Бахтли бўлиш учун қанча пул керак

LONDON. BBC – Kazinform - Йилига 75 000 доллар - бу сизнинг реал даромадингиз ва уни ошириш сизнинг бахтингиз ва фаровонлигингизга таъсир қилмайди. Айнан шу рақамга кўра, инсон бахтининг пулга боғлиқлиги ҳақидаги бир қатор олдинги тадқиқотлар муаллифлари бирлашадилар. Бу ҳақда Kazinform BBCга таяниб хабар беради.

Бироқ, ушбу абадий мавзу бўйича янги тадқиқот муаллифи сифатида Пенсильвания университети ўқитувчиси, фалсафа доктори Мэтью Киллингсворт машҳурроқ.

Киллингсворт мавзуга янгича ёндашувни ўйлаб топди ва даромад ҳаётдан олинган умумий завқга эмас, балки кундалик туйғуларга қандай таъсир қилишини кўриб чиқишга қарор қилди - негадир илгари ҳеч ким буни қилишга уриниб кўрмаган.

Олим ҳар куни 33 мингдан ортиқ ишлайдиган америкаликлар Тrack Your Happiness(«Бахтингизни кузатиб боринг» каби) махсус мобил иловасида тўлдирган анкеталарни таҳлил қилди. Ушбу илова кун давомида, исталган вақтда, сизнинг даромадингизни мажбурий кўрсатган ҳолда қисқа анкета тўлдиришни таклиф қилиши мумкин.

Бир лаҳзалик бахт «ҳозир ўзингизни қандай ҳис қиляпсиз?» деган оддий савол бўлиб, унга «жуда яхши» дан «жуда ёмон»гача бир нечта жавобларни бериш мумкин. Ушбу такрорлаш усули респондентлар ўртасида кундалик бахт ҳиссининг ўртача кўрсаткичларини олиш имконини берди. Бундан ташқари, сўровнома иштирокчиларининг ярмига яқини яна битта саволга жавоб беришга мажбур бўлди: «Умуман олганда, ҳаётингиздан қанчалик қониқасиз?», «тўлиқ қониқмаган» дан «жуда қониқарли»гача.

Ва бу ерда маълум бўлдики, даромади юқори бўлган одамлар ҳаётдан кўпроқ кундалик завқ олишган ва 75 минг доллар даромад олгандан сўнг, завқ секинлашмаган (олдинги барча тадқиқотлар муаллифлари ишонганидек), лекин даромад ўсишига мувофиқ завқ чизиқли ўсишда давом этган.

Киллингвортнинг сўзларига кўра, бу ўтмишдаги тадқиқотлар муаллифлари фаровонликнинг фақат дихотом кўрсаткичларини ҳисобга олганликлари билан боғлиқ бўлиб, улар берилган параметрлардан ташқарига чиққан яхшиликни аниқлаш учун ҳеч қандай ўрин қолдирмаган.

Олинган маълумотлар таҳлилига асосланиб, Киллингворт пул ва бахт ўртасидаги муносабатни ўз ҳаётини назорат қилиш ҳисси билан изоҳлаш мумкин, деган хулосага келади, бу қанчалик баланд бўлса, респондент шунчалик кўп маблағга эга бўлади.

Қизиғи шундаки, тадқиқот натижалари шуни кўрсатадики, пулнинг ўзи ўз эгасини бахтли қилиши шарт эмас, аксинча, респондентнинг молиявий масалага муносабати муҳим рол ўйнайди.

«Пулнинг аҳамияти бахтга унчалик алоқаси йўқ, — деб ёзади Киллингсворт, — кам таъминланган одамлар пулнинг аҳамияти йўқ деб ўйлашганда ўзларини бахтлироқ ҳис қиладилар, бадавлат одамлар эса, аксинча, бахтни ҳис қиладилар. Негаки, улар пул ҳамма нарса эканлигига ишонишади«.

Бундан ташқари, агар киши пулни муваффақият билан тенглаштира бошласа, у, қоида тариқасида, ҳаётдан завқланишни йўқота бошлайди.

Киллингсворт, шунингдек, пул ва бахт билан боғлиқ бўлган чегарани топа олмаганини айтади, гарчи «ҳаёт завқини даромад билан бирлаштирган омиллар мураккаб, кўп ва бир-бирига боғлиқ эмас«.