Чингизхоннинг қабри қозоқ заминида бўлиши мумкин - Хангелди Абжанов

ALMATY. Кazinform - Қозоғистон Республикаси Миллий фанлар академияси академиги, тарих фанлари доктори, профессор Хангелди Абжанов бу йил 800 йиллиги нишонланаётган Жўжи улуси ҳақида ўз фикрлари билан ўртоқлашди.

Хангелди Абжанов
Фото: Досбол Атажан/Kazinform

Тарихчининг таъкидлашича, Қозоқ хонлигининг биринчи хонларидан бошлаб мамлакатнинг барча ҳукмдорлари Жўжи авлодлари бўлган.

- Керей ва Жанибекдан бошлаб барча қозоқ хонлари Жўжи авлодларидир. Ватанимиз тарихини бошлаганимизда ҳам, давом эттирганимизда ҳам Чингизхон авлодлари олдида қарздормиз. Алихоннинг “давлати йўқ халқ, етим халқ” деган сўзи бор. Яъни, бизни етимликдан қутқарган, шахсиятимиздаги бунёдкорлик қудратини очиб беришга шошилган Жўжи авлодидир. Жўжининг қозоқ заминида дафн этилишининг ўзи ҳам Жўжи авлоди олдида қарздор эканимизни билдиради, - дейди у.

Хангелди Абжанов Жўжи улуси ҳақида ўз фикрлари билан ўртоқлашди ва Чингизхон қабри ҳақида фаразини маълум қилди.

- Энди бир муаммо бор. Жўжи 1227 йилда вафот этди. Шу йилнинг кузида Чингизхон ўғлини зиёрат қилди, рост. Чингизхоннинг жасади шу ерда ётган бўлиши мумкин, чунки у ҳам ўша йилнинг кузида вафот этган. Уни узоқ Мўғулистонга қайтиб кетди, дея олмайман. Ўғлининг ёнида ётган бўлса керак, узоқда эмас. Чингизхонни қозоқ деганда, бу алоқани ҳам эслаш мумкин. Балки қозоқ заминида қуриб, қабрини яшириб қўйишгандир, — деди профессор.

Шунингдек, Улуғ Улус ҳақидаги шўролар давридаги маълумотлар ва тадқиқотларни қайта кўриб чиқиш зарурлигини айтди.

– Жўжи улуси таркибига кириб, дунё тарихига аралашиб, уни янада юксалтирдик. Бу салоҳият 3 асрлик мустамлакачилик сиёсатидан омон қолди. Хорижлик олимлар Совет давридаги Жўжи улуси ҳақидаги маълумотларни қайта ўрганиш кераклигини айтишмоқда. Улар ҳақдирлар. Чунки совет ҳокимияти ва мафкуравий ҳукмронлик даврида Шарқда цивилизация, маданият, тараққиёт деган нарса бўлмаган. Рус олимлари Чингизхонни ҳеч қандай тараққиётга йўл очмаган бузғунчи, талончи сифатида кўрсатдилар. Ҳаммамизда шундай тушунча шаклланди. Чингизхон ва Жўжининг забт этгани рост, аммо бу фалокат келтирмади. Улар таркибимизга қўшилди, урф-одатларимиз бор, маънавий ютуқларимиз бор – буларнинг ҳаммасини олиб, бойиди. Шундай экан, совет мафкураси шаклланган ўрта асрлар тарихини қайта кўриб чиқишимиз керак. Миямиз қозонида янгидан ҳазм қилишимиз керак. Бунга бошқа томондан қараш зарур, - деди Хангелди Абжанов.

Сўнгги хабарлар