2050 йилга бориб Қозоғистонда шаҳар аҳолиси улуши 70 фоизни ташкил этади — таҳлилчилар

ASTANA. Kazinform - “Меҳнат ресурсларини ривожлантириш маркази” АЖ Прогнозлаштириш ва тадқиқотлар департаменти мутахассислари туғилиш, ўлим ва миграция кўрсаткичлари асосида демографик прогноз тайёрлади, деб хабар беради Kazinform агентлиги.

Таҳлилчиларга кўра, 2030 йилга бориб Қозоғистоннинг шаҳар аҳолиси 13 фоизга ошиб, 14 миллион кишини ташкил этади, 2050 йилга бориб эса 57 фоизга ўсиб, 19,3 миллион кишини ташкил этади. Шу билан бирга, қишлоқ аҳолиси 2030 йилга бориб атиги 1 фоизга ошиб, 7,7 миллион кишига, 2050 йилга келиб эса тахминан 9 фоизга ошиб, 8,2 миллион кишига етади.

Демографик прогноз қандай шакллантирилади?

- У 2401 та сценарий асосида ишлаб чиқилган бўлиб, улар икки тоифага бўлинган - асосий ва аналитик. Асосийси 7 та бирлаштирилган сценарийни ўз ичига олади - асосий, шунингдек юқори ва паст, улар ўз навбатида заиф (2023 йилга нисбатан 5% ўзгариш), ўртача (10% ўзгариш) ва кучли (15% ўзгариш) вариантларга бўлинади, - деди “Меҳнат ресурсларини ривожлантириш маркази” прогнозлаш ва тадқиқотлар департаменти директори Дмитрий Шумеков.

Унинг сўзларига кўра, аналитик тоифага таҳлилчилар ва моделлаштириш учун кўпроқ қизиқиш уйғотадиган барча бошқа сценарийлар киради.

Прогнозга кўра, 2030 йилга бориб шаҳар аҳолиси базавий сценарий бўйича энг кўп Астанада – 538,3 минг кишига ёки 39 фоизга ошиб, 1,9 миллион кишига, Алматида – 469,3 минг кишига ёки 21 фоизга ошиб, 2 миллион 664 минг кишигача, Чимкентда 209,6 минг кишига ёки 17 фоизга ошиб, 1 миллион 416 минг кишигача етади. Шу билан бирга, учта мегаполис аҳолиси умумий шаҳар аҳолисининг 43 фоизини ташкил қилади ва 2050 йилга бориб бу кўрсаткич 51 фоизга ошади.

Бундан ташқари, вилоятлар бўйича шаҳар аҳолиси Манғистау вилоятида 79,2 минг кишига, Ақтўбе вилоятида 70,3 минг кишига, Туркистон вилоятида 62,4 минг кишига кўпаяди. Шу билан бирга, Шарқий Қозоғистон, Шимолий Қозоғистон ва Павлодар вилоятларида шаҳар аҳолиси камайиши мумкин.

2030 йилга бориб қишлоқ аҳолисининг 2023 йилга нисбатан ўсиши фақат бешта вилоятда кутилмоқда: Алмати вилоятида 140,8 минг кишига, Туркистонда 94,7 минг кишига, Мангистауда 58,1 минг кишига, Қизилўрдада 26 минг кишига ва Атирауда 21,5 минг кишига.

2030 йилга бориб, қишлоқ аҳолисининг энг сезиларли камайиши Қостанай, Абай ва Шимолий Қозоғистон вилоятларида прогноз қилинмоқда, уларда қисқариш мос равишда 37,1 минг, 35,2 минг ва 33,8 минг кишини ташкил этади.

2050 йилга бориб, “Меҳнат ресурсларини ривожлантириш маркази” АЖ таҳлилчиларининг ҳисоб-китобларига кўра, асосий прогноз варианти билан, мегаполисларни ҳисобга олмаганда, шаҳар аҳолисининг ўсиши бўйича етакчи Мангистау вилояти бўлади. Ҳудудлар шаҳарларида 736,6 минг киши истиқомат қилади, бу 2023 йилга нисбатан 384 минг ёки 2,1 баробар кўпдир. Туркистон вилоятида эса ўсиш 355 минг кишини ташкил этади, бу эса 1,7 баробар, 878,7 минг кишига тўғри келади. Ақтўбе вилоятида шаҳар аҳолиси сони 1 миллион кишига ошади - 307 минг кишига (2023 йилда +44%). Павлодар, Шарқий Қозоғистон ва Шимолий Қозоғистон вилоятларида шаҳар аҳолиси сонининг камайиши, мос равишда 7%, 6% ва 5%га қисқариши кутилмоқда.

Қозоғистоннинг жанубий ва ғарбий вилоятларида қишлоқ аҳолиси кўпаяди. Алмати вилоятида ўсиш 658 минг кишидан 1 миллион 931 минг кишигача бўлади, бу 2023 йилдаги кўрсаткичдан 52 фоизга кўпдир. Туркистон вилоятида қишлоқ аҳолиси 495,2 минг кишига ошиб, 2 миллион 102 минг кишига етади. Манғистау вилоятида қишлоқ аҳолиси 2050 йилда 709 минг кишини ташкил қилиши мумкин, бу 2023 йилга нисбатан 284,7 минг кишига кўпдир.