8 март – Халқаро хотин-қизлар куни
ASTANА. Кazinform - Бугун Қозоғистонда 8 март – Халқаро хотин-қизлар куни нишонланмоқда.
Ушбу байрам тарихи Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг дунё мамлакатларини 8 мартни аёллар ҳуқуқлари учун кураш куни - Халқаро хотин-қизлар куни деб эълон қилишга чақирувчи резолюцияси қабул қилинишидан олдинги даврни ўз ичига олади. XX асрда баҳор, муҳаббат ва гўзаллик байрами аста-секин 8 мартга айланиб, бугунги кунда оилаларда, меҳнат жамоаларида кенг нишонланмоқда.
Америка қитъасида жорий Халқаро хотин-қизлар куни байрамига асос солган қатор тадбирлар бўлиб ўтди. 1857 йил 8 март куни Нью-Йоркдаги тикувчилик фабрикалари ва тўқимачилик саноатида ишловчи аёллар Манхеттен кўчалари бўйлаб юришиб, иш ҳақининг пастлиги ва иш шароитларининг ёмонлигига норозилик билдиришди. 1901 йилда, айнан 8 март куни Чикагода тарихда биринчи марта уй бекалари намойиш уюштирдилар ва бу намойиш тарихга “қозон қўзғолони” номи билан кирди. Орадан етти йил ўтиб, 1908 йилнинг 8 мартида Америка қитъаси бўйлаб аёллар “Бўш қозон марши” уюштириб, иш ҳақини ошириш, меҳнат шароитларини яхшилаш ва эркаклар билан тенг ҳуқуқли бўлишни талаб қилдилар. Шундан сўнг АҚШнинг сўл партияси бу кунни Миллий аёллар куни деб эълон қилди. Аммо бугунги кунда бу сана Америкада байрам саналмайди.
1910 йилда Копенгагенда ўтказилган иккинчи Халқаро ишчи аёллар конференцияси собиқ иттифоқ таркибидаги республикаларда "8 март" байрамининг бошланишига туртки бўлди. Ўша пайтда Германия социал-демократик партияси аёллар гуруҳи раҳбари ва аёллар ҳуқуқларининг толмас ҳимоячиси Клара Цеткин 8 мартни аёллар пролетариатининг туғилган куни сифатида нишонлаш ғоясини таклиф қилган эди. Биринчи марта бу кун Дания, Австрия, Германия ва Швейцарияда, кейинроқ бошқа мамлакатларда март ойининг турли кунларида нишонланди.
8 март биринчи марта 1913 йилда Санкт-Петербургда расман нишонланди. Бироқ оғир иқтисодий вазият туфайли бу кун тақвимда дам олиш куни сифатида эълон қилинмаган. СССРда 8 март 1966 йилда ишланмайдиган дам олиш куни сифатида жорий қилинган. Эслатиб ўтамиз, бу ҳақда 1965 йил 8 май куни Иккинчи жаҳон урушидаги ғалабанинг 20 йиллиги арафасида маълум қилинган эди.
Ҳозирда бу байрам Бирлашган Миллатлар Ташкилоти томонидан аёллар ҳуқуқлари ва халқаро тинчлик учун халқаро кураш куни сифатида нишонланади.
