2050 йилга келиб, Қозоғистон аҳолиси 25 миллион кишига кўпайиши кутилмоқда
Қозоғистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш вазирлиги топшириғига биноан «Инсон ресурсларини ривожлантириш маркази» ОАЖ Қозоғистоннинг 2050 йилгача бўлган узоқ муддатли демографик прогнозини ишлаб чиқди. Мутахассислар статистика ва моделлаштиришга асосланиб, 2030 йилга келиб ишчи кучи сони 9,7 миллионга, 2040 йилда бу кўрсаткич 10,7 миллионга, 2050 йилга келиб эса 11,4 миллионга кўпайишини тахмин қилмоқдалар.
Шу билан бирга, асосий сценарийга кўра, 2030 йилга келиб мамлакат аҳолиси қарийб 20,7 миллион кишини ташкил қилади, 2040 йилга келиб бу кўрсаткич 22,9 миллион кишига этади ва 2050 йилга келиб 25,5 миллион кишига етади.
«Прогнозга кўра, 2030 йилга келиб туғилишнинг юқори даражаси ва аҳолининг қариши туфайли ишчи кучининг улуши 46,7 фоизгача камаяди. Бу шуни англатадики, иқтисодий фаол аҳоли зиммасига юк ортади «, - деди МРРМ прогноз департаменти директори Дмитрий Шумеков.
МРРМ экспертлари ўз прогнозларида 2050 йилга келиб аҳолининг минтақавий номутаносиблиги ошишини ҳам таъкидладилар. Аҳоли сонининг энг кўп ўсиши миллий аҳамиятга эга шаҳарларда кутилмоқда: Нур-Султан - 2,7 баробар (1,9 миллион), Алмати - 1,8 баробар (1,6 миллион) ва Чимкент - 2,4 баробар (1,5 миллион).
Бундан ташқари, Манғистау вилояти аҳолиси икки баравар (1,4 миллион кишига қадар), Туркистон вилояти - 500 мингга (2,5 миллионгача), Алмати вилояти - 700 мингга (2,8 миллионгача) кўпайиши мумкин.
Ҳозирги туғилиш, ўлим ва миграция кўрсаткичлари бўйича Шарқий Қозоғистон, Қарағанди, Қостанай, Шимолий Қозоғистон, Павлодар ва Ақмола вилоятларида аҳолининг аста -секин камайиши кузатилади. Аммо, агар, масалан, вақт ўтиши билан бу ҳудудларда туғилишнинг умумий даражаси сезиларли даражада ошса ва миграция камайса (этник тузилиш ва реал даромадларнинг ўзгариши туфайли), унда бу ҳудудларда аҳоли барқарорлашиши мумкин.
Умуман олганда, 2050 йилга мўлжалланган узоқ муддатли демографик прогноз қуйидаги соҳаларда амалга оширилди: умумий аҳоли сони, ёш таркиби, 2050 йилга келиб сценарийлар бўйича ёш фарқлари, минтақавий номутаносибликлар, аҳоли сони бўйича минтақалар, демографик кўрсаткич, ишчи кучи, ишчи кучи таркиби ва ўртача ёш, унинг минтақавий фарқлари, ҳудудлар бўйича тақсимланиши ва бошқалар.
Шу билан бирга, бу прогнозни демографик кўрсаткичларнинг 2021 йилдаги ҳақиқий ўзгаришлари асосида (аҳолини рўйхатга олишни ҳисобга олган ҳолда) қўшимча равишда тузатиш режалаштирилган.
«Прогноз тўрт компонентга асосланган: аҳолининг ҳақиқий бошланғич сони, туғилиш, ўлим ва миграция. Бу шуни англатадики, ҳатто 2022 йилда ҳам янги статистика бугунги кунга тегишли ҳисоб -китоблардан сезиларли даражада фарқ қилиши мумкин. Шунга кўра, бу демографик прогнозни янгилаш зарурлигига олиб келиши мумкин», - деди Дмитрий Шумеков.
