ТуркПА XIV ялпи мажлиси иштирокчилари томонидан Астана декларацияси қабул қилинди
ASTANA. Kazinform – Астана шаҳрида ҚР Парламенти Мажилиси спикери Ерлан Қошанов раислигида Туркий давлатлар Парламент Ассамблеясининг (ТуркПА) XIV ялпи мажлиси “TURKTIME: парламент дипломатиясининг ўрни” мавзусида бўлиб ўтди.
Тадбирда Қозоғистон Республикаси Парламенти Сенати Раиси Маулен Ашимбаев, Озарбайжон Республикаси Миллий Мажлиси Раиси Сагиба Гафарова, Қирғизистон Республикаси Жогорку Кенеши Раиси Нурланбек Турғунбек уулу, Туркия Буюк Миллат Мажлиси Раиси Нуман Куртулмуш, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Раиси Нуриддин Исмоилов, Шимолий Кипр Турк Республикаси Парламенти Раиси Зия Ўзтурклер, депутатлар, туркий ҳамкорлик ташкилотлари ва бошқа халқаро бирлашмалар раҳбарлари иштирок этди.
Парламентлар раҳбарлари иштирокидаги Ассамблея Кенгаши йиғилиши Озарбайжоннинг ТуркПАга раислиги якунларини сарҳисоб қилиш билан бошланди. Озарбайжон Республикаси Миллий Мажлиси раиси Сагиба Гафарова туркий давлатлар ўртасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш борасида амалга оширилган ишлар ҳақида гапирди. Шундан сўнг Озарбайжон томони Парламент Ассамблеяси раислигини Қозоғистон Республикасига топширди.
Муҳокама ТуркПА ялпи мажлисида кенгайтирилган таркибда давом этди. ҚР Парламенти Мажилиси Раиси Ерлан Қошанов мажлисни очар экан, бугунги кунда туркий давлатларни нафақат чуқур тарихий илдизлар, балки давлат раҳбарларининг мустаҳкам дўстлиги, манфаатлар муштараклиги, мустаҳкам маданий алоқалар ҳам бирлаштирганини таъкидлади.
“Туркий давлатлар бугун тинч тараққиёт ва ўзаро ҳамжиҳатлик туфайли улкан имкониятлар останасида турибди. Бу, аввало, давлатларимиз раҳбарлари томонидан олиб борилаётган мақсадли сиёсат самарасидир. Президентларимиз туркий интеграция борасида катта ишларни амалга оширмоқда. Шу боис, жаҳондаги мураккаб геосиёсий вазият шароитида ҳам туркий давлатлар ҳар томонлама юксалиш ва ривожланиш йўлидан боришда давом этмоқда”, – деди Палата Спикери.
Ялпи мажлис “TURKTIME: парламент дипломатиясининг ўрни” мавзусига бағишланди. Ерлан Қошанов замонавий дунёда парламент мулоқоти алоҳида масъулият юклашини таъкидлади.
“Янги асрда парламент дипломатияси халқаро муносабатларнинг тобора муҳим таркибий қисмига айланиб бормоқда. Туркий дунёда ҳам интеграциянинг ажралмас қисмига айланган. Бу борада Президентимиз Қасим-Жомарт Тоқаев таъкидлаганидек, ТуркПАнинг ўрни беқиёс. Ташкилотимиз қонунчиликни уйғунлаштириш бўйича институционал платформа сифатида тўлиқ шаклланди. Парламентларнинг ТуркПА доирасидаги ҳамкорлиги аллақачон ишонч ва барқарорликнинг мустаҳкам пойдеворига айланган”, – деди Ерлан Қошанов.
Мажилис раиси ўз нутқида бошқа халқаро парламент ташкилотлари билан ҳамкорликни мустаҳкамлаш, туркий давлатлар манфаатларини халқаро платформаларда илгари суриш масалаларига ҳам эътибор қаратди. Шунингдек, у умумий туркий маданий мерос, урф-одат ва тилларни асраб-авайлашга қаратилган ташаббусларни кенгайтириш, бу соҳаларда тажриба алмашиш ва янги ғояларни ишлаб чиқиш учун қўшма парламент форумларини ўтказиш зарурлигини таъкидлади. Шу билан бирга, Ерлан Қошанов ТуркПА парламентларининг мақсад ва вазифалари жуда кенг кўламли масалаларни қамраб олишини таъкидлади.
“Парламентларимиз ҳам мамлакатларимиз бирлигини чуқурлаштиришга ҳаракат қилмоқда. Биз депутатлар сифатида халқларимизнинг ҳис-туйғуларини, орзу-ниятларини яхши биламиз. Албатта, бизнинг асосий мақсадимиз – раҳбарларимизнинг кенг кўламли ташаббусларининг асосини шакллантириш ва қонунчилик билан таъминлашдан иборат. Бироқ парламентлар фақат қонунлар қабул қилувчи институт эмас. Бу халқларимизни бирлаштирувчи, мамлакатларимизни яқинлаштирадиган, қонунчилигимизни уйғунлаштирувчи “олтин кўприк”дир. Бу бизнинг асосий тарихий миссиямиз, деб ҳисоблайман”, – деди Палата Спикери.
Ялпи мажлис мавзуси юзасидан ТуркПА мамлакатлари парламентлари спикерлари ва туркий ҳамкорлик ташкилотлари раҳбарлари сўзга чиқдилар.
Кун тартибидан Қозоғистон раислиги давридаги бир қатор ташкилий масалаларни ҳал этиш ҳам ўрин олган. Ассамблея бош котиби этиб Озарбайжон Парламенти депутати Рамил Ҳасан сайланди.
Ассамблея ҳуқуқий масалалар ва халқаро муносабатлар, таълим, маданият, ижтимоий-гуманитар масалалар, иқтисодий ҳамкорлик, шунингдек, атроф-муҳит, табиий ресурслар ва соғлиқни сақлаш масалалари бўйича комиссияларнинг маърузаси ва тавсияларини қабул қилди.
Бундан ташқари, парламент аъзолари томонидан “ТуркПАга аъзо давлатларда яшаш учун рухсатномалар беришни соддалаштириш тўғрисида”, “Ўқитувчиларнинг мақоми тўғрисида”, “Иқтисодий фаолият учун тоза энергия тўғрисида”, “Экологик таълим ва аҳолининг маърифатини ошириш тўғрисида”ги намунавий қонун лойиҳалари қабул қилинди. Йиғилиш доирасида бир гуруҳ депутатлар ва ёш депутатларнинг учрашувлари ҳам бўлиб ўтди.
Якунида Парламент Ассамблеяси ялпи мажлиси иштирокчилари Астана декларациясини қабул қилдилар. ТуркПАнинг навбатдаги ХV йиғилиши Қирғизистон Республикасида бўлиб ўтади.