The National Interest: Қозоғистон кенг кўламли ислоҳотларни амалга оширишга киришди
«Биз Қозоғистонда демократик ўзгаришларнинг янги даврини бошладик», — деди Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев 4 апрел куни The National Interest журналида чоп этилган мақоласида.
Президентнинг сўзларига кўра, «постсовет ҳудудида рўй бераётган воқеалар жиддий хавф туғдиради, бироқ мамлакатнинг олға интилишига тўсқинлик қила олмайди».
Жорий йилнинг январ ойи бошидаги воқеаларни эслаб, муаллиф тинч намойишлар оммавий зўравонликларга айланганини, мустақилликнинг 30 йилида ҳеч қачон бўлмаганини таъкидлайди.
Бу борада Президент «Биз ҳалигача оқибатлардан тўлиқ қутулганимиз йўқ. Аммо биз бу воқеадан сабоқ олишга, муаммоларни дадил ҳал қилишга ва олдинга интилишга тайёрмиз», - дея таъкидлади.
Қасим-Жомарт Тоқаев минтақадаги геосиёсий вазиятни шарҳлар экан, «Қозоғистон ва Россия дунёдаги энг узун чегарага эга. Шу боис икки давлат ўртасида ўзаро ҳамкорликка асосланган алоҳида муносабатлар йўлга қўйилган.
Давлат раҳбари, шунингдек, Украина билан анъанавий дўстона муносабатларимиз чуқур илдиз отганини таъкидлаб, «можаро БМТ Низомига мувофиқ имкон қадар тезроқ ва адолатли ҳал этилишига» умид билдирди.
Қасим-Жомарт Тоқаев январ воқеалари Қозоғистонни ларзага солганини таъкидлади.
Бу вазиятдан мамлакатимиз учун сабоқ бўладики, фуқароларнинг ҳақли талаблари зўравонлик ва таъқиблардан қўрқмасдан билдирилиши лозим. Бу давлат ва фуқаролик жамияти ўртасида ҳақиқий мулоқотга замин яратади.
Президент ўз мақоласида Қозоғистонни ислоҳ қилиш ва модернизация қилиш бўйича асосий ташаббуслар, биринчи навбатда, халқ томонидан кўтарилган иқтисодий ва ижтимоий муаммоларни ҳал қилишга қаратилганини таъкидлайди.
Шу билан бирга, Президент «халқ биздан нима кутаётганини аниқ эшитдик», деб таъкидлади.
Янги Қозоғистонда ҳокимият тармоқлари ва давлат идоралари ўртасида бошқа ваколатлар балансини шакллантириш режалаштирилмоқда.
Президентнинг сўзларига кўра, аслида Қозоғистон бошқарувнинг «супер-президентлик» моделидан «норматив-президентлик» бошқарув шаклига ўтмоқда.
Сиёсий ранг-барангликни мустаҳкамлаш мақсадида мамлакатда аралаш пропорционал-мажоритар сайлов тизимини жорий этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Шу билан бирга, Қасим-Жомарт Тоқаев бугун президентлик ваколатларининг бир қисмидан ихтиёрий равишда воз кечаётганини эслатди.
Президент томонидан тайинланадиган сенаторлар сони 15 тадан 10 тага қисқартирилади, уларнинг ярми Қозоғистон халқи ассамблеяси томонидан кўрсатилади.
Қасим-Жомарт Тоқаев Қозоғистон иқтисодиётини монополиядан чиқариш масаласига тўхталар экан, «тизим нафақат элитага, балки фуқароларимизга ҳам хизмат қилиши керак», - деди.
Афсуски, илгари бундай ҳолатга тез-тез йўл қўйилганини эслатди. Шу муносабат билан Президент «инклюзив ўсиш барқарор эмас»лигини таъкидлади.
Шунингдек, мақолада «олигархлар ва уларнинг монополияларининг улкан бойлиги мамлакатнинг ишчи ва ўрта табақалари манфаати учун қайтадан фойдаланилиши» айтилади.
Қасим-Жомарт Тоқаев мамлакатни янада ривожлантириш учун ижтимоий-иқтисодий тенгсизлик муаммосини ҳал этиш муҳимлигини таъкидлади. Унинг фикрича, иқтисодиёт ўсгани сари фуқароларнинг салоҳияти ҳам ўсиши керак.
Шу муносабат билан «Ҳукуматга иш ҳақини ошириш ва қашшоқликни камайтириш дастурини ишлаб чиқиш топширилди».
Бунда аҳоли учун биринчи аниқ қадамлар энг кам ойлик иш ҳақини 40 фоизга ошириш ва бюджет соҳаси ходимларининг ойлик маошларини ошириш бўлади.
«Кичик тадбиркорлик субъектларига солиқ юки камаяди. Қозоғистоннинг қазиб олувчи компаниялари эса иқтисодий юкнинг оғирлиги ва улушини янада адолатли кўтаради», — дея эслатди у.
Умуман олганда, Президент таъкидлаганидек, бу ислоҳотлар Қозоғистон халқи учун бурилиш даври очади. Бугун мамлакат турғунлик эмас, жадал ривожланиш йўлини танламоқда.
Эслатиб ўтамиз, 1985 йилда АҚШнинг 37-чи президенти Ричард Никсон ташаббуси билан ташкил этилган журнал Миллий манфаатларни ўрганиш маркази томонидан нашр этилади. У асосан сиёсат ва халқаро муносабатларга бағишланган.
