра, инфекциялар сони яқин 2 ой ичида энг юқори чўққига чиқади. Йил бошидан бери Бангладешда 75 мингдан ортиқ денге касаллиги қайд этилган, уларнинг ярмига яқини пойтахт Даккада.
Касалликнинг кўпайишига қарши курашиш учун соғлиқни сақлаш бошқармалари чивинларнинг кўпайишини назорат қилиш ва уларнинг личинкаларига қарши курашни кучайтирди.
«Апрель ойида муссондан олдинги ёмғирлар бошланганда, чивинлар кўпая бошлади. Вирус аллақачон бир шаҳар ичида тарқалди ва яна тарқала бошлади. Шунинг учун биз июль ойида кўплаб денге касаллигини кўрамиз. Август ва сентябрь ойларида кўпроқ бўлиши мумкин», - дейди университет профессори Кабирул Башар.
Ҳиндистонда денге иситмасини юқтирганлар кўпаймоқда
Қўшни Ҳиндистонда оддий эпидемиологик вазият эмас. Пойтахт Нью-Деҳлида денге иситмаси билан касалланиш бир ҳафта ичида икки бараварга ошиб, 105 та ҳолатга етди. Мутахассисларнинг қайд этишича, август ойида бундай ҳолатлар сони 5 йил давомида кузатилмаган. Умуман олганда, инфекция мегаполиснинг деярли 350 аҳолисида тасдиқланган. Беморлар асосан юқори иситма, мушак оғриғи ва кўнгил айнишидан шикоят қиладилар.
Денге иситмасига қарши вакцина йўқ
ЖССТ томонидан яна бир бор эслатилган денге иситмаси учун вакцина йўқ. Бироқ, атроф-муҳитни тозалаш чоралари ҳали ҳам самарали.
«Денге иситмаси учун юқори технологияли ечим йўқ. Вакциналар йўқ. Бизда сеҳрли таёқча йўқ. Аммо бунга ҳашаротлар кўпаядиган жойларни тозалаш ёрдам беради. Бироқ, бу инвестиция жалб этишни талаб қилади. Чунки бизга харобаларда, ҳужжати йўқ одамлар билан ишлаш керак. Яъни, қашшоқликка қарши кураш демакдир. Денге касаллиги жамиятимизнинг аломати, одамларни яшаш тарзимизнинг аломати, қашшоқлик аломати ва бугунги кунда мавжуд бўлган оддий чораларни кўрмасликдир «, - дейди ЖССТ дастурининг ижрочи директори Майкл Райан.
Аммо дунё ечимларни излашда давом этмоқда. Улардан бири - World Mosquito дастури. Унинг доирасида мутахассислар аллақачон юқтирилган чивинларни табиатга қўйиб юборишади. Бир қарашда маъносиз ва, эҳтимол, ҳатто нотўғри кўринадиган ҳаракатнинг ўзига хос изоҳи бор. Мутахассисларнинг фикрига кўра, бу усул ҳашаротларни Вольбахия бактерияси билан юқтиришга асосланган. Бу чивинларнинг денге иситмаси каби касалликлар учун инкубация даври ривожланишига тўсқинлик қилади. Ўтмишдаги энг ёмон эпидемиялардан бирига дуч келган Аргентина чивинларни ДНКни ўзгартирадиган радиация билан стерилизация қилмоқда.
Иқлим ўзгариши туфайли денге иситмаси тарқалиши
Бугунги кунда Америкада 3 миллиондан ортиқ ҳолат қайд этилган. Мутахассисларнинг таъкидлашича, денге ташувчиси, яъни чивинларнинг тарқалиш майдони глобал исиш туфайли доимий равишда ўсиб бормоқда.
2000 йилдаги кўрсаткичлар билан таққослаганда, инфекциялар сони ўтган йили 4 миллиондан ошиб, 8 бараварга ошган. ЖССТ таъкидлашича, денге иситмаси дунёдаги энг тез тарқаладиган тропик касалликка айланган ва»пандемия таҳдиди«ни келтириб чиқаради.
Касалликнинг 70 фоизга яқини Осиё қитъасига тўғри келишига қарамай, касалликнинг тарқалиши Европа давлатларини ҳам хавотирга солмоқда, чунки минтақада 2010 йилдан бери инфекцияни юқтириш ҳолатлари қайд этилган. Инфекция юқтирганларнинг кўпчилиги аломатларга эга эмас. Одатда улар бир неча ҳафта ичида тузалиб кетади, аммо баъзилари касалликнинг оғир шаклининг ривожланиши туфайли шифохонада даволанишни талаб қилади. Бу, айниқса, шифокорлар иккиламчи инфекция деб атайдиган қайта инфекцияга тегишли. Бундай ҳоллар ҳатто ўлимга олиб келиши мумкин.
