МДҲ ва Марказий Осиёнинг асосий гўшт истеъмолчилари: Қозоғистон учинчи ўринда, ким етакчи
ASTANA. Kazinform - Ўтган йилнинг декабрь ойи якунларига кўра, Қозоғистонда гўшт ва гўшт маҳсулотлари нархи 2023 йил декабрига нисбатан 3,4 фоизга ошган, деб ёзади energyprom.kz.
Хусусан, гўшт ва парранда гўшти 2,9 фоизга, колбаса маҳсулотлари 5,2 фоизга, гўшт маҳсулотлари 3,5 фоизга қимматлашди. Парранда гўштининг ўзи 6 фоизга, мол гўшти 2,6 фоизга, чўчқа гўшти 2,4 фоизга, от ва қуй гўшти 1,2 фоизга ошган. Колбасалар орасида ярим дудланганлари 6,3 фоизга, пиширилганлари эса 4,4 фоизга қимматлашган.
Минтақавий кўрсаткичларда энг юқори йиллик нарх ўсиши Ақмола вилоятида қайд этилди: 6,5%. Кейинги ўринларни Атирау (5,9%) ва Ақтўбе (5,7%) вилоятлари эгаллади.
Ўтган йил декабрь ойига нисбатан нархларнинг энг кам ўсиши Астана шаҳрида (1,3 фоизга), шунингдек, Улитау ва Абай вилоятларида (ҳар бир вилоятда 1,9 фоизга) кузатилди.
Агар Қозоғистонни бошқа давлатлар билан таққосласак, вазият қуйидагича бўлади. 2025 йил 14 январ ҳолатига кўра, Қозоғистон энг арзон мол гўшти (сон) бўйича дунёда 12-ўринни, парранда гўшти (филе) бўйича эса 22-ўринни эгаллади. Мамлакатда мол гўштининг бир килограмми нархи 6,8 долларни, парранда гўшти 4,5 долларни ташкил этди.
МДҲ мамлакатлари орасида мол гўшти энг арзони Украинада бўлди: 1 кг учун 6,2 АҚШ доллари. Кейинги ўринда Россия: 1 кг учун 6,7 АҚШ доллари. Бошқа давлатлар учун вазият қуйидагича: Беларусь - кг учун 7 АҚШ доллари, Ўзбекистон - 8,1 АҚШ доллари, Озарбайжон - 9,8 АҚШ доллари, Арманистон - 11,9 АҚШ доллари.
Парранда филесини Россия, Беларусь, Ўзбекистон ва Украинада Қозоғистондагидан арзонроқ сотиб олиш мумкин. Озарбайжонда (кг учун 4,6 АҚШ доллари) ва Арманистонда (7,2 АҚШ доллари) харидорларга қимматроқ тушди.
2024 йилнинг учинчи чорагида Қозоғистонда гўшт ва гўшт маҳсулотларининг ўртача истеъмоли аҳоли жон бошига 20,5 килограммни ташкил этди, бу ўтган йилга нисбатан 2,9 фоизга кўп.
Қозоғистонликлар орасида мол гўшти анъанавий равишда энг машҳур гўшт бўлиб келган. Унинг истеъмоли 4,9 фоизга ошиб, аҳоли жон бошига 6,4 килограммни ташкил этди. Кейинги ўринда қуй гўшти (1,5 кг), от гўшти (1,4 кг), парранда гўшти(1,3 кг) ва чўчқа гўшти (806 г).
Ярим дудланган колбаса истеъмоли 3,7 фоизга ошиб, аҳоли жон бошига 997 г ни ташкил этди. Пиширилган колбаса истеъмоли ўтган йилги даражада сақланиб қолди: ҳар чоракда бир кишига ўртача 681 г.
Бошқа гўшт маҳсулотлари қаторида аҳоли жон бошига ўртача 1,9 кг қийма, колбаса ва сосиска 596 г, мол гўшти жигари 202 г, чўчқа ёғи 44 г, ярим тайёр гўшт маҳсулотлари 42 г ни ташкил этди.
Ҳудудлар бўйича 2024 йилнинг учинчи чорагида энг юқори гўшт истеъмоли Жамбил вилояти аҳолисига тўғри келди: аҳоли жон бошига 23,6 кг — 2023 йилнинг шу даврига нисбатан 6,6 фоизга кўп.
Ақмола ва Жетису (ҳар бир вилоятда 23,5 кг), Атирау (22,9 кг), Павлодар ва Қарағанди (ҳар бир вилоятда ўртача 22,8 кг) вилоятларида ҳам юқори кўрсаткичлар қайд этилди.
Расмий маълумотларга кўра, энг кам гўштни Чимкент аҳолиси истеъмол қилган: ҳар чоракда аҳоли жон бошига 15 кг — ўтган йилга нисбатан 5,1 фоизга кўп. Паст кўрсаткичлар Туркистон (16 кг) ва Қизилўрда (киши бошига 16,2 кг) вилоятларида ҳам қайд этилган.
worldpopulationreview маълумотларига кўра, 2022 йилда МДҲ давлатлари орасида энг кўп гўшт истеъмоли Россия (11,8 миллион тонна), Украина (1,9 миллион тонна) ва Ўзбекистонда (1,5 миллион тонна) қайд этилган.
Энг кам истеъмол ҳажми Арманистонда қайд этилган: 165 минг тонна. Қозоғистон тўртинчи ўринда: йилига 1,4 млн тонна.
Бироқ, яна бир кўрсаткич муҳимроқ: аҳоли жон бошига гўшт истеъмоли. Бу ерда Қозоғистон МДҲ ва Марказий Осиё давлатлари орасида учинчи ўринни эгаллади: 2022 йилда мамлакатда аҳоли жон бошига 70,2 кг гўшт тўғри келган. Беларусь (94,5 кг) ва Россия (жон бошига 81,7 кг) Қозоғистондан юқорида жойлашган.
Ўзига хос гўшт маҳсулотлари ҳақида гапирадиган бўлсак, Қозоғистонда мол гўшти истеъмоли киши бошига 24,8 кг, чўчқа гўшти - 8 кг, парранда гўшти - 21,8 кг, қуй ва эчки гўшти - 8,5 кг.
Аҳоли жон бошига мол гўшти истеъмол қилиш бўйича Ўзбекистон, чўчқа ва товуқ гўштини истеъмол қилиш бўйича Беларусь, қуй ва эчки гўштини истеъмол қилиш бўйича Туркманистон етакчи бўлди.
