Қасим-Жомарт Тоқаевнинг ШҲТнинг кенгайтирилган мажлисидаги нутқи
***
Қадрли ҳамкасблар!
Хонимлар ва жаноблар!
Авваламбор, ШҲТ Саммитини юқори савияда ташкил этгани ва Буюк ипак йўлининг дурдонаси бўлган қадимий Самарқандда самимий кутиб олгани учун Ўзбекистон Президенти Шавкат Миромонович Мирзиёевга миннатдорлик билдираман.
Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг таркиби доимий равишда кенгайиб бормоқда. Бу ташкилотимизнинг халқаро обрўси ва нуфузи ортиб бораётганининг ёрқин далилидир.
Бугун дунё халқаро вазиятда жиддий кескинликнинг хавфли даврига қадам қўйди, бунда санкция босими усуллари ва асосий глобал муаммоларни ҳал қилишда қарама-қарши ёндашувлар биринчи ўринга чиқди.
Ўзаро ишончнинг йўқлиги замонавий даврнинг асосий хусусиятига айланди.
Бундай шароитда ўзаро ишонч, тенг ҳуқуқли ва очиқ мулоқотга асосланган ўзига хос «Шанхай руҳи»ни мустаҳкамлаш жуда муҳим.
Бизнинг олдимизда ШҲТ салоҳиятидан тўлиқ фойдаланиш вазифаси турибди. Ташкилот фаолияти самарадорлигини ошириш, турли соҳаларда кўп томонлама ҳамкорликни ривожлантиришдан барча иштирокчи давлатлар манфаатдор.
Ташкилот фаолиятини янада такомиллаштириш, ШҲТ маконида ва ундан ташқарида асосий тенденцияларни прогнозлашни кучайтириш муҳим аҳамиятга эга.
ШҲТ фаолияти унинг низом ҳужжатларида белгиланган асосий тамойилларнинг долзарблигини белгилаб берди. Улар: экстремизм, терроризм, сепаратизм каби «уч иллат»га қарши курашиш, давлатлар суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини ҳимоя қилиш, ички ишларга аралашмаслик.
Ташкилотнинг асосий вазифаси минтақавий хавфсизликни мустаҳкамлаш бўлиб қолмоқда.
Ушбу тегишли соҳада ҳамкорликда хизмат кўрсатишни назарда тутувчи илгари қабул қилинган ҳужжатлар ижросини давом эттириш зарур. Шу боис мудофаа вазирликлари ва махсус хизматлар ўртасида ҳарбий-сиёсий ҳамкорликни кучайтиришни тавсия этаман.
Шу билан бирга, ШҲТ ва Марказий Осиё минтақавий ахборот мувофиқлаштириш маркази ўртасидаги алоқаларни мустаҳкамлаш муҳим рол ўйнаши мумкин.
Ташкилотнинг ахборот маконини ҳимоя қилиш инфратузилмасини яратиш мақсадида кибержиноятчиликка қарши курашиш масалалари долзарб бўлиб бормоқда.
Биз ШҲТни глобал иқтисодий платформага айлантиришимиз керак.
Ташкилотимиз инсон, ресурс ва технологик салоҳиятга эга жадал ривожланаётган дунё иқтисодиётини бирлаштиради.
Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатларнинг улуши жаҳон ялпи ички маҳсулотининг қарийб чорак қисмини, яъни 23 триллион доллардан ортиқни ташкил этади.
Биз энергия ресурслари, кўмир, нодир металлар ва қайта тикланадиган энергия манбаларининг энг бой захираларига эгамиз.
Юқорида айтганимдек, ташкилотимизнинг мафкуравий ва институционал асосларида ҳеч қандай қарама-қаршилик ва блокларга бўлиниш йўқ. Бу ШҲТнинг халқаро обрўси ва нуфузининг ошишига хизмат қилди. Шу туфайли ташкилот энг муваффақиятли уюшмага айланди.
Бинобарин, ШҲТ жараёнига аъзо мамлакатлар географияси йилдан-йилга кенгайиб бормоқда.
Бу Ташкилотга талаб юқори эканлигининг ёрқин далилидир. Назаримда, ШҲТ ҳозирда дунёдаги энг муваффақиятли халқаро ташкилотдир.
Биз ШҲТда товарлар, капитал, хизматлар ва технологияларнинг эркин ҳаракатига босқичма-босқич ўтиш учун турли шаклларда иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш тарафдоримиз.
Ташкилий маконда ўсишнинг ҳаракатлантирувчи кучи ШҲТ доирасидаги йирик иқтисодий лойиҳаларни амалга оширишдир.
Бизнинг олдимизда Ташкилотнинг лойиҳа фаолиятини етарли маблағ билан таъминлаш муаммоси турибди.
Бунинг учун бизда барча зарур иқтисодий механизмлар, ишлаб чиқилган стратегиялар, ўзаро ҳамкорликнинг батафсил дастур ва режалари мавжуд.
Иқтисодий ҳамкорликнинг устувор йўналишлари бўлган транзит-транспорт соҳаси, озиқ-овқат ва энергетика хавфсизлиги масалаларига алоҳида эътибор қаратмоқчиман.
ШҲТ давлатларининг самарали иқтисодий ва транспорт йўлакларини ривожлантириш бўйича ҳамкорлик концепциясининг қабул қилиниши ўзаро логистика алоқасини яхшилашда муҳим ютуқ бўлди.
Гап «Хитой-Европа» йўналиши ва Транскаспий халқаро транспорт йўналиши бўйича темир йўл транспорти, шунингдек, Қозоғистон ва Хитой чегарасида учинчи темир йўл ўтиш жойини қуриш режаси ҳақида бормоқда.
Шу муносабат билан ШҲТдаги ҳамкорларимизни янги имкониятлардан унумли фойдаланишга таклиф қиламан.
Шарқий Осиёдан Форс кўрфази мамлакатларига энг қисқа йўл ҳисобланган «Қозоғистон-Туркманистон-Эрон» темир йўли катта имкониятларга эга.
Қозоғистон ва Марказий Осиё давлатлари ўртасида транзит ва транспорт соҳасидаги ҳамкорлик жадал ривожланмоқда.
Биз минтақамиздаги мамлакатларнинг ўзаро боғланишини таъминлашга қаратилган истиқболли лойиҳалар амалга оширилишини олқишлаймиз.
Биз Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги транспорт йўналишларини кенгайтириш, «Шимол-Жануб» ва «Шарқ-Ғарб» трансевроосиё йўлакларини ривожлантириш тарафдоримиз.
Умуман олганда, биз янги мултимодаль транспорт йўлаклари ва логистика марказларининг очилиши ҳамда мавжудларини модернизатсия қилинишини олқишлаймиз.
Озиқ-овқат ва энергетика хавфсизлиги масалаларига алоҳида тўхталиб ўтмоқчиман.
ШҲТ мамлакатлари қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи ва экспорт қилувчи мамлакатлардир.
Биз ШҲТ минтақасида ҳам, ундан ташқарида ҳам қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари савдосини кенгайтиришни рағбатлантиришимиз керак.
Мамлакатларимизнинг халқаро озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқариш ва етказиб бериш занжирининг узлуксиз ишлашини таъминлашдаги иштироки жаҳон озиқ-овқат бозорида барқарорликни сақлашга хизмат қилмоқда.
Шунингдек, сув ресурсларини ривожлантириш ва улардан оқилона фойдаланишга эътиборни кучайтириш зарур.
ШҲТ Энергетика стратегиясини биргаликда ишлаб чиқиш глобал ва минтақавий энергетика балансини таъминлашга хизмат қилмоқда.
Қайта тикланувчи энергия манбалари соҳасида ҳамкорлик дастурини қабул қилишни ҳам долзарб деб биламиз.
Қадрли ҳамкасблар!
Ҳаммамиз ШҲТдан умидимиз катта.
Ташкилот доирасидаги кўп томонлама ва муваффақиятли ҳамкорлигимиз мамлакатларимиз тараққиётига янги суръат бағишлашига ишонаман.
Эътиборингиз учун ташаккур!
Фото: аqorda.kz
