2024 йилда Миллий жамғарманинг соф валюта активлари қайси даражага етади
ASTANA. Kazinform – Бугун Сенатнинг ялпи мажлисида Қозоғистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари – Миллий иқтисодиёт вазири Нурлан Байбазаров 2024 йилга республика бюджети ва Миллий жамғарма параметрларининг янгиланган прогнозини тақдим этди.
“Жорий йил бошидан 2024 йилга мўлжалланган макро кўрсаткичлар прогнозини шакллантиришнинг бошланғич параметрлари мамлакатимиз иқтисодиётининг ривожланишига мос келади. Шу билан бирга, жорий йилнинг 11 ойи якунлари бўйича нефтнинг ўртача нархи бир баррель учун 79,9 долларни ташкил қилди. Шуни инобатга олган ҳолда, 2024 йил учун дастлабки параметрлар аввалги даражада сақланиб қолди, яъни нефть нархи – баррель учун 80 АҚШ доллари, инфляция 6-8 фоизни ташкил этади”, – деди Н.Байбазаров.
Шу нуқтаи назардан, у 2024 йилга мўлжалланган макрокўрсаткичлар параметрлари 2024-2028 йилларга мўлжалланган тасдиқланган прогноз доирасида сақланиб қолганини айтди. Шу билан бирга, республика бюджетининг даромадлари 14,1 триллион тенгега баҳоланди, бу тасдиқланган режадан 2 триллион тенгега камдир. Асосий пасайиш юридик шахслардан олинадиган даромад солиғи, қўшилган қиймат солиғи ва нефть экспорти божхона тўловлари ҳисобига содир бўлди. Бу солиқлар бюджетга тушаётган солиқ тушумларининг асосий қисмини, яъни қўшилган қиймат солиғи – 45,9 фоизини, юридик шахслардан олинадиган даромад солиғи – 29 фоизини ва нефть экспорти божхона тўлови – 10,8 фоизини ташкил этади.
“Корпоратив даромад солиғи тасдиқланган режага нисбатан 1,1 триллион тенгега камайиши тахмин қилинмоқда. Бунга айрим турдаги металлар нархининг пасайиши, алоҳида йирик корхоналарда ишлаб чиқариш ҳажмининг қисқариши, ўтган йили жорий йил тўловларининг муддатидан олдин тўланиши таъсир кўрсатди. Тасдиқланган режага нисбатан қўшилган қиймат солиғи бўйича тушумлар 1,5 триллион тенгега камайиши, қўшилган қиймат солиғининг бюджетдан қайтарилишини 595 миллиард тенгега ошириш, импорт ҳажмини 8,3 фоизга камайтириш ва жорий йилнинг 9 ойи учун тушум фактлари бўйича ҳисоботларни аниқлаштириш кутилмоқда. Вазирнинг сўзларига кўра, нефть қазиб олишнинг 95,4 миллион тоннадан 90,3 миллион тоннага камайиши ҳисобига даромадлар 266 миллиард тенгега камайиши мумкин", – деди вазир.
Унга кўра, бюджет балансини таъминлаш ва ҳудудларнинг ўсиш даражасини қўллаб-қувватлаш мақсадида Бюджет кодексининг 23-моддаси талабларини инобатга олган ҳолда, Миллий жамғармадан 2 триллион тенге миқдорида қўшимча мақсадли трансферт ажратилди.
“Шуни ҳисобга олган ҳолда, Миллий жамғарманинг соф валюта активлари 2024 йилда 58,2 миллиард АҚШ долларини ташкил этиши тахмин қилинмоқда. Белгиланган харажатлар ва дефицитда ўтган йилги 61 миллиард тенге миқдоридаги бюджет маблағлари қолдиғи ҳам ҳисобга олинди. Шу билан бирга, 2024 йилда республика бюджетининг харажатлари 24 триллион тенге миқдорида, бюджет тақчиллиги ва нонефт тақчиллиги даражалари эса ялпи улушга нисбатан 2,7 ва 7,8 фоиз аниқланган даражада сақланиб қолади”, – деди Нурлан Байбазаров.
