Ҳаво парвозларини кўпайтириш, Транскаспий йўналиши салоҳиятини ривожлантириш: Қозоғистон ва Озарбайжон яна нимага келишиб олди
Музокаралар чоғида савдо, транспорт-логистика, энергетика ва қишлоқ хўжалиги каби соҳалардаги ўзаро ҳамкорлик масалалари атрофлича муҳокама қилинди. Бундан ташқари, ҳамкорликдаги IТ-лойиҳалар ва маданий-гуманитар ташаббусларни амалга ошириш режалари кўриб чиқилди.
Алихан Смаилов Қозоғистон учун қардош давлат бўлган Озарбайжон мамлакатнинг Жанубий Кавказ минтақасидаги асосий ҳамкори эканини таъкидлади. Бугунги кунда икки ва кўп томонлама муносабатлар стратегик шериклик ва иттифоқчилик тамойиллари асосида ривожланмоқда.
«ҚР Ҳукумати юқори савияда қўйилган вазифаларни амалга ошириш бўйича биргаликдаги ишларни фаол давом эттириш ниятида. Хусусан, Қозоғистон яқин келажакда ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини 1 миллиард долларга етказиш мақсадида Озарбайжонга 100 та товар позициясида 300 миллион доллардан ортиқ миқдорда маҳсулот етказиб беришни кўпайтиришга тайёр», — деди у.
Бош вазирнинг сўзларига кўра, икки давлат транспорт ва логистика соҳасида фаол ҳамкорлик қилмоқда. Шу билан бирга, Транскаспий халқаро транспорт йўналиши имкониятларидан тўлиқ фойдаланиш муҳим аҳамиятга эга, чунки бу йўналишда ташилган юк ҳажми йил бошидан буён 1 миллион тоннадан ошди ва ўтган йилнинг мос даврига нисбатан нисбатан 64 фоизга ошди.
Шу билан бирга, қайд этилган йўналишдаги «тор» ҳудудларни олиб ташлаш доирасида мамлакатда «Достиқ-Мойинти» участкасида 2 та темир йўл қурилиши, Ақтау портида контейнер пункти ва Алмати вокзалининг айланма темир йўл линияси амалга оширилмоқда.
«Умуман олганда, биз Қозоғистон ҳудудида транзит вақтини 2 бараварга – 12 кундан 6 кунга қисқартиришга муваффақ бўлдик ва шу йил охиригача уни 5 кунга қисқартиришга ҳаракат қиламиз», — дея Алихан Смаилов Озарбайжон участкасидада шунга ўхшаш ишларни амалга оширишнинг аҳамиятини таъкидлади.
Шу билан бирга, Ҳукумат раҳбари юк ташишнинг шаффофлиги ва тезлигини сезиларли даражада ошириш имконини берувчи Ўрта коридорни рақамлаштириш бўйича қўшма чора-тадбирлар муҳимлигини таъкидлади.
Ўз навбатида, Бош вазир Али Асадов икки давлат ўртасидаги муносабатлар сўнгги йилларда стратегик шериклик даражасига кўтарилганини, Қозоғистон делегациясининг ташрифи икки давлат раҳбарлари эришган келишувларни амалга ошириш ниятидан далолат эканини таъкидлади.
– Ўтган йили икки томонлама савдо-иқтисодий алоқалар юқори суръатларда ривожланди. Ўсиш 4,5 баравардан ошди. Умид қиламизки, бу йил ўзаро савдо суръатлари янада юқори бўлади», — деди Али Асадов.
Шу билан бирга, Озарбайжон Бош вазири нефть-газ, транзит ва логистика соҳаларида ҳамкорлик фаол ривожланаётганини, хусусан, темир йўл транспорти ва умумий транзитнинг ўсиш суръатлари юқори эканлигини таъкидлади.
«Бугун биз ўзаро ҳамкорликнинг кўплаб соҳаларига тааллуқли ҳужжатлар тўпламини имзолашни режалаштирмоқдамиз. Белгиланган мақсадларга эришамиз деган умиддамиз», — деди Озарбайжон Бош вазири.
Музокаралар натижаларига кўра, транспорт-логистика, рақамлаштириш, туризм, спорт, маданият ва ҳ.к. соҳаларда ҳамкорликни мустаҳкамлашга қаратилган 10 та ҳужжат имзоланди.
Индустрия ва инфратузилмаларни ривожлантириш вазири Марат Қарабаевнинг сўзларига кўра, улардан бири икки давлат ўртасидаги ҳаво қатновларини кўпайтириш бўйича келишувдир. Илгари авиакомпаниялар ҳафтасига 32 рейсдан кўп бўлмаган рейслар билан чекланган эди. Эндиликда бу чегара 42 та рейсгача узайтирилди.
Яна бир муҳим ҳужжат – Транскаспий халқаро транспорт йўналишини янада ривожлантириш учун қўшма логистика компаниясини ташкил этиш тўғрисидаги келишув. Қозоғистон ва Озарбайжон бугун имзолади, Грузия яқин орада имзолаши кутилмоқда.
«Қозоғистон, Озарбайжон ва Грузия ўртасида ягона компания яратилмоқда. У ТХТЙда тарифларни бирлаштириш ва барча юкларни қайта ишлаш билан шуғулланади. Компаниянинг асосий вазифаси Хитой ва Европа ўртасида юк ташиш ҳисобланади. Бундан ташқари, бутун жараённи иложи борича соддалаштириш. Илгари йўналиш бўйича юкларни етказиб бериш муддати 53 кун бўлган бўлса, бугунги кунда у 18-23 кунгача қисқартирилди. Янги компаниянинг фаолияти жорий йилда етказиб бериш муддатини кафолатланган 18 кунгача, кейин эса 10-15 кунгача қисқартириш имконини беради», — деди вазир.
Унинг сўзларига кўра, учинчи ҳужжат мазкур транспорт йўлагини максимал рақамлаштириш, хусусан, у орқали ўтадиган товарлар оқимига тааллуқлидир. Мазкур ташаббусни амалга ошириш учун йирик халқаро инвесторларни жалб этиш режалаштирилган.
Қозоғистон ва Озарбайжон Ҳукумат раҳбарларининг музокаралари якунлари бўйича имзоланган ҳужжатлар рўйхати:
- «Қазақстан темір жолы» миллий компанияси» АЖ ва «Озарбайжон темир йўли» АЖ ва «Грузия темир йўли» АЖ ўртасида қўшма корхона ташкил этиш ва унинг фаолиятининг асосий тамойиллари тўғрисидаги битим;
- «ҚазМунайГаз» Миллий компанияси АЖ ва Озарбайжон Республикаси Давлат нефть компанияси ўртасида Қозоғистон нефтини Озарбайжон Республикаси ҳудуди орқали ташиш бўйича стратегик ҳамкорлик тўғрисидаги меморандум;
- Қозоғистон Республикаси Маданият ва спорт ишлари вазирлиги ва Озарбайжон Республикаси Давлат туризм агентлиги ўртасида туризм соҳасида ҳамкорлик тўғрисидаги англашув меморандуми;
- Қозоғистон Республикаси Маданият ва спорт ишлари вазирлиги ва Озарбайжон Республикаси Ёшлар ва спорт вазирлиги ўртасида спорт соҳасида ҳамкорлик тўғрисидаги меморандум;
- Қозоғистон Республикаси Маданият ва спорт ишлари вазирлиги ва Озарбайжон Республикаси Маданият вазирлиги ўртасида маданият соҳасида ҳамкорлик тўғрисидаги меморандум;
- Қозоғистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш вазирлиги билан Озарбайжон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги ўртасида 2005 йил 24 майдаги 2023-2024 йилларга мўлжалланган чора-тадбирлар режаси;
- Қозоғистон Республикаси Индустрия ва инфратузилмаларни ривожлантириш вазирлиги ва Озарбайжон Республикаси Рақамли ривожланиш ва транспорт вазирлиги ўртасидаги йиғилиш баённомаси;
- Қозоғистон Республикаси Индустрия ва инфратузилмаларни ривожлантириш вазирлиги билан Озарбайжон Республикаси Рақамли ривожланиш ва транспорт вазирлиги ўртасида транспорт ҳамкорлигини кенгайтириш ва Ўрта коридорни рақамлаштириш бўйича ҳамкорлик тўғрисидаги меморандум;
- Қозоғистон Республикаси Индустрия ва инфратузилмаларни ривожлантириш вазирлиги ва Озарбайжон Республикаси Иқтисодиёт вазирлиги ўртасида кемалар ва темир йўл локомотивларини етказиб бериш бўйича ҳамкорлик тўғрисидаги меморандум;
- Каспий денгизи тубида оптик толали алоқа тармоғини қуриш бўйича қўшма корхона ташкил этиш тўғрисида «Қазақтелеком» АЖ ва «Азертелеком» МЧЖ ўртасида келишув.
