Алматидаги халқаро форумга дунёнинг 40 дан ортиқ давлатидан инвесторлар ташриф буюрди
Унда 240 та йирик банклар, инвестиция фондлари ва ривожланиш институтлари вакиллари, хусусан, Хитой, Туркия, Япония, Ҳиндистон, Филиппин, Янги Зеландия, Европа давлатлари, АҚШ, Лотин Америкаси, Яқин Шарқ ва Европа Иттифоқидан вакиллар иштирок этмоқда.
Қозоғистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари – Молия вазири ва ЕТБ Кенгашидаги ваколатли вакилининг ўринбосари Ерулан Жамаубаев ADFIAPнинг 46-йиллик йиғилиши иштирокчиларига Президент Қасим-Жомарт Тоқаевнинг сўзбошисини ўқиб берди.
«Қозоғистон ўзаро манфаатли иқтисодий, сармоявий ва савдо йўналишларидаги минтақавий ва глобал ҳамкорликни фаол қўллаб-қувватлайди», — дейилади Қасим-Жомарт Тоқаевнинг сўзбошисида.
Президент Қозоғистон агросаноат мажмуаси, нефть-кимё, металлургия, қайта ишлаш ва тўқимачилик саноати, транспорт-логистика, молия сектори ва туризм каби соҳаларда катта кучга эга эканини таъкидлади. Шу муносабат билан сармоявий бойликни барқарор ривожлантириш давлат сиёсатининг муҳим устувор йўналиши ҳисобланади.
Ўтган йили Қозоғистонга 28 миллиард АҚШ доллари миқдорида тўғридан-тўғри хорижий сармоя киритилди, бу сўнгги ўн йилликдаги рекорд кўрсаткичдир. «Тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг умумий ҳажми бугунги кунда 383 миллиард АҚШ долларини ташкил этади», – дейилади Президент нутқида.
Алмати шаҳрида бўлиб ўтаётган халқаро форум нафақат Осиё-Тинч океани минтақасида сармоявий ҳамкорликни оширишга кучли туртки беради, балки Осиё-Тинч океани минтақаси мамлакатлари билан Қозоғистон Республикаси ўртасидаги молиявий-иқтисодий шерикликни ҳам кенгайтиради.
ADFIAPнинг 46-йиллик йиғилишини ADFIAP раиси вазифасини бажарувчи ва Бангладеш IPDC Finance бош директори Мўминул Ислом очди. У ўз нутқида ҳозирда ADFIAP Осиё-Тинч океани минтақасидаги 40 та давлатнинг 91 та молия институтидан иборат эканлигини тасдиқлади. Осиё тараққиёт банки, Япония халқаро ҳамжамият банки, Канада тижорат тараққиёт банки, Хитой давлат тараққиёт банки, Малайзия тараққиёт банки ва Ҳиндистон саноат тараққиёт банки етакчи молия институтлари қаторига киради. ЕТБ 2022 йил июнь ойида ADFIAP директорлар кенгаши аъзолигига қабул қилинган.
«ADFIAPнинг йиллик йиғилиши Барқарор ривожланиш мақсадлари ва 2030 йилгача бўлган давр учун иқлим бўйича Париж келишуви мақсадларини амалга ошириш йўлида янги ва қўшма лойиҳаларни муҳокама қилиш учун форум бўлади», - дейди Мўминул Ислом.
Форумнинг очилиш маросимида ЕТБ бошқаруви раиси Николай Подгузов «Жорий йилнинг асосий кун тартиби транспорт, коммуникация, энергетика ва рақамли тизимлаштириш соҳаларида миллий ва халқаро ривожланиш институтларининг ролини белгилашдан иборат», - деди.
«Тадбир барча иштирокчилар учун шу каби лойиҳаларни амалга ошириш, шунингдек, миллий ва халқаро тараққиёт институтлари саъй-ҳаракатларини бирлаштириш, Марказий Осиёнинг муҳим сармоявий қудрат манбасини очиш, янги танишувлар ўрнатиш ва ҳамкорлик қилиш йўллари билан ўзаро тажриба алмашиш учун ажойиб имконият яратиб, ҳамкорликни кучайтиришига ҳеч қандай шубҳам йўқ», - деди Николай Подгузов.
Алмати шаҳри ҳокими Ерболат Досаевнинг сўзларига кўра, жаҳон тараққиёти йўналиши Осиё ҳудудига ўтгани сари янги тараққиёт йўллари очилмоқда.
«Бугунги кунда ЕТБ томонидан молиялаштириш натижасида биз 2-ИЭСни кенг кўламли газлаштиришни модернизация қилиш, халқаро Алмати аэропорти ва Катта Алмати автомобил ҳалқа йўлини (БАКАД) кенгайтириш каби лойиҳаларни амалга оширмоқчимиз. Ушбу лойиҳаларни амалга ошириш учун 2,2 миллиард АҚШ доллари миқдорида инвестициялар йўналтирилмоқда», — деди ҳоким.
Шунингдек, у Алмати Қозоғистоннинг маданий, илмий, бизнес ва молиявий маркази эканлигини таъкидлади. Алмати мамлакат ялпи ички маҳсулотининг бешдан бир қисмини (2022 йилда 18,5 фоиз) ва мамлакат умумий даромадининг чорак қисмидан кўпроғини ташкил қилади. Бу шаҳарда республиканинг асосий банкларининг 90 фоизи, 111 та халқаро ташкилот ва компаниялар жамланган.
«Бизнинг асосий вазифамиз – бутун дунёдан истеъдодлар, сармоя ва технологияларни жалб қилиш орқали Алмати шаҳрини қулай ва хавфсиз қилишдир. Транспорт тизимини модернизация қилиш, энергия тежовчи уй-жойлар қуриш, муҳандислик тармоқларини модернизация қилиш, бошқа «яшил» лойиҳа ва ташаббусларни ҳаётга татбиқ этиш асосий эътиборда», – деди шаҳар раҳбари.
ЕТБ маълумотларига кўра, сўнгги 20 йил ичида Евроосиё минтақасига киритилган инвестициялар ҳажми 17 баробар ошиб, 211 миллиард АҚШ долларига етган.
Қозоғистон юқори даражадаги халқаро тадбирга мезбонлик қилиш учун тасодифан танланмаган. Doing Business (2020) рейтингида 190 та давлат орасида 25-ўринни эгаллади. Сўнгги 15 йил ичида Қозоғистон ушбу рейтингда 57 поғонага кўтарилиб, энг кўп тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб этган, яъни минтақага киритилган тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар умумий ҳажмининг 75 фоизини олган.
Форум иштирокчилари Марказий Осиё давлатлари олдида ҳар томонлама ва мувофиқлаштирилган ҳаракат талаб қиладиган камида тўртта асосий муаммони муҳокама қилишга тайёр. Булар денгизга чиқиш йўли йўқлиги, молия сектори ривожланишининг паст даражаси, сув-энергетика соҳасидаги фаолиятнинг изчил эмаслиги, шунингдек, ноқулай иқлим ўзгариши муаммолари.
Форум кун - 15-17 май кунларига мўлжалланган.
