БМТ байрам вақтида ресурслардан самарали фойдаланиш йўлларини таклиф қилди
БМТ маълумотларига кўра, ресурслардан самарали фойдаланиш нафақат атроф-муҳитни асрашга ёрдам беради, балки иш ўринлари, тенг имкониятлар, соғлом атроф-муҳит, таълим, хавфсизлик ва тўлиқ ҳаёт каби кўплаб бошқа имтиёзларни ҳам яратади. Шунинг учун муҳим байрамда қуйидаги фикрларни ҳисобга олиш тавсия этилади.
1. Бошқалар ҳақида ўйланг.Бугунги кунда дунёда 700 миллиондан ортиқ одам қашшоқликда яшайди. Уларнинг аксарияти соғлиқни сақлаш, овқатланиш, таълим, сув ва санитария каби асосий эҳтиёжларга эга эмас. Нега вақтингизнинг бир қисмини маҳаллий озиқ-овқат омборида ёки уйсизлар бошпанасида ўтказмайсиз? Ҳеч ким ўзини ёлғиз ҳис қилишига йўл қўйманг.
2. Овқатни исроф қилманг. Озиқ-овқат чиқиндиларини минималлаштиришга ҳаракат қилинг ва маҳаллий, мавсумий маҳсулотларни танланг. Агар сизда қўшимча тез бузилмайдиган маҳсулотингиз бўлса, уни маҳаллий озиқ-овқат банкингизга совға қилинг. Дам олиш кунларида 820 миллиондан ортиқ одам оч қолади ва можаролар, CОVID-19 пандемияси ва озиқ-овқат нархларининг кўтарилиши рақамларни кўпайтирмоқда. Озиқ-овқат қимматбаҳо совғадир, уни исроф қилманг!
3. Соғлом турмуш тарзига риоя қилинг. Етарли даражада тўйимли озиқ-овқат билан мунтазам равишда фойдаланиш соғлиқ гаровидир. Бу бизга ўсиш, касалликларга қарши курашиш ва самарали ҳаёт кечириш имконини беради. Ушбу байрам мавсумида менюингизга тўйимли овқатлар қўшинг, лекин кундалик машқларингизни унутманг ва исрофгарчиликка йўл берманг!
4. Китобингизни беринг ёки совға қилинг. 2020 йилнинг мартидан 2022 йилнинг февралигача бутун дунё бўйлаб мактаблар пандемия сабабли қирқ ҳафтадан кўпроқ вақт давомида ёпилган ёки тўлиқ ишламаган. Яхши таълим олмаган болалар келажакда нафақат пул топиш имкониятидан, балки жамият ривожига катта ҳисса қўшиш имкониятидан ҳам маҳрум бўлади. Ушбу байрам мавсумида китоблар ёки ўқув қуролларини совға қилиш орқали таълим имкониятларини кенгайтиришга ёрдам беринг.
5. Аёлларни қўллаб-қувватлаш. Аёллар ва қизлар сайёрамизнинг ва инсоният салоҳиятининг ярмини ташкил қилади, аммо бутун дунёда гендер тенгсизлиги сақланиб қолмоқда. Ушбу байрам мавсумида аёлларнинг муҳим роли ҳақида бошқаларни хабардор қилинг. Аёлларни жамоада етакчи сифатида қўллаб-қувватланг. Қизлар, албатта, ҳаётдаги мақсадларига эришиш учун йўл очадиган мактаб таълимига муҳтож.
6. Сув сарфини камайтиринг. Сувсиз ҳаёт йўқ. Сув бизга ичиш, озиқ-овқат етиштириш, тозалаш, пишириш ва бошқаларга ёрдам беради. учун зарур Бундан ташқари, дунёдаги ҳар учинчи одам тоза ичимлик сувига эга эмас. Келгуси байрамларда идиш-товоқ юваётганда кранни ўчириб, камроқ сув ишлатишга ҳаракат қилинг, ўзингизни беш дақиқалик душ қабул қилиш билан чекланг.
7. Электр энергиясини истеъмол қилишни камайтиринг. Дам олиш кунлари - электр энергияси кўп ишлатиладиган вақт. Дунё аҳолисининг қарийб 13 фоизи зарур миқдорда электр энергиясидан фойдалана олмайди. Агар сиз бу йил декоратив мақсадларда электр ёритгичлардан фойдалансангиз, LED технологиясини ёки бошқа энергия тежайдиган ечимларни танланг. Хонадан чиққанингизда чироқларни ўчиринг. Агар улар янги йилда қуёш панелларидан фойдаланишса-чи? Масалан, улар туфайли Римда Рождество чироқлари ёқилди.
8. Ижтимоий масъулиятли компаниялардан харид қилинг. Совғаларни сотиб олаётганда, яхши иш шароитлари бўлган нуфузли компанияларнинг маҳсулотларини танланг. Маҳаллий маҳсулотлар ва хизматларни харид қилиш орқали маҳаллий иқтисодиётни қўллаб-қувватлашингиз мумкин.
9. Инновацион бўлинг.Бу байрам мавсумида ноанъанавий ечимларни қидиринг. Турли соҳаларда инновацион услуб ва технологиялардан фойдаланиш жамият сифатида тезроқ ривожланиш имконини беради. Ижтимоий тармоқларда инновацион ва барқарор технологиялар ҳақида янги маълумотларни баҳам кўринг.
10. Тенгсизликни эсланг Дам олиш кунларида жамиятингиздаги муаммолар ҳақида билиб олинг ва тенгсизликларни бартараф этиш учун ечим изланг. Кўнгилли бўлиш ёки хайрия ташкилотларида иштирок этиш имкониятларини ўрганинг
11. Экологик жиҳатдан барқарор шаҳарларни қўллаб-қувватланг.Байрам кунлари шаҳарлар ўзгариб, турли хил чироқлар билан ёритилади. Келгуси йил учун курашишга тайёр бўлган экологик барқарор шаҳар бўлинг! Шаҳар кенгаши билан гаплашинг ва шаҳарни тозалаш ташаббусларида иштирок этинг ёки шаҳрингизга дарахт совға қилинг.
12. Чиқиндиларни энг кам чиқарадиган тарзда яшанг. Маҳсулотларни қайта ишлатиш ва қайта ишлаш орқали чиқиндиларни камайтиришга ҳаракат қилинг. Қадоқлаш материаллари камроқ бўлган озиқ-овқат ва маҳсулотларни танланг. Барқарор ишлаб чиқариш моделлари бўйича тайёрланган совғаларни беринг, экологик тоза қадоқлаш усулларини танланг ва ижтимоий масъулиятли компанияларнинг маҳсулотларини қўллаб-қувватланг.
13. Иқлим ўзгариши билан боғлиқ муаммоларни эсланг.Таътилда истеъмол қилинадиган озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқариш атроф-муҳитга қандай таъсир қилишига эътибор беринг. Рационингизга кўпроқ дуккакли экинларни киритинг; улар тўйимли ва ўсиши учун кўп сув талаб қилмайди. Камроқ ҳайдаш, мавсумий маҳсулотларни харид қилиш ва сумкангиз билан харид қилиш орқали иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтиришга ҳисса қўшинг.
14. Денгиз ресурсларини сақлаш ва барқарор фойдаланишга ҳисса қўшинг.Эко-ёрлиқланган ёки сертификатланган балиқ маҳсулотлари каби барқарор овланган ёки етиштириладиган балиқларни харид қилинг. Сантехника ва дренажларни ёпиши мумкин бўлган ортиқча пластик қадоқланган озиқ-овқат маҳсулотларини харид қилманг.
15. Парклар ва майдонларни тоза тутинг. Дам олиш кунларидан кейин кўплаб қолдиқлар чиқиши мумкин. Илтимос, уларни масъулият билан йўқ қилинг. Батарея кимёвий моддалари ёки ювиш қолдиқлари тупроққа кириб, уни ифлослантириши мумкин.
17. Билганларингизни баҳам кўринг. Ушбу мақолани баҳам кўринг ва барқарор ривожланишга ёрдам берадиган маҳаллий ташаббусларни қўллаб-қувватланг.
Фото: БМТ ахборот хизмати / А. Успенский
