1,5 миллион киши: миграция буми туфайли Астана қандай ўзгармоқда
ASTANA. Kazinform - Астана Қозоғистон шаҳарлари орасида аҳоли сонининг ўсиши бўйича етакчилар қаторида. Миллий статистика бошқармасининг сўнгги маълумотларига кўра, пойтахт аҳолиси 1 528 887 кишини ташкил этади. Бу ўсиш ортида нима кутиляпти, пойтахт ушбу масалани енгиб ўтяпти ва ким бугун Астанани янги уй сифатида танлаяпти, - дея аниқлади Kazinform агентлиги мухбири.
Миграция қандай кетмоқда?
Миллий мутахассис-демограф Аяулим Сағинбаеванинг айтишича, Қозоғистонда мигрантлар оқимининг тўртта асосий маркази мавжуд.
«Бу тенденция 20 йил давомида ўзгармади. Булар Астана, Алмати, Чимкент ва Манғистау вилоятидир. Давлат аҳамиятига эга учта шаҳар - уларнинг фаол ривожланиши туфайли. Одамлар ҳар доим мегаполисларда яшашга ва у ерга кўчиб ўтишга интилади. Манғистау вилояти эса нефть саноати ҳисобига. Булар бандлик имкониятлари, хориждан юқори миграция оқими, дея тушунтиради эксперт. – Астана аҳоли зичлиги юқори бўлган ҳудудлардан биридир. Аҳолининг кўп ўзгариши - миграция билан боғлиқ. Агар динамикага қарасангиз, ўсиш анча сезиларли. Масалан, 2000 йиллар бошида Астанада 380 мингга яқин аҳоли истиқомат қилган. Ҳозир 1,5 миллиондан ортиқ. Яъни, 24 йил ичида уларнинг сони қарийб 5 баробар ошди. Қолаверса, бу ўсишнинг 70-80 фоизи миграция ҳисобига таъминланган»,- дейди А.Сағинбаева.
Мутахассис таъкидлаганидек, Астана биринчи навбатда таълим, иш ва яхши истиқбол излаб келаётган ёшларни ўзига жалб этади.
«Астанага келувчи асосий ёш гуруҳи 40 ёшгача бўлган ёшлардир. Бу бутун дунёда стандарт ҳисобланади: бу энг ҳаракатчан аҳоли гуруҳи. Шунингдек, қозоғистонлик ёшларнинг қарийб 8 фоизи пойтахтда истиқомат қилади. Қайд этиш жоизки, дунёда амал қилаётган барча миграция қонунлари Қозоғистонга ҳам тегишли. Ёшларнинг пойтахтга миграциясининг асосий омилларидан бири Astana Hub, Назарбаев университети каби йирик университетлар ва турли марказларнинг мавжудлигидир. Қолаверса, Астана бизнес шаҳри саналади – бу ерда турли йирик компанияларнинг офислари бор, у ерда ёшлар иш топиши мумкин», - дейди демограф.
Пойтахт учун асосий “донорлар” Қозоғистоннинг жанубий ва марказий ҳудудлари ҳисобланади.
«2024 йилнинг 12 ойи давомида Астанага 151 мингга яқин киши келган. Улардан 18 минг нафари Ақмола вилоятидан. Жамбил вилоятидан 6,6% ёки 10 минг киши, Туркистон вилоятидан 9,9% ёки 15 мингга яқин киши ва Қарағанди вилоятидан деярли 11 минг киши ёки 7,2% келган. Шундай қилиб, асосий оқимларни энг яқин ҳудудлар - Ақмола ва Қарағанди вилоятлари ташкил этлади. Бунда аҳоли зич жойлашган жанубий вилоятлар ҳам катта ҳисса қўшмоқда. Айтайлик, 12 ой ичида Алматидан 13,5 минг киши (9 фоиз), Чимкентдан 9 минг киши (6 фоиз) келган. Бу ҳудудлар Астана учун доимий равишда миграция донорлари ҳисобланади», - дейди демограф.
Шу билан бирга, шимолий ҳудудлар, унинг сўзларига кўра, миграция салоҳияти сезиларли даражада паст.
«2024 йилда шимолий вилоятлардан ўртача 5 мингга яқин киши келган, бу барча келганларнинг 3,3 фоизини ташкил этади. Лекин шуни тушунишингиз керакки, шимолий ҳудудларда аҳолининг қариш даражаси юқори ва шунга мос равишда уларнинг миграция салоҳияти жанубий вилоятларга қараганда пастроқ», - деб тушунтиради А.Сағинбаева.
Бандлик
Астана учун яна бир муҳим ва долзарб масала бандликдир. Пойтахт ҳокимлигидан маълум қилишларича, 2025 йилда иш ўринлари яратиш ҳудудий харитаси доирасида шаҳарда 68 минг 50 та иш ўрни очиш режалаштирилган. Бундан ташқари, 2025 йил март ойи бошига келиб, доимий ва вақтинчалик 6583 та иш ўрни яратилган.
«Шаҳардаги Карьера маркази бандлик ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш, жумладан, ўқитиш ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш дастурларида иштирок этишни қўллаб-қувватлайди. Йил бошидан буён бандликка кўмаклашиш чора-тадбирлари билан 6 минг 413 нафар фуқаро қамраб олинган бўлса, уларнинг 3 минг 200 нафардан ортиғини ёшлар ташкил этади. Бу чора-тадбирлар нафақат меҳнат бозорини барқарорлаштириш, балки аҳоли сони ортиб бораётгани фонида кундан-кунга янги муаммоларга дуч келаётган пойтахтимизнинг барқарор ривожланишини таъминлашга ҳам қаратилган», - дея хабар қилди мухбир сўровига жавобан ҳокимлик.
Уй-жой масаласи
2024 йилнинг 11 ойида шаҳарда 3,6 миллион квадрат метр уй-жой фойдаланишга топширилган бўлса, йил охирига келиб бу кўрсаткич 4 миллион квадрат метрга етди.
142 та турар-жой биноси қурилиб, 15,6 минг нафар ҳиссадор оиласини уй-жой билан таъминлаш имконини берди. Кўчириш дастури доирасида 2029 йилгача 206 та эскирган бинони бузиш режалаштирилган.
Астанада янги уй-жойларнинг бир квадрат метри ўртача 581 900 тенгени ташкил этса, Қозоғистон бўйича ўртача нарх 505 075 тенгени ташкил этади. Астанада иккиламчи бозорда бир квадрат метр 661 849 тенге, Қозоғистон бўйича эса ўртача 531 676 тенге.
Ижтимоий объектлар ва мактаблар
Астанада аҳоли сонининг кўпайиши муносабати билан ижтимоий объектларга талаб ва эҳтиёж ортиб бормоқда. Бу масалани ҳал этиш мақсадида давлат бюджети ва хусусий сармоя маблағлари ҳисобидан шаҳар аҳолиси учун энг муҳим бўлган мактаб, боғча, тиббиёт муассасалари каби объектларни қуриш ишлари узлуксиз давом эттирилмоқда.
Астана маъмурияти маълумотларига кўра, шаҳарда иккита перинатал марказ, битта замонавий кўп тармоқли шифохона, 2-сонли шаҳар кўп тармоқли шифохонаси қошида қабул қилиш-диагностика мажмуаси, шунингдек, иккита давлат ва тўртта хусусий клиника каби бир нечта объектлар қуриш режалаштирилган.
Астана сўнгги йилларда мактаб қурилиши бўйича рекорд кўрсаткичларни ҳам намойиш этди. Жорий ўқув йилида 18 та янги таълим муассасаси фойдаланишга топширилган бўлса, уларнинг бир қисми “Қулай мактаб” миллий лойиҳаси доирасида қурилди.
Бутун шаҳарда, жумладан, турар-жойларда ҳам мактаблар қуриляпти.
2024–2025 йилларда “Қулай мактаб” миллий лойиҳаси доирасида 90 минг нафарга яқин ўқувчи таълим оладиган 24 та янги таълим муассасаси қурилиши режалаштирилган.
Инфратузилма ва транспорт
Пойтахт аҳолиси учун жамоат транспорти паркининг янгилангани муҳим янгилик бўлди. Жорий йилда янги автобуслар сони 45 фоизга ошди. Сўнгги икки йил ичида шаҳар тармоғига 700 дан ортиқ автобус қўшилди, келгуси йилда яна 300 та янги автомашиналар олиб келиши режалаштирилган.
Ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш
2024 йилда шаҳар ва яшил зонада 1 миллион дона дарахт экилди, жумладан, маҳаллий иқлимга мослашган Европа турлари. Бу йил Астанада бир миллион яшил майдон экилади.
