Тез тиббий ёрдам машиналарининг етишмаслиги: аҳволи оғир бўлган ҳудудлар аниқланди
ASTANA. Kazinform – Шошилинч тиббий ёрдам хизматининг зарур жиҳозлар билан тўлиқ таъминлангани жамоанинг беморларга имкон қадар тезроқ етиб боришига таъсир этувчи ягона омил ҳисобланади. Ҳозир бир қатор ҳудудларда ушбу хизматга тегишли автомашиналар етишмайди. Масалан, шу йилнинг ёзида пойтахт тез тиббий ёрдам станцияси шифокорлари беморларни таксида бориши маълум бўлди. Астана шаҳар соғлиқни сақлаш бошқармаси хабарига кўра, станция кутиш вақтини қисқартириш мақсадида автомобиль ижараси бўйича шартнома имзолаган. Ушбу тадбир шошилинчликнинг 3 ва 4-тоифалари учун чақирувлар учун мўлжалланган.
“Мамлакат бўйича 379 та бригада етишмаслиги ҳақида маълумотлар бор”
Муаммони ҳал этиш мақсадида Парламент Мажилисида навбатдан ташқари йиғилиш бўлиб ўтди. Депутат Асхат Аймағамбетовнинг аниқлик киритишича, эндиликда санитария-гигиена транспорти билан таъминлаш ҳокимликларга юкланган.
“Ушбу ҳудуддаги қурилиш ва транспорт масалалари қонунга мувофиқ ҳокимликлар зиммасига юкланган. Тарифлар, иш ҳақи, методология, бошқарувнинг умумий йўналиши Соғлиқни сақлаш вазирлигидан талаб қилинади. Бугунги кунда фавқулодда вазият жуда қийин. Нормага кўра, ҳар 10 нафар аҳолига 1 бригада хизмат кўрсатиши керак. Ваҳоланки, ҳозирда республика бўйича бригадаларни шакллантириш 73 фоиз даражасида. Умуман олганда, республика бўйича 379 та бригада етишмаслиги ҳақида маълумотлар бор. Санитария-техник воситаларнинг эскириши 58 фоизга етди. Шимолий ҳудудлар учун H350 (Hyundai) дизель автомобиллари сотиб олинди. Жуда совуқ кунларда бу машиналарни ишга тушириш қийинлигини тушуниш мумкин. Хусусан, олиб кетилаётган тез ёрдам машиналари бўйича кўплаб саволлар туғилмоқда”, – деди А. Аймағамбетов.
“Яқин 5 йилда сармоя киритиш учун тахминан 89 миллиард тенге керак”
ҚР Соғлиқни сақлаш вазири ўринбосари Ержан Нурлибаевнинг маълум қилишича, мамлакатда шошилинч тиббий ёрдам хизмати тузилмасида 20 та ҳудудий мустақил станция, 330 та подстанция бўлими, жумладан, 98 та шаҳар подстанцияси ва 232 та туман подстанцияси фаолият юритмоқда. Бир сменада 1500 га яқин тез тиббий ёрдам бригадаси чақирувларга хизмат кўрсатади. Балансда турли тоифадаги 2359 та тез тиббий ёрдам автомобиллари мавжуд. Уларнинг 1 минг 472 нафари шаҳарда, 887 нафари қишлоқ жойларда хизмат кўрсатмоқда. Санитария воситаларининг амортизацияси тахминан 59% ни ташкил қилади ва 18% ҳисобдан чиқарилади.
Шу билан бирга, у “103” линиясига қўнғироқ бўлгач, беморга тез ёрдам машинаси етиб келиш вақти ҳақида гапирди. Тезликнинг биринчи тоифаси - 9 дақиқа, 2-тоифа - 12 дақиқа, 3-тоифа - 17,8 дақиқа, тўртинчи тоифа - тахминан 25 дақиқа. Бу маълумотлар жорий йилнинг 9 ойи якунлари бўйича берилган.
Унга кўра, республика бўйича тез тиббий ёрдам бригадаларининг шаклланиш даражаси 73 фоизни ташкил этади. Нормага кўра, битта бригада 10 000 аҳоли учун ҳисобланади. Шу билан бирга, шаклланишнинг паст даражаси:
- Қизилўрда вилояти (59 фоиз)
- Шимолий Қозоғистон вилояти (57 фоиз)
- Ақтўбе вилояти (55)
- Астанада (39,5 фоиз) кузатилган.
Рўйхатга олинган тез тиббий ёрдам машиналарининг атиги 81 фоизи кундалик хизматда. Астанада вазият мураккаб, у ерда тез ёрдам машиналарининг атиги 41 фоизини чақириш мумкин. Ва транспорт воситаларининг 65 фоизи Ақтўбе вилоятида, 69 фоизи Атирау вилоятида, 75 фоизи Манғистау вилоятида, 76 фоизи Туркистон вилоятида ҳаракатланмоқда. Соғлиқни сақлаш вазирлиги Молия вазирлигига транспорт воситаларининг эскириш меъёрларини қайта кўриб чиқиш талаби билан хат юборган. Шаҳар санитария воситалари учун 4 йил ва қишлоқлар учун 5 йил таклиф қилинди.
“2024 йилга бориб бутун мамлакат бўйлаб 400 дан ортиқ тез ёрдам машинасини олишимиз керак. Келгуси йилда эса 540 та машина бериш керак. Яқин 5 йил ичида янги санитария-техник воситалар билан тўлиқ таъминлаш учун қарийб 89 миллиард тенге сармоя керак”, – деди Ержан Нурлибаев.
"Тез ёрдам машинаси йилига 120 000 км масофани босиб ўтади"
Мажлис депутати Жулдиз Сулейменовага кўра, аксарият ҳолларда вилоят ҳокимликлари инфратузилма ва йўл қурилиши учун маблағ ажратишга ҳаракат қилади, бироқ шошилинч хизматларга эътибор қаратмайди.
Депутат Асхат Аймағамбетов ҳам ҳудудларда бу соҳага етарлича эътибор қаратилмаётганини алоҳида таъкидлади.
“Қонунга кўра, санитария-техник воситалар билан таъминлаш ҳокимликларнинг бурчидир. Яна бир масала эскирганларини рўйхатдан чиқариш билан боғлиқ. Энди тез ёрдам хизматидаги транспорт воситаси 7 йил давомида балансда бўлиши керак деган тушунча мавжуд. Ушбу автомобиллар йилига ўртача 120 минг километр масофани босиб ўтади. Буни ҳисобга олсак, машиналар 3 йил ичида сочилиб кетади, улар 7 йилга қандай чидайди? Шунинг учун бу муаммони зудлик билан ҳал қилиш керак, 3-4 йил муддатни кўриб чиқиш яхшироқдир. Умуман олганда, пандемия даврида бу машиналар жуда кўп ҳаракат қилган. Айниқса, қишлоқларга кетаётган тез тиббий ёрдам машиналари эскирган”, – дейди А.Айғамбетов.
Унга кўра, мазкур муаммони ҳал этишда депутатлар вилоят масъуллари билан яқиндан ҳамкорлик қилмоқда.
“Вазият жуда мураккаб. Автотранспорт воситаларининг қарийб 60 фоизи эскиргани, 18 фоизи эса ҳисобдан чиқарилиши кераклигини инобатга олиб, бу соҳага алоҳида эътибор қаратиш лозим. Энди тушуниб етдикки, айрим вилоятлар ҳокимликларида бу борада масъул шахсларнинг аниқ режаси йўқ. Қолаверса, нега мазкур вилоятлардаги маслиҳат депутатлари бу масалани кўтармаяпти?! Тез ёрдам машинасини олишда ҳудудлар ўша ҳудуддаги иқлим шароитини ҳисобга олишлари керак. Шунга кўра, сифатли машиналар керак”, – дейди Асхат Аймағамбетов.
