Нима учун ҚР Миллий банки базавий ставкани пасайтирди
Бугун Қозоғистон Миллий банки базавий ставкани 15,75 фоизга пасайтириш қарорини эълон қилди. Шу муносабат билан ташкил этилган брифингда Миллий банк раиси Тимур Сулейменов бундай қарорга қандай омиллар таъсир қилганини изоҳладиди, деб хабар беради Kazinform.
“Бизнинг қароримизда инфляция ва иқтисодиётдаги ўсишнинг янгиланган прогнози, шунингдек, реал маълумотлар таҳлили натижалари ва рисклар мувозанати ҳисобга олинган. Инфляция суръатларининг секинлашуви ставка бўйича олдинги қарорлар, Ҳукумат ва ҳокимлар томонидан кўрилган чора-тадбирлар ҳамда базавий асослар туфайли кузатилмоқда. Ёдингизда бўлса, ўтган йили инфляция жуда юқори бўлган ва унинг оқибатлари жорий йилда инфляциянинг барқарор суръатларда пасайишига таъсир қилган. Энди у аввалги прогнознинг пастки чегарасига яқинлашмоқда. Ўз навбатида базавий инфляция ва мавсумий омилдан ташқари инфляция кўрсаткичлари барқарорлашмоқда”, — деди Т.Сулейменов.
Унинг сўзларига кўра, келгуси ойларда йиллик инфляция даражаси бир хонали қийматга етиши режалаштирилган. Бироқ, эътибор талаб қиладиган айрим омиллар ва хавфларнинг роли ортиб бормоқда. Улар орасида озиқ-овқат нархларининг ошиши, Россия Федерациясида асосий савдо ҳамкор сифатидаги инфляция, инфляция динамикаси ва фискал харажатлар бор.
“Бироқ йиллик инфляция суръатининг секинлашиши ва шунга мос равишда 2023 йил охиригача прогнознинг пастлиги ушбу қарорда базавий ставкани пасайтириш имконини берди. Бундан ташқари, биз инфляцион кутилмалар, бюджет сиёсати параметрлари ва ташқи муҳитда кузатилаётган тенденциялар узоқ вақт давомида чеклаб қўйилган қатъий пул-кредит шартларини талаб қилмоқда”, — деди Миллий банк раиси.
Шу муносабат билан у қарор қабул қилишга туртки бўлган асосий омиллар сифатида инфляция динамикаси ва инфляцион кутилмалар, ички иқтисодиётдаги тенденциялар, ташқи иқтисодий вазиятни номлади.
“Нефть қазиб олиш ва давлат харажатларининг тикланиши асосида иқтисодиётда динамик ўсиш давом этмоқда. Бу "ҳаддан ташқари қизиб кетиш" хавфини кўрсатади ва инфляцияга қарши муҳим омил ҳисобланади. Аҳолининг истеъмол талабини проинфляция омиллари билан ҳам боғлаш мумкин. Унинг барқарор динамикасини истеъмол кредитлари ва истеъмол товарлари импорти бўйича маълумотлар ҳам тасдиқлайди”, - деди у.
Миллий банк раисининг сўзларига кўра, жорий йилда базавий сценарийда инфляция 9,3-10,3 фоиз оралиғида бўлиши кутилмоқда. Жорий йил учун прогнозни қайта кўриб чиқиш уй-жой коммунал хизматлари тарифлари ва ноозиқ-овқат товарлари нархларининг барқарор ўсиши билан боғлиқ. Ўрта муддатли истиқболда ташқи муҳит босимининг заифлашиши ва пул-кредит сиёсатининг чекланган қатъийлиги инфляциянинг пасайишига ёрдам беради.
“2024 йил учун прогноз 7,5-9,5 фоиз, 2025 йил учун прогноз эса 5,5-7,5 фоиз даражасида сақланиб қолди. Ушбу даврларда биз фискал рағбатлантиришнинг кучайиши, инфляцион кутилмаларнинг беқарорлиги, 2023 йилда ғалла ҳосилининг пастлиги туфайли озиқ-овқат нархларининг ошиши мумкинлиги, уй-жой коммунал хизматлари тарифларининг ошиши ушбу даврларда инфляция прогнозининг асосий хавфлари сифатида қайд этилган. Бундан ташқари, Қозоғистон Республикаси Ҳукумати томонидан муҳокама қилинган 2025 йилда қўшилган қиймат солиғининг ошиши инфляция прогнозида ҳисобга олинмаган. Ушбу солиқ ислоҳотларининг инфляцияга таъсирини параметрлар аниқ бўлганда баҳолашимиз мумкин. Қўшилган қиймат солиғининг мумкин бўлган оширилиши бир марталик омил бўлиб, пул-кредит сиёсатининг жавобини талаб қилмагани учун биз иккиламчи таъсирларни диққат билан кузатиб борамиз ва шунга мувофиқ ҳаракат қиламиз”, - дея қайд этди Т.Сулейменов.