Давлат дарёларни қуришдан қандай ҳимоя қилади

ASTANA. Kazinform — Янги Сув кодекси мамлакатдаги сув манбаларини ҳимоя қилишнинг ўзига хос механизмларини жорий этди. Агар аввалги таҳрирда сув - фақат молиявий даромад манбаи сифатида қаралган бўлса, энди у экотизимнинг жуда муҳим қисми сифатида белгиланди. Бу ҳақда ҚР Сув ресурслари ва ирригация вазирлиги хабар берди.

Вазирлик маълумотларига кўра, ёпиқ тўғонлар қуриш бутунлай тақиқланган (79-модда). Энди кичик дарёларда сув оқиши имконияти кўзда тутилмаса, тўғон қуриш мумкин эмас. Бу нима учун муҳим? Чунки ёпиқ тўғонлар сув оқимини тўсиб қўяди, бу эса дарё ўзанининг тиқилиб қолишига, саёзлашишига ва қуриб қолишига олиб келади. Янги талабларга кўра, ёпиқ тўғонлар таъмирланиши ёки бутунлай бузиб ташланиши керак. Ва дарё ўзанлари тикланиши керак.

"Экологик оқим" - дарёларни ҳимоя қилишнинг асосий воситасидир (39-модда)

"Экологик оқим" - Сув кодексининг энг муҳим янгиликларидан биридир. Энди ҳар бир дарёда керакли сув ҳажми сақланиши керак. У сувни ҳеч қандай ҳолатда олишга рухсат берилмайди. Бу дарёларнинг саёзлашиши ва қуриб қолишини олдини олади. 

Экологик оқим нима учун керак:

– балиқларнинг ҳаётини сақлаб қолиш учун;

– ўсимликларни ҳимоя қилиш учун;

– дарё бўйидаги экотизимни барқарорлаштириш учун.

Дарёларда қанча сув қолиши кераклигини ким белгилайди? (29-модда)

Бу иш Сув ресурслари ва ирригация вазирлиги қошидаги Ахборот-таҳлил маркази томонидан амалга оширилади.

Экологик оқим - тахминий сон эмас. Бу гидрологлар ва экологлар томонидан ҳар бир дарёнинг табиий сув айланиши ва экотизим эҳтиёжларини ҳисобга олган ҳолда амалга ошириладиган илмий ҳисоб-китобдир.

Сувни муҳофаза қилиш зоналари ва камарларини сақлаш (85-модда, 2-банд, 133, 79, 83, 84-моддалар)

Эски кодекс:

• сувни муҳофаза қилиш зоналари бўйича нормалар мавжуд бўлса-да, уларни амалга ошириш механизмлари аниқ белгиланмаган.

Янги кодекс:

• ҳокимликлар икки йил ичида барча аҳоли пунктларида сувни муҳофаза қилиш зоналари ва камарларини белгилашлари шарт. Кичик дарёлар, кўллар, ботқоқликлар ва музликларни ҳимоя қилиш чоралари ҳам кучайтирилди.

Иқлим ўзгаришига мослашиш ва тошқин сувларини йиғиш (2-боб, 7–10-моддалар)

Эски кодекс:

• аниқ чоралар етарли эмас эди.

Янги кодекс:

дарё каналларини тозалаш ва чуқурлаштириш, тошқин ва эриган сувларни йиғиш учун сув омборларини қуриш, шунингдек, қурғоқчилик пайтида фойдаланиш учун сувни махсус рухсатномасиз, бироқ аниқ талабларга мувофиқ йиғишга рухсат берувчи нормалар ҳам жорий этилди.

Ўтган йили дарёлар ва кўлларни тиклаш бўйича Йўл харитаси тасдиқланди. 2027 йилга келиб, Қозоғистоннинг 10 та ҳудудидаги умумий узунлиги 815 километр бўлган 51 та дарё ва битта кўлнинг участкалари тозаланади.

Янги Сув кодекси дарёларимизни самарали ҳимоя қилишни таъминлайди. Барча қарорлар фуқаролар ва атроф-муҳит манфаатларини ҳимоя қилиш учун қабул қилинади.