Радарли дронлар ёрдамида олимлар Ўзбекистондаги иккита қадимий шаҳарчанинг харитасини тузди
— Кичикроқ шаҳарча Тошбулоқ - 12 гектар, Туғунбулоқ 120 гектар майдонни эгаллаган. Бу уни Марказий Осиёнинг ушбу минтақасидаги энг йирик ўрта аср шаҳарчаларидан бирига айлантирди. Бу шаҳарчаларнинг мавжудлиги шуни кўрсатадики, тоғлар ҳар доим ҳам Ипак йўли учун тўсиқ бўлмаган - баъзида уларнинг ҳудудида фаол товарлар алмашинуви содир бўлган, деб тушунтирди WUSTL профессори Майкл Фракетти сўзларидан иқтибос келтирган ҳолда Сент-Луисдаги Вашингтон университети матбуот хизмати иқтибос келтирган ҳолда.
Халқаро лойиҳа доирасида олимлар 2011 ва 2015 йилларда археологлар томонидан топилган Марказий Осиёнинг қадимий шаҳарчалари – Тошбулоқ ва Туғунбулоқни ҳар томонлама ўрганди.
Тахминларга кўра, бу шаҳарчалар эрамизнинг VI–XI асрларида Ипак йўлининг ўтиш жойи вазифасини бажарган. Сўнгги бир неча асрларда бу қалъаларнинг деярли бутун ҳудуди эрозия туфайли эр остида яширинган. Олимлар лазер радарлари билан жиҳозланган дронлардан Ер юзасининг 3D хариталарини яратиш учун фойдаланишди. Бу уларга аҳоли пунктларининг ҳажмини ўрганиш ва баҳолаш имконини берди.
Олимлар худди шундай дронлардан фойдаланган ҳолда Тошбулоқ ва Туғунбулоқнинг тахминий ҳудудини йигирма марта сканерлашди, бу эса ушбу аҳоли пунктларининг 5-9 см ўлчамдаги батафсил харитасини тайёрлаш, уларнинг майдонини аниқлаш, асосий бинолар, қабрлар ва истеҳкомларни аниқлаш имконини берди. Дрон маълумотлари шуни кўрсатдики, иккала қалъа ҳам археологлар дастлаб ўйлаганидан сезиларли даражада катта бўлиб, Туғунбулоқ минтақадаги ўрта асрлардаги энг йирик аҳоли пунктларидан бири бўлган.
Жисмоний ўлчамига кўра, олимлар таъкидлаганидек, Туғунбулоқни ўрта асрлардаги Осиёнинг пасттекислик минтақаларидаги кўплаб йирик шаҳарлар, жумладан, энг юқори чўққисида майдони 200 гектарга яқин бўлган қадимги Самарқанд (Афросиёб) билан солиштириш мумкин. Бу Туғунбулоқ ва Тошбулоқнинг Ипак йўлидаги қадимий савдодаги ўрни ниҳоятда муҳимлигини кўрсатади, дея хулоса қилади тадқиқотчилар.
Маълумот TASS ҳамкор агентлиги томонидан Kazinform учун махсус тақдим этилган.
