Ақтау яқинида ҳалокатга учраган самолётнинг “қора қутиси”ни ўқишга неча кун кетади
ASTANA. Kazinform — Қозоғистонда хизмат кўрсатган авиатор, авиация муҳандиси Ерғази Жолдасов Ақтаудан 3 километр узоқликда қулаган Embraer самолётининг “қора қутиси”ни Бразилиянинг CENIPA марказига топшириш қарори ҳақида ўз фикрини билдирди.
“Қора қутини” ўқиш жуда муҳим. Чунки, бахтсиз ҳодиса билан боғлиқ барча саволларга аниқ жавобни фақат ўша ерда топиш мумкин. Қора қутининг аҳамияти ва унинг самолётдаги вазифаси бир хил. Уни пухта ишлаб чиқиш, очиш ва комиссия аъзолари тинглаш керак. "Қора қути"ни очишда ушбу бахтсиз ҳодисага алоқадор барча мамлакатлар вакиллари, ICAO вакиллари ҳозир бўлиши керак. Агар қора қути шикастланмаган, синган ёки портламаган бўлса, маълумотни ўқиш кўп вақт талаб қилмаслиги керак, уни бир ой ичида ҳал қилиш мумкин. Бироқ қора қутидан маълумот олгач, у самолёт қисмларини ангарга йиғади ва макетни қайта тиклайди. Бу иш бироз вақт талаб қилиши мумкин. Шундан кейингина хулоса чиқаради”, - дейди авиация муҳандиси.
У, шунингдек, ёзмаларни ўқиш учун Бразилиянинг танланиши фалокатга алоқадор мамлакатларнинг биргаликдаги қарори эканлигини таъкидлади.
“Мен бу саволга фақат авиация муҳандиси сифатида жавоб бера оламан, ҳеч қандай сиёсий асосга эга эмасман. “Қора қути”ни Бразилия марказида кўриб чиқиш комиссия аъзоларининг қўшма қарори бўлиши керак. Менимча, бу Қозоғистон томонидан тўғри қарор. Чунки, агар самолёт билан ташқи зиддият эҳтимолини ҳисобга оладиган бўлсак, Бразилия - самолётни ишлаб чиқарадиган мамлакатдир. Бразилиядаги марказ тажрибали эканини билиб, адолатли текширув олиб боришларига ишонаман. Менимча, улар самолётнинг умуман қандай ишлашига холис баҳо беришлари мумкин. Нотўғри қарор қабул қилиш уларга салбий таъсир қилади. Чунки Россияда “Қора қути”ни ўрганувчи институт бор”, - дейди Ерғази Жолдасов.
Эслатиб ўтамиз, Қозоғистон Бразилияга бортида ўз-ўзини ёзиб олиш мосламаларини юборган эди.
Чикаго конвенциясининг 13-иловасига мувофиқ, терговчи давлат борт ёзувчиси маълумотларини ўқишни таъминлайди ва уларни қайси мамлакатда тарқатиш ва ёзиб олишни ҳал қилади. Бу ҳақда ҚР Транспорт вазирлиги хабар берди.
Таниқли ҳарбий эксперт Амангелди Қурметули Ақтаудан 3 километр узоқликда қулаган Embraer самолётининг “қора қутиси”ни Бразилиянинг CENIPA марказига топшириш қарори ҳақида ўз фикрини билдирди.
Муаллиф: Есимжан Нақтибай
