Каспий денгизи сатҳи 2050 йилга бориб 5,5 метрга пасайиши мумкин — Қазгидромет

ASTANА. Кazinform — ҚР Экология ва табиий ресурслар вазирлигининг расмий веб-сайтида “Қазгидромет” РДКнинг Каспий денгизидаги сув сатҳи бўйича прогнози эълон қилинди.

— Ҳозирги иқлим ўзгариши ва антропоген таъсирнинг биргаликдаги таъсири Каспий денгизи сатҳининг пасайишига ҳали ҳам таъсир кўрсатмоқда. Бу жараёнларга энг заиф ҳудуд денгизнинг Қозоғистон акваторияси ҳисобланади.

Қозоғистонлик олимлар (“Қазгидромет” РДК) томонидан Community Climate System Model иқлим моделининг RCP4.5 ва RCP8.5 сценарийлари асосида олиб борилган тадқиқотлар шуни кўрсатдики, денгиз сатҳининг пасайиш тенденцияси давом этади.

Ҳисоб-китобларга кўра, 2050 йилга бориб Каспий денгизининг Болтиқ денгизи тизими бўйлаб сатҳи –32,4…–34,0 м гача пасайиши мумкин, — дейилади расмий баёнотда.

Болтиқ денгизи тизими бўйлаб Каспийнинг ҳозирги сатҳи тахминан -28,5 метрга баҳоланмоқда. Кейин 2050 йилга бориб Каспий денгизи сатҳи ҳозирги даражадан 5,5 метргача пасайиши мумкинлиги тахмин қилинмоқда.

"Қазгидромет" РДК 1940 йилдан бери денгиз суви сатҳининг қандай ўзгарганлиги ҳақида маълумот берди:

— 1940–1977 йилларда денгиз сатҳининг пасайиш суръати йилига 4 смни ташкил этди (умумий пасайиш 1,2 м);

— 1978–1995 йилларда сатҳнинг йилига 13 смга ошиши қайд этилди (умумий ўсиш 2,5 м);

— 1996–2023 йилларда сатҳнинг йилига 8 смга пасайиши кузатилди (умумий пасайиш 1,83 м).

— 2006–2024 йилларда сатҳ 2 метрга пасайди.

Жорий йилнинг август ойида Ақтау шаҳрида бўлиб ўтган илмий конференцияда сўнгги 20 йил ичида Каспий денгизининг Қозоғистондаги қисми қирғоқдан 18 километр узоқлашгани ҳақида хабар берилган эди. Юқорида айтиб ўтганимиздек, бу даврда денгиз сатҳи ўртача 2 метрга пасайди. Баъзи ҳисоб-китобларга кўра, ушбу тенденцияга асосланиб, Каспий денгизининг Қозоғистон қисми 2050 йилга бориб қирғоқдан 35 километргача силжийди.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Қозоғистон ва Россия еттинчи Каспий саммитини Эронда ўтказиш ташаббусини қўллаб-қувватлагани ҳақида хабар берган эдик.