Бошланғич ёки иккинчи даражали: Қозоғистонда қайси турдаги уй-жой сотиб олиш фойдалироқ
Мутахассислар Kazinform агентлигига кўчмас мулк бозоридаги вазият ва йирик шаҳарларда уй-жойнинг квадрат метри ўртача қанчага туриши ҳақида гапириб берди.
Қулай нархлар
Colliers Kazakhstan таҳлилчиси Данил Халиловнинг маълум қилишича, 2025 йил март ойи ҳолатига кўра, Қозоғистонда бирламчи уй-жойларнинг энг мақбул нархлари Оралда – квадрат метри 284 136 тенге, Ақтўбеда – 288 203 тенге ва Кўкшетауда – квадрат метри 331 988 тенгедан қайд этилган.
«Таққослаш учун, мамлакатда янги уй-жойларнинг ўртача нархи бир квадрат метр учун 508 107 тенгени ташкил этади, бу эса бу шаҳарларни бирламчи бозорда фойдаланиш имконияти нуқтаи назаридан айниқса жозибадор қилади», — деди эксперт.
Иккиламчи кўчмас мулк бозорида ҳам худди шундай ҳолат кузатилмоқда: арзонлиги бўйича яна Ақтўбе – 327 498 тенге, Кўкшетау – 326 651 тенге ва Қизилўрда – 315 877 тенге квадрат метрга тенг.
“Қозоғистонда иккиламчи кўчмас мулкнинг ўртача нархи бир квадрат метри 539 328 тенгени ташкил этади, бу юқорида қайд этилган шаҳарлардаги кўрсаткичлардан сезиларли даражада юқори ва ҳозирги шароитда уларнинг энг қулай бозорлар мақомини тасдиқлайди”, — дея қўшимча қилди Данил Халилов.
Мегаполисларда уй-жой нархи
Arbat Real Estate агентлиги бошқарувчи директори Виталий Шалаев мамлакатнинг учта йирик шаҳарлари – Астана, Алмати ва Чимкент кўчмас мулк бозоридаги барча сотувларнинг қарийб 70 фоизини ташкил этишини таъкидлади. Умумий ҳажмнинг 30-33 фоизи Алмати, 20-25 фоиз билан иккинчи ўринда Астана, учинчи ўринда эса 10-12 фоизни ташкил этган Чимкент шаҳри жойлашган.
2025 йилнинг биринчи чораги якуни бўйича Қозоғистоннинг йирик шаҳарларида бир квадрат метр уй-жойнинг ўртача нархи барқарор ўсишни кўрсатмоқда.
«Бирламчи уй-жой бозорида энг юқори нархлар Алматида қайд этилган — квадрат метри 601 170 тенге. Астанада бу кўрсаткич бироз пастроқ – бир квадрат метри 582 047 тенге, бу эса пойтахтни Алмати билан солиштирганда бироз арзонроқ қилади. Шу билан бирга, икки мегаполис ўртасидаги тафовут минимал ва харид стратегиясига деярли таъсир кўрсатмайди: иккала шаҳар ҳам янги қурилган бозорда энг қиммат бўлиб қолмоқда. Учта шаҳар орасида энг паст нарх Чимкентда кузатилган, бу ерда янги уй-жойнинг квадрат метри ўртача 483 006 тенгени ташкил этади», - деди Д.Халилов.
Иккиламчи бозорда вазият бироз бошқача. Бу ерда бир квадрат метрнинг нархи бўйича Астана етакчилик қилади – хонадоннинг бир квадрат метри 665 056 тенге. Алматида ҳам худди шундай кўрсаткич 634 722 тенге, Чимкент эса яна уч шаҳар ичида энг мақбули бўлиб қолмоқда – бир квадрат метри 426 940 тенге.
“Ушбу рақамлар нархларнинг ошиши тенденциясига қарамай, Чимкент мамлакатнинг мегаполислари орасида энг арзон уй-жойга эга шаҳар мақомини сақлаб қолишда давом этаётганини тасдиқлайди”, - деб ҳисоблайди таҳлилчи.
Квартиралар ёки ховлили уйлар
Виталий Шалаевнинг сўзларига кўра, Қозоғистонда кўчмас мулк бозорида квартира савдоси устунлик қилади.
«Агар сегментлар бўйича қарайдиган бўлсак, квартиралар биринчи ўринда туради, умумий савдо ҳажмининг қарийб 75 фоизини ташкил этади. Иккинчи ўринда уйлар туради, уларнинг улуши 10 дан 15% гача. Кейинги ўринларда 10-12% ни ташкил этадиган тижорат кўчмас мулк, ер ва саноат базалари.
Масалан, жорий йил март ойидаги маълумотларга кўра, тузилган 28 минг битимнинг 80 фоизини квартиралар, 20 фоизини хусусий уйлар олди-сотдиси ташкил этган», - деди риелторлик агентлиги бошқарувчи директори.
Бугунги кунда кўчмас мулк бозоридаги вазият қандай
Colliers Kazakhstan таҳлилчиси, Қозоғистондаги кўчмас мулк бозори, айниқса, йирик шаҳарларда давом этаётган юқори талаб ва чекланган таклиф шароитида нархларнинг барқарор ўсишини намойиш қилаётганини таъкидлади. Мамлакатда янги уй-жойларнинг бир квадрат метрнинг ўртача нархи 508 107 тенгега етди, бу 2024 йил март ойига нисбатан 5,9 фоизга юқори. Иккиламчи бозорда яна ҳам сезиларли ўсиш кузатилди: бир квадрат метр учун ўртача нарх 539 328 тенге, йил давомида 6,7 фоизга ошган. Ижара тўловлари ҳам ўсиб, ўтган йилга нисбатан ўртача 11,6% ни ташкил этди.
«Қозоғистонда 2025 йилда кўчмас мулк бозорида нархларнинг ўсиши макро ва микроиқтисодий омилларнинг комбинацияси билан боғлиқ. Асосий сабаблар орасида юқори инфляция, импорт қилинадиган қурилиш материаллари нархининг ўсиши, валюта курсларининг ўзгариши ва йирик шаҳарларда ривожланиш учун чекланган ерлар киради. Шу билан бирга, уй-жойга талаб юқорилигича қолмоқда, бу демографик ўсиш ва ички миграция билан боғлиқ», - деди Данил Халилов.
Эслатиб ўтамиз, Миллий статистика бюроси 2025 йил март ойи учун маълумотларни эълон қилди. Унга кўра, янги уй-жойлар нархи бир ой давомида 0,6 фоизга ошган, иккиламчи уй-жой нархи эса 1,4 фоизга ошган. Қулай уй-жой ижараси 1% га пасайган.
