Бугун — давлат хизматчилари куни
ASTANА. Кazinform - Бугун — давлат хизматчилари куни. Ушбу муҳим сананинг тарихига назар ташласак, у Бирлашган Миллатлар Ташкилоти томонидан таъсис этилганлигини кўришимиз мумкин. Эслатиб ўтамиз, 2003 йил 7 мартда БМТ Бош Ассамблеясининг 57-сессиясида 23 июнни Давлат хизмати куни деб эълон қилиш тўғрисидаги резолюция қабул қилинган эди. Қозоғистонда бу сана 2013 йилда расман тасдиқланган бўлиб, шундан буён Давлат хизматчилари куни сифатида нишонланиб келинмоқда.
Президент Қасим-Жомарт Тоқаев ташаббуси билан 2022 йилдан буён давлат бошқаруви соҳасида кенг кўламли модернизация ишлари олиб борилмоқда. У Давлат раҳбари томонидан эълон қилинган “Инсон давлат учун эмас, давлат инсон учун” деган асосий тамойил асосида амалга оширилмоқда. Давлат бошқаруви соҳасида инсон капиталини ривожлантириш, рақамлаштириш, бюрократик тўсиқларни камайтириш, давлат аппарати касбий маҳоратини оширишга қаратилган жиддий ўзгаришлар амалга оширилмоқда.
Ўтган йили 2024-2029 йилларда давлат хизматини ривожлантириш концепцияси тасдиқланган эди.
Давлат хизматини ривожлантириш қуйидаги тамойилларга асосланади:
- ҳалоллик ва ошкоралик: ижара ва илгари суриш тартиб-таомиллари имкон қадар омма учун очиқ ва тушунарли;
- меритократия: давлат хизматига сайлаш ва кўтариш хизмати, малакаси ва касбий маҳоратига асосланади;
- мослашувчанлик: давлат хизмати самарадорлигини оширадиган янги мослашувчан ёндашувлар, инновациялар ва технологияларни жорий этиш;
- узлуксиз малака ошириш: давлат хизматчиларининг малакасини ва иш самарадорлигини ошириш учун уларнинг касбий ўқитиш;
- мижозга йўналтирилган: мукаммал иш, якуний натижага эътибор қаратиш ва фойдаланиш имкониятини таъминлаш;
- прагматизм: амалий фойда ва самарадорликка эришиш учун турли воситалардан фойдаланиш устуворлиги;
- масъулият ва жавобгарлик: давлат хизматчиларининг фуқаролар ва давлат олдида қабул қилинган қарорлар ва ҳаракатлар учун жавобгарлигини кучайтириш. Ишда юқори ахлоқий меъёрларни сақлаш ва коррупцияга қарши самарали курашиш.
Бундан ташқари, Президентнинг 2025 йил 2 майдаги қарори билан давлат хизматчиларига нисбатан интизомий жазо чораларини қўллаш қоидаларига ўзгартиришлар киритилди. “Давлат хизмати тўғрисида”ги янги қонун лойиҳасини ишлаб чиқиш бошланди.
Президентнинг “Адолатли Қозоғистон” концепцияси доирасида давлат хизматида ҳар бир фуқаро учун тенг имкониятларга асосланган мансаб ва лавозим моделларини ўзида мужассам этган давлат хизматининг Қозоғистон гибрид моделини комплекс жорий этиш бўйича ишлар амалга оширилди.
Умуман олганда, бугунги глобал ўзгаришлар, жумладан, технологияларнинг жадал ривожланиши, иқлим ва геосиёсий муаммолар давлат секторида инсон капиталини бошқариш тизимини тубдан қайта кўриб чиқишни тақозо этмоқда. Бунинг учун қуйидагилар керак:
- кадрлар хизматлари фақат маъмурий функциялар билан чекланиб қолмасдан, инсон ресурсларидан оқилона фойдаланиш ва инновацияларни самарали жорий этиш, инсон капиталини рағбатлантириш жараёнида фаол иштирок этиши керак;
-ходимнинг касбий маҳоратидан келиб чиққан ҳолда меҳнат унумдорлигини оширишга унинг салоҳиятини самарали йўналтира олиш;
- сунъий интеллект, катта маълумотлар, блокчейн, булутли технологиялар билан самарали ишлай оладиган профессионал кадрларни тайёрлаш зарур;
– «e-Qyzmet» миллий интеграциялашган ахборот тизимига сунъий интеллект элементларини (сунъий интеллектга одам эмас, балки сунъий интеллект одамга мослашиши зарур. Мамлакатимизда давлат хизматчилари сунъий интеллект кўникмаларини пухта эгаллашлари керак. Зеро, бюрократик тизимдан халос бўлиш жараёни алоҳида режа асосида амалга оширилмоқда. ҳар йили 30 мингга яқин давлат хизматчисини тайёрлаш режалаштирилган);
- давлат аппарати фаолиятида рақамли ечимлардан самарали фойдаланиш бўйича ишларни комплекс ва барқарор давом эттириш зарур;
– Давлат хизматларининг ёшлар учун жозибадорлигини ошириш зарур.
Охирги масала мамлакатда доимий равишда ҳал қилинмоқда. Давлат раҳбарининг бевосита ташаббуси билан иқтидорли ёшларни ижтимоий юксалтириш имконини берувчи Президентнинг ёшлар кадр захираси лойиҳаси ишга туширилди. Унда олий маълумотли, камида 5 йиллик иш стажига эга ва 35 ёшдан катта бўлмаган фуқаролар иштирок этиши мумкин. 2019, 2021 ва 2023 йилларда ўтказилган танловларга 60 мингдан ортиқ қозоғистонлик қизиқиш билдирган, шундан 400 нафари давлат хизматига қабул қилинган. Бугунги кунда уларнинг 318 нафари масъул лавозимларга тайинланиб, иқтисодиётнинг турли тармоқларида мамлакат тараққиётига муносиб ҳисса қўшмоқда. Жумладан, марказий давлат органларида 167, маҳаллий ижроия ҳокимияти органларида 37, миллий компанияларда 62, бошқа ташкилотларда 52 нафари фаолият юритади. Шунингдек, захирага олинган 39 нафар мутахассис сиёсий лавозимларда, 3 нафар “А” корпуси лавозимларида фаолият юритмоқда. Мажлиснинг 2 нафар депутати ва 1 нафар маслиҳат депутати бор.
Эслатиб ўтамиз, жорий йил 1 июндан Президентнинг ёшлар кадр захирасига номзодларни саралаш бошланган эди.
Танлов 6 та асосий йўналиш бўйича амалга оширилади. Улар:
- инфратузилма;
- саноат ва савдо сиёсати;
- агросаноат комплекси ва атроф-муҳит;
- ташқи сиёсат ва инвестициялар;
- иқтисодий ва молиявий сиёсат;
- рақамлаштириш, ижтимоий сиёсат ва фуқаролик жамияти.
Захиранинг ҳар бир сектори учун квоталар кўриб чиқилади ва танлаш фақат шу сектор учун амалга оширилади. Бу усул тармоқлар ўртасидаги мувозанатни таъминлайди ва муайян соҳаларда номзодларни танлаш имконини беради.
