Қозоғистон ва Хитой бир-бирини тўлдирадиган иқтисодий алоқаларга эга - Яо Сай
ALMATY. Кazinform - Қозоғистоннинг Алмати шаҳрида геосиёсат ва халқаро иқтисодиётнинг энг долзарб имкониятлари ва муаммоларини ҳал қилишга қаратилган “Янги қараш 2024: Бизнеснинг кучи” халқаро иқтисодий форуми бўлиб ўтмоқда. Форум доирасида Kazinform халқаро ахборот агентлиги мухбири Хитойнинг Хитой маданиятини тарғиб қилиш ассоциацияси раиси, “Ипак йўли олтин кўприги” яшил молияси халқаро ҳамкорлик форуми ташкилий қўмитаси раиси жаноб Яо Сай билан суҳбатлашди.

– Қозоғистон ва Хитой ўртасидаги яқинда ўрнатилган савдо ҳамкорлиги, шунингдек, келажакда узоқ муддатли ривожланиш истиқболлари ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларингиз билан ўртоқлашсангиз.
– Сўнгги йилларда Хитой ва Қозоғистон “Бир макон, бир йўл” ва “Нурли йўл” каби иқтисодий ривожланишнинг янги моделларини уйғунлаштириб, иқтисодий ривожланиш соҳасидаги ҳамкорликда самарали натижаларга эришди. Айниқса, тоғ-кон саноати, қишлоқ хўжалиги, инфратузилма қурилиши ва бошқа соҳаларда тараққиёт бор. Хитой ва Қозоғистон бир-бирини тўлдирадиган кучли иқтисодий алоқаларга эга. Қолаверса, Қозоғистонни иқтисодий ўсиш даври кутмоқда. Хитой улкан бозорга ва нисбатан илғор технологияларга эга ва мен икки мамлакат ўртасидаги дўстона муносабатлар келажакда янги чўққиларни забт этишига ишонаман.
- Қозоғистон ва Хитой ўртасидаги иқтисодий ҳамкорликка келсак, яқин келажакда янги лойиҳалар ёки ҳамкорлик режалари борми?
- Бу яхши савол. Қозоғистонга бу галги ташрифимиз Қозоғистон ва Хитой ўртасидаги ҳар томонлама иқтисодий ҳамкорликни ривожлантиришга қаратилган. Йирик лойиҳалардан бири Қозоғистон билан биргаликда Қозоғистон-Хитой яшил молия халқаро форуми ва Қозоғистон миллий кўргазмасини ўтказишдир. Ушбу икки тадбир жорий йилнинг сентябрь ойида бўлиб ўтадиган Хитой халқаро хизмат кўрсатиш кўргазмаси доирасида ўтказилиши режалаштирилган. Учрашувда иштирок этиш учун Қозоғистон ва Хитойнинг бизнес, академик ва сиёсий гуруҳлари вакиллари таклиф этилган. Икки давлатнинг фан ва технологиялари, иқтисодиёти ва ишбилармон гуруҳлари чуқур доcкинг ўтказиши керак. “Ипак йўли олтин кўприги” ташкилотчиси ва элчиси сифатида мен ўзим жуда фахрланаман. Форум орқали иқтисодий ва савдо кооперацияси, саноат кооперацияси, қишлоқ хўжалиги кооперациясини амалга оширишимиз мумкин. Сентябргача Қозоғистон билан боғлиқ мавзуларда бир қанча муҳокамалар ўтказамиз.

- Сизнингча, Қозоғистон халқаро молиявий сармоя соҳасида қандай ўрин тутади? Яна қандай потенциал имкониятларни ўрганиш керак?
- Мен молиявий мутахассис эмасман, лекин баъзи интуитив туйғулар ҳақида айтиб бера оламан. Қозоғистонда бой ресурслар, меҳнаткаш аҳоли ва кучли илмий-техника жамоаси мавжуд. Назаримда, Қозоғистон, айниқса, Марказий Осиёда етакчи рол ўйнайдиган давлат. Ишончим комилки, Қозоғистон етарли асос ва кенг қамровли халқаро ҳамкорлик туфайли яқин “олтин ўттиз йил”да янада яхши ривожланади.
- Хитой раҳбари Си Цзиньпинь ШҲТ саммитида иштирок этиш учун Астанага келади. Ушбу саммит ҳақида нима дея оласиз?
- 3-4 июль кунлари Қозоғистон пойтахтида ШҲТ саммити бўлиб ўтади. Саммитда Хитой давлат раҳбари ва ШҲТга аъзо бошқа давлатлар раҳбарлари иштирок этади. 27 йиллик ҳамкорликда барча давлатларнинг саъй-ҳаракатлари натижасида ШҲТ хавфсизлик қалқони, ҳамкорлик кўприги, дўстлик бўғини, дунё ва минтақа тараққиётининг муҳим кучига айланди. Қозоғистонда бўлиб ўтадиган ушбу саммитда бир қанча янги мавзулар муҳокама қилинади ва ШҲТ ривожида янги ташаббус бўлади. Умид қиламанки, ушбу саммит ШҲТ ривожи ва минтақавий хавфсизликни таъминлашда катта рол ўйнайди, шу билан бирга Хитой ва Қозоғистон ўртасидаги дўстликни янада мустаҳкамлаш, иқтисодий, маданий-гуманитар ва илмий-техникавий ҳамкорликни, икки давлат ўртасида техник алмашинувни ривожлантиришга хизмат қилади.