Ўзбекистон сувни тежаш мақсадида фавқулодда иш режимига ўтади
Ўзбекистонда келгуси йил сувни тежаш мақсадида фавқулодда иш режимига ўтиш даври бўлади. Бу ҳақда Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш чора-тадбирларига бағишланган йиғилишда маълум қилди, деб хабар беради Kazinform агентлиги мухбири.
Йиғилишда Ўзбекистонда ички манбалар сувга бўлган эҳтиёжнинг атиги 20 фоизини таъминлаётгани таъкидланди. Иқлим ўзгариши ва трансчегаравий дарёларни бошқаришдаги қийинчиликларни ҳисобга олган ҳолда 2030 йилга бориб республикада йиллик сув танқислиги 15 миллиард куб метргача етиши кутилмоқда.
Сув истеъмолининг 90 фоизи қишлоқ хўжалигига тўғри келади, унинг катта қисми эса самарасиз сарфланади. Лой билан қопланган суғориш тизимларида йиллик сув йўқотилиши 14 миллиард куб метр ёки умумий истеъмолнинг 36 фоизини ташкил қилади. Шу сабабли каналлар охиридаги 175 минг гектар далага сув етмайди, умумий иқтисодий зарар эса 5 миллиард долларга баҳоланмоқда.
Давлат раҳбари келгуси йил сувни тежаш мақсадида фавқулодда иш режимига ўтиш даври бўлишини таъкидлади.
Канал ва ариқларни бетонлаш устувор вазифа бўлади. Келгуси йилда 1,5 минг километр, яъни жорий йилга нисбатан 4 баробар кўп бетонлаштириш вазифаси қўйилди. 2025 йилда камида 2 минг километр каналларни бетонлаш керак бўлади.
Иккинчи муҳим вазифа – сувни тежовчи технологияларни жорий этиш. Айни пайтда 4,3 миллион гектар суғориладиган майдонларнинг атиги 30 фоизида сувни тежайдиган технологиялар жорий этилган. Бунинг сабабларидан бири сувни тежовчи технологияларни жорий этган фермерларга кредитнинг бир қисмини қайтаришнинг ўрнатилган механизмининг йўқлигидир. Шу боис йиғилишда янги молиялаштириш тизими белгиланди. Шундай қилиб, сувни тежовчи технологияларни жорий этиш истагида бўлган кластер ва фермер хўжаликлари учун 5 йил муддатга, 2 йиллик имтиёзли давр билан, йиллик 14 фоиз тўлови билан кредит линияси ташкил этилади.
Учинчи муҳим вазифа - сув етказиб бериш харажатларини камайтириш. Бу ерда сув истеъмолининг 63 фоизи насос станцияларига тўғри келиши таъкидланган, уларнинг эскириши 80 фоизгача. Ўзбекистон раҳбари харажатларни камайтириш ва самарадорликни оширишнинг энг тўғри йўли насосларни модернизация қилиш ва уларни бошқаришни хусусий шерикликка ўтказиш эканлигини таъкидлади. Сув хўжалиги вазирлигига халқаро молия ташкилотлари билан биргаликда насосларни модернизация қилиш бўйича уч йиллик дастур ишлаб чиқиш топширилди. Соҳада замонавий бошқарувни жорий этиш, сув ҳисобини юритиш бўйича кўрсатмалар берилди.
Муаллиф: Мадибек Джанибеков