Бу йил Туркистон вилоятида 100 мингдан ортиқ янги иш ўрни яратилади
TÜRKISTAN. Кazinform - “Ҳудудий бандлик харитаси” доирасида жорий йилда вилоятда 118 минг 900 иш ўрни очиш режалаштирилган. Бу, ўз навбатида, аҳоли зич жойлашган ҳудудда ишсизлар сонининг камайишига хизмат қилади. Шунингдек, вилоятда қашшоқликни камайтириш ва аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш борасида ҳам салмоқли ишлар амалга оширилмоқда. Бу ҳақда вилоят бандликни мувофиқлаштириш ва ижтимоий дастурлар бошқармаси бошлиғи Асия Темирбаева маълум қилди.
– Асия Қуралқизи, Туркистон вилояти республикадаги аҳоли гавжум вилоятлардан бири. Вилоятда камбағаллик даражасини пасайтириш борасида қандай ишлар амалга оширилмоқда?
– Вилоятда камбағаллик даражасини пасайтиришни таъминлаш устувор вазифалардан бирига айланди. 2023 йилда вилоят туман ва шаҳарлари ҳокимликлари билан инвестицияларни жалб этиш, ишсиз аҳолини самарали иш билан таъминлаш, тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш, жумладан, “Қишлоқ омонати” лойиҳасини амалга ошириш, кам таъминланган аҳоли даромадларини ошириш ва кам таъминланган оилалар даромадини ошириш ҳисобига фуқароларнинг даромадларини камида 15 фоизга ошириш таъминлаш юзасидан меморандумлар тузилди.
Шартли пул ёрдами олган 34 минг 525 нафар меҳнатга лаёқатли аҳоли бандлигини таъминлаш бўйича фаол чора-тадбирларга жалб этилди. Улардан 9562 нафари доимий иш ўринларига, 611 нафари ижтимоий иш ўринларига, 106 нафари ёшлар амалиётига, 1322 нафари ҳақ тўланадиган жамоат ишларига, 34 нафари қисқа муддатли касб-ҳунар таълимига йўналтирилди.
Тадбиркорликни ривожлантириш мақсадида 106 нафар фуқаро солиқ органларида тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтиб, ўз бизнесини очди.
Шунингдек, вилоятда давлатимиз томонидан ажратилаётган маблағлардан ташқари “Ғамхўрлик” дастури ҳам ишлаб чиқилиб, амалга оширилмоқда. Унинг мақсади хайрия тадбирларига ҳомийларни жалб қилиш ва оғир ҳаётий вазиятга тушиб қолган оилаларни ижтимоий қўллаб-қувватлашдан иборат.
Уларнинг даромадларини ошириш мақсадида 2023 йилда “Ғамхўрлик” дастури орқали 993 оилага 292,7 миллион тенге ҳомийлик ёрдами кўрсатилди. Жорий йилда 635 оилага 94,8 миллион тенге ёрдам кўрсатилди.
Манзилли ижтимоий ёрдам (кейинги ўринларда ижтимоий ёрдам деб юритилади) тайинланишининг тўғрилиги устидан мониторинг олиб борилмоқда. Натижада қонунбузарликларни бартараф этиш, ноқонуний тўланган маблағларни бюджетга қайтариш чоралари кўрилмоқда.
Шунингдек, ахборот тизими доимий равишда такомиллаштирилмоқда. Бугунги кунда манзилли ижтимоий ёрдам сўраб мурожаат этувчиларнинг деярли барча даромадларини ахборот тизимида кўриш мумкин. “Ижтимоий ёрдам” ОАЖ бошқа ахборот тизимлари билан интеграциялашган ва ҳар ой янгиланади.
Манзилли ижтимоий ёрдам тайинлаш жараёни ва тайинлаш учун зарур бўлган ҳужжатлар тўплами оптималлаштирилди (манзилли ижтимоий ёрдам шахсни тасдиқловчи гувоҳнома асосида тайинланади) ва манзилли ижтимоий ёрдамни проактив режимда олиш имконияти яратилди.
2023 йил якуни бўйича ижтимоий ёрдам олувчилар сони 157,7 минг кишини (27 039 та оила) ёки вилоят аҳолисининг 7,4 фоизини ташкил этди. Бу 2022 йилга нисбатан 20,5 фоизга кам (2022 йилда 198,4 минг киши).
Кам таъминланган фуқаролар сонини қисқартириш бўйича ишлар давом эттирилиб, 2024 йил охирига қадар камбағаллик даражасини 5,5 фоизга, ижтимоий ёрдам олувчилар сонини эса 25 фоизга камайтириш режалаштирилган.
2024 йил 1 сентябрь ҳолатига кўра, манзилли ижтимоий ёрдам олувчи кам таъминланган фуқаролар сони 89,2 минг кишини ёки вилоят аҳолисининг 4,1 фоизини ташкил этди. 2023 йилга нисбатан кам таъминланган фуқаролар сони 68,5 минг кишига ёки 43,4 фоизга камайди.
Манзилли ижтимоий ёрдам олувчиларнинг бандлик улуши йил сайин ортиб бормоқда. 2024 йилнинг 8 ойида меҳнатга лаёқатли деб топилган 22,4 минг нафар ижтимоий ёрдам олувчиларнинг 15,7 минг нафари ёки 70,4 фоизи бандлик тадбирларига жалб этилди.
Кўрилган чора-тадбирлар натижасида камбағаллик даражасидан паст бўлган аҳоли улуши 2021 йилга нисбатан 7,4 фоизга камайди ва 4,1 фоизни ташкил этди (2021 йил – 11,5 фоиз, 2022 йил – 9,4 фоиз, 2023 йил – 7,4 фоиз, 2024 йил 1 сентябрь ҳолатига – 4,1 фоиз).
— Умуман олганда, нафақалар кам таъминланган оилалар муаммоларини ҳал этмайди. Яъни, бу вақтинчалик ёрдамдир. Шу боис вилоятда янги иш ўринлари очиш кун тартибида, деб ҳисоблайман. Бу йўналишда қандай ишлар олиб бораяпсизлар?
– 2024 йилда Туркистон вилоятида “Ҳудудий бандлик харитаси” доирасида 118 минг 900 иш ўрни яратиш режаси тасдиқланди. Улардан “10 000 аҳолига 100 ўрин” йўналиши бўйича 22 595 ўрин, «Еңбек» йўналиши бўйича 85 409 ўрин, миллий лойиҳалар доирасида 3 671 ўрин, фуқароларга грантлар ва кичик кредитлар бўйича 7 214 ўрин очилиши кутилмоқда.
Жорий йилнинг 8 ойида 78,8 минг нафар фуқаро бандлик чора-тадбирларига юборилиб, режа 66,3 фоизга бажарилди. Уларнинг 38,8 минг нафари доимий, 39,9 минг нафари вақтинчалик иш билан таъминланди.
38 657 киши амалда имтиёзли ишга жойлашди (ижтимоий иш ўринларига 4456 киши (95,2%); 11557 киши ёшлар амалиётига (73,1%); 14965 киши жамоат ишларига (107,3%); 3432 киши “Биринчи иш” лойиҳасига (95,6%) “Кумуш ёш” лойиҳасига 4247 киши юборилди (104,9%).
Иш билан таъминланган фуқароларнинг 96 фоизи (75,6 минг нафар) билан электрон меҳнат шартномалари тузилди, 89 фоизига (70,1 минг нафар) мажбурий пенсия бадаллари ўтказилди.
Вилоятда тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш орқали иш ўринлари яратиш борасида бир қатор ишлар амалга оширилмоқда. 2024 йилда тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш мақсадида 1755 нафар фуқарога янги бизнес ғоялари учун грант ажратилди. Улар орасида ўтган йилдан бошлаб вилоятдаги ҳар бир туман ва шаҳарнинг салоҳиятидан келиб чиққан ҳолда пилот лойиҳаларини амалга ошириш учун грант режасидан қайтарилмайдиган маблағлар ажратилмоқда.
Жорий йилда тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйиш ниятида бўлган 120 нафар грант олувчиларнинг пилот лойиҳалари учун маблағ ажратилди.
Бу борадаги ишлар натижасида вилоятда ишсизлик даражаси 4,8 фоиз (режа 4,9 фоиз), ёшлар ўртасида ишсизлик даражаси 1,9 фоизни (режа 3,8 фоиз) ташкил этмоқда.
– Ишчи кучи кўп бўлган Жанубий ҳудуддан аҳолини Шимолга кўчириш йўлида катта ишлар амалга оширилмоқда. Ушбу йўналишда тез-тез ярмаркалар ўтказилади. Бу йилги мақсад қандай? Кўчиб ўтишга қизиққан оилалар кўпми?
- Меҳнат ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш вазирлиги томонидан 2024 йил учун республика бўйича 7050 та квота ажратилиб, ватандошлар ва кўчиб ўтувчилар давлат томонидан қўллаб-қувватланадиган 7 та ҳудуд белгиланди. Улар Абай вилояти, Қарағанди вилояти, Қостанай вилояти, Павлодар вилояти, Шимолий Қозоғистон вилояти, Улитау вилояти, Шарқий Қозоғистон вилояти.
Ажратилган квота асосида жорий йилнинг саккиз ойида Туркистон вилоятидан 288 оила ёки 1116 нафар фуқаро кўчиб ўтди. Улар орасида 538 нафар меҳнатга лаёқатли аҳоли бор. Ҳозир уларнинг 304 нафари доимий иш ўрнига эга.
Маълумот учун, Шарқий Қозоғистон вилоятида 18 оила, 71 киши; Қостанай вилоятига 18 оила, 71 киши; Павлодар вилоятига 127 оила, 592 киши; Шимолий Қозоғистон вилоятига 110 оила, 318 киши; Қарағанди вилоятига 2 оила, 11 киши; Улитау вилоятига 5 та оила, 30 киши; Абай вилоятига 8 оила ва 23 киши кўчиб ўтган.
Мамлакат бўйлаб кўчиб ўтган 3494 кишининг 32 фоизи Туркистон вилоятидан.
– Жорий йилда вилоятда ижтимоий соҳага оид бир қанча янги объектлар барпо этилмоқда. Илтимос, ушбу йўналишдаги ишларни батафсил тавсифлаб беринг.
– Бугунги кунда Туркистон вилоятида 99 минг 296 нафар ногиронлиги бор шахслар рўйхатга олинган, бу вилоят аҳолисининг 4,6 фоизини ташкил этади. Уларнинг 84 минг 206 нафарини 18 ёшдан ошганлар, 15 минг 20 нафарини имконияти чекланган болалар ташкил этади.
Вилоят Бандликни мувофиқлаштириш ва ижтимоий дастурлар бошқармаси тизимида ногиронлиги бўлган шахслар, болалар ва кексаларга хизмат кўрсатишга мўлжалланган 13 та ижтимоий хизмат кўрсатиш марказлари фаолият кўрсатмоқда. Йил бошидан буён мазкур марказларда 4 минг 454 нафар фуқарога махсус ижтимоий-терапевтик хизматлар кўрсатилди.
Вилоятдаги 18 ёшдан ошган имконияти чекланган шахсларга махсус ижтимоий хизмат кўрсатувчи ягона марказ – Чимкент шаҳрида жойлашган 5-сонли махсус ижтимоий хизмат кўрсатиш маркази биноси эски ва хароб аҳволда эди. Шу боис 2021 йилда Сауран туманидаги Ўранғай қишлоғида 200 ўринли катталар ногиронлар маркази қурилиши бошланди.
Бугунги кунда объект қурилиши якунланиб, бошқарув балансига қабул қилиш ишлари олиб борилмоқда. Октябрь ойида замонавий жиҳозлар билан таъминланган марказни ишга тушириб, эҳтиёжманд фуқароларга хизмат кўрсатишни йўлга қўймоқчимиз.
Шунингдек, Сауран тумани Ўранғай қишлоғида “50 ўринли ногирон болалар учун махсус ижтимоий хизмат кўрсатиш маркази” қурилиши 2023 йил июль ойидан бошлаб амалга оширилмоқда. Режага кўра, қурилиш ишлари 2024 йил охиригача якунланиши керак.
– Бир муддат аввал Чимкент шаҳрида жойлашган қариялар уйини вилоят ҳудудига кўчириш ташаббуси чиққан эди. Бу масала ҳал қилиндими?
– Вилоят ҳокими раислигида 2024 йил 20 августда бўлиб ўтган реабилитация марказлари ва ижтимоий соҳа объектларини қуриш масалаларига бағишланган йиғилиш баённомасига асосан “2-сонли махсус ижтимоий хизматлар кўрсатиш маркази” коммунал давлат муассасасини Чимкент шаҳри балансига ўтказиш таклиф қилинган.
- Қариялар уйида нечта қария бор? Йилдан-йилга уларнинг сони кўпайиб боряптими ёки камайиб боряптими?
– Бошқарувдаги “2-сонли махсус ижтимоий хизмат кўрсатиш маркази” коммунал давлат муассасасида хизмат олувчи кексалар сони 2022 йилда – 169 нафар (кексалар сони – 104 нафар), 2023 йилда – 162 нафар (кексалар сони – 96 нафар), 2024 йил 1 сентябрда - 152 (кексалар сони - 90) киши. Умуман марказларда хизмат кўрсатувчилар сони камайган.
