Серик Жуманғарин уч йиллик бюджет бўйича изоҳ берди

ASTANА. Кazinform — Бугун Мажилиснинг ялпи мажлисида Қозоғистон Республикаси Бош вазири ўринбосари — Миллий иқтисодиёт вазири Серик Жуманғарин 2026-2028 йилларда мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш прогнозини тақдим этди.

— Базавий сценарийга кўра, 2026 йилда ЯИМнинг реал ўсиши 5,4 фоизни, 3 йил давомида ўртача йиллик ўсиш эса 5,3 фоизни ташкил этади. Номинал ялпи ички маҳсулот 2026 йилдаги 183,8 триллион тенгедан 2028 йилда 229,8 триллион тенгегача ўсади. Иқтисодий ўсиш реал сектор ва хизматларнинг ўсиши ҳисобига таъминланади. Ишлаб чиқариш саноатига инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш ҳисобига ўсиш суръати 2026 йилдаги 6,2 фоиздан 2028 йилда 6,6 фоизга ошиши кутилмоқда. Тоғ-кон саноатида уч йил давомида ўртача ўсиш 2,8 фоиз, қишлоқ хўжалигида 3,9 фоиз, қурилишда 11,0 фоиз, транспорт хизматида 10,1 фоиз, савдода 6,7 ​​фоизни ташкил этади, – деди Серик Жуманғарин.

Унга кўра, экспорт 2026 йилдаги 77,1 миллиард АҚШ долларидан 2028 йилда 83,7 миллиард долларга, импорт эса 67,7 миллиард доллардан 75,2 миллиард долларгача ўсиши мумкин.

– Инфляция прогнози 2026 йилда 9-11 фоиз, 2027 ва 2028 йилларда эса ўртача 6 фоиз даражасида белгиланди.Макроиқтисодий кўрсаткичлар прогнозидан келиб чиқиб, 2026-2028 йилларга мўлжалланган бюджет ва Миллий жамғарма параметрлари прогнози шакллантирилди. Солиқ ва бюджет сиёсати давлат молиясининг барқарорлиги ва мувозанатини таъминлашга, бюджет тақчиллигини камайтиришга, шунингдек, Миллий жамғармани ўз маблағлари билан алмаштиришга қаратилган. Бюджет прогнози 2030 йилгача Давлат молиясини бошқариш концепциясида белгиланган бюджет тамойиллари ва мақсадли йўналишлари асосида ишлаб чиқилди. 2026 йилда даромадлар 19,2 триллион тенге ёки ялпи ички маҳсулотнинг 10,5 фоизини ташкил этиш кўзда тутилган. Жорий йилги ҳисоб-китобларга нисбатан ўсиш 4,7 триллион тенге, 2028 йилга келиб эса 23,2 триллион тенгега ёки 20,8 фоизга ошиши кутилмоқда. Умуман олганда, республика бюджетининг ўз даромадлари билан таъминланиши 2025 йилдаги 63,7 фоиздан 2028 йилда 83,5 фоизгача ошади, — деди вазир.

Унга кўра, Миллий жамғармадан кафолатланган трансферт ҳар йили нефтнинг мавжуд нархи бўйича ҳисобланган лимит доирасида 2 триллион 770 миллиард тенге миқдорида белгиланди. 2026-2028 йилларда харажатларнинг ўсиш суръати 108,7-109,3 фоиз даражасида барқарорлаштирилди. Шуни ҳисобга олган ҳолда, бюджет харажатлари бюджет қоидаларида белгиланган чегаралар сақланиб қолган ҳолда 2026 йилда 27,7 триллион тенгени ёки ялпи ички маҳсулотнинг 15,1 фоизини, 2027 йилда 28,8 триллион тенгени ёки ялпи ички маҳсулотнинг 14,0 фоизини, 2028 йилда — 3 триллион ялпи ички маҳсулотга нисбатан 129 фоизни ташкил этади.

— Даромад ва харажатларнинг бундай ҳажмлари билан Миллий жамғармадан мақсадли трансфертлар кўринишидаги қўшимча маблағларни жалб қилмасдан бюджет ўзини-ўзи таъминлайди. 2026 йилда бюджет ва нонефт тақчиллиги ялпи ички маҳсулотга нисбатан мос равишда 2,5 фоиз ва 4,9 фоизни ташкил этиши, 2028 йилда эса ЯИМнинг 0,9 ва 2,7 фоизигача камайиши кутилмоқда. Шуни ҳисобга олган ҳолда давлат қарзи ЯИМга нисбатан 21,4 фоиз, 2026 йилда эса ялпи ички маҳсулотнинг 21,4 фоизини ташкил этиши прогноз қилинмоқда ва бу белгиланган ковенантлардан ошмаслиги керак, —деди Серик Жуманғарин.