Агар қимиз ичган одам алкотестер текширувидан ўтса, натижа қандай бўлади
ASTANA. Kazinform – Қимиз – қозоқ халқининг миллий ичимлигидир. Унинг инсон танаси учун фойдалари ҳақида бир қатор тадқиқотлар ўтказилди. Ҳеч ким қимизнинг, айниқса саумал (энди соғилган бия сути)нинг афзалликларини инкор эта олмайди. Бир қизиғи, халқ орасида қимизни кўп ичса, одам маст бўлиб қолади, деган фикр бор. Ҳақиқатан ҳам қимиз таркибида алкоголь борми? Қимизни кўп ичган одамни алкаголь ичган деб ҳисоблаш мумкинми? Шу ва бошқа саволларга жавоб топишга ҳаракат қилдик.
Қозоғистондаги қимиз ишлаб чиқариш
Ўтган йилнинг 12 ойида қимиз ишлаб чиқариш 10,6 фоизга ошиб, 2 минг 463 тоннага етди. Бу 2022 йилга нисбатан 236 тоннага кўпдир.
Жорий йилнинг 9 ой давомида Қозоғистонда 1240 тонна қимиз тайёрланди. Ўтган йилнинг шу даврига (январь-сентябрь) нисбатан ишлаб чиқариш ҳажми 22,9 фоизга камайди. Ўтган йили 9 ойда 1 минг 608 тонна қимиз тайёрланган.
Қимиз таркибида алкоголь борми? – эксперт хулосаси
“Қимиз нордон ва мазали ичимликдир. Шунинг учун унинг таркибида спиртнинг улуши бор. Бироқ, қимизнинг ўзига қарамлик ёки алкоголли ичимлик эканлиги ҳақидаги фикр ҳеч қаерда илмий жиҳатдан исботланмаган. Бундан ташқари, одам қанча кўп қимиз ичмасин, алкотестерлар спиртли ичимликлар даражасини кўрсатмайди. Алкотестер - бу одамнинг қанча спиртли ичимликлар истеъмол қилганини, яъни мастлик даражасини текширадиган қурилма. Қурилма спиртли ичимликларни истеъмол қилишда гумон қилинган одамнинг нафаси орқали спиртли ичимлик ичганлигини ва қайси даражада эканлигини аниқлайди. Лекин бу фақат алкоголли маҳсулотларга тааллуқли”, – дейди Астана руҳий саломатлик маркази психиатри ва наркологи Анар Тастембекова.
Мутахассиснинг сўзларига кўра, клиник амалиётда қимиздан алкоголь даражасини аниқлаш ҳолати мавжуд эмас.
“Қимиз ичган одамни мастликда гумон қилиб поликлиникамизга олиб келиб кўрикдан ўтказиш ҳоллари бўлмаган. Ҳамкасбларимдан эшитганимдек, баъзи вилоятларда улар бизнинг қимизнинг алкоголь даражаси бўйича тажриба ўтказишган, аммо салбий натижа берган", – дейди у.
Қолаверса, ички ишлар идоралари ходимлари маст бўлганларни аниқлаётгани боис, ички ишлар бўлимига мурожаат қилиб, қимиз ичиб маст ҳолда қўлга олинган шахсларни қўлга олиш ҳолатларини сўрадик. Астана полициясининг хабар беришича, спиртли ичимликларни истеъмол қилганликда гумон қилиб, қимиз ичган шахсни қўлга олиш факти қайд этилмаган.
Ислом дини қимиз ҳақида нима дейди?
“Умумий ислом уламолари (бир овоздан) от сутини ҳалол деб айтишган. “Ҳидоя” китобида от сутини ичишнинг зарари йўқ, дейилган. Соф табиий қимиз ичимлиги "алкоголсиз ичимлик" деб ҳисобланади. Ва таркибидаги ферментация натижасида ҳосил бўладиган спирт миқдори оз бўлгани ва мастлик даражасига етмаганлиги сабабли, Ҳанафий мазҳаби қоидаларига кўра, ҳаром ҳукм чиқармайди”, – деди Қозоғистон мусулмонлар диний бошқармасидан.
Шунингдек, диний идорадан хориждан келаётган қимиз бўйича саволлар кўпайгани айтилди. Мижозларнинг фикрига кўра, бу бош айланишига олиб келади.
“Биринчидан, бу маҳсулотларни соф қимизга киритиш мумкин эмас. Унга бия сути, сигир сути, асал ва турли элементлар киради. Унинг таркибидаги асал ферментация жараёнини тезлаштиради. Иккинчидан, агар қимизнинг сақлаш ҳарорати бузилган бўлса, ундаги алкогол миқдори ошиши мумкин. Учинчидан, спиртли ичимликлар ташқаридан атайлаб қўшилганми ёки йўқми, номаълум”, – дея тушунтирди ҚМДБ вакиллари.
Шундай қилиб, агар у ферментланмаган бўлса, яъни ачитилмаса, оддий ичимлик сифатида қабул қилишга рухсат берилади.
“Агар қўшимчалар (асал, нордон сутли бактериялар) билан ачитилган ва одамни маст қиладиган ҳолатга келтирилса, ичиш тақиқланади. Шунинг учун қимизни соф табиий кўринишидан фойдаланган маъқул”, – дейилади хабарда.
