Мўғулистон Президенти Қозоғистонга ташриф буюради – Икки давлат ўртасидаги муносабатлар қайси соҳаларда ривожланади
ULAANBAATAR. Kazinform – Мўғулистон ташқи ишлар вазирининг таклифига биноан Қозоғистон Республикаси Бош вазири ўринбосари – Ташқи ишлар вазири Мурат Нуртилеу расмий ташриф билан Улан-Баторга борди. Икки давлат вазирлари музокаралар ўтказди ва Қозоғистон ва Мўғулистон муносабатлари йўналиши бўйича баёнотлар берди. Қишлоқ хўжалиги, транспорт-логистика, космик соҳалардаги ҳамкорлик, шунингдек, халқаро ташкилотлар доирасидаги ўзаро ҳамкорлик масалаларига алоҳида эътибор қаратилди.
Мўғулистон президенти Қозоғистонга ташриф буюради
Вазир таъкидлаганидек, Мўғулистон Қозоғистоннинг минтақадаги ўта муҳим ҳамкори бўлиб, икки давлат ишончли ва бир-бирини қўллаб-қувватловчи ва истиқболли стратегик йўналишлар бўйича ҳамкорлик қилмоқда. Давлатларни чуқур тарих ва бой маданий қадриятлар бирлаштириб туради. Қозоқ ва мўғул халқлари қадимдан буюк чўл цивилизациясининг меросхўри бўлиб келган, тиллари олтой тиллари оиласига мансуб, урф-одат ва анъаналари -бирига жуда ўхшаш.
Сўнгги йилларда Астана ва Улан-Батор ўртасидаги сиёсий мулоқот ишонч ва ўзаро ёрдам руҳида жадал ривожланмоқда. Бу йил икки давлат президентларининг муносабатларни стратегик шериклик даражасига кўтариш тўғрисидаги қарорига бир йил тўлди.
“Бу борада муҳим ва самарали чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Ишбилармонлар кенгаши тузилди, муҳим икки томонлама ҳужжатлар имзоланди, савдо-иқтисодий ҳамкорликни жонлантириш бўйича йўл харитаси тасдиқланди. Бугун мен Улан-Баторга ушбу олий даражадаги келишувларга янги туртки бериш ва интеграцияни аниқ ҳаракатлар билан тўлдиришдек махсус миссия билан келганимга ишонаман.
Аввало, келгуси йилда Мўғулистон Президенти Ухнаагийн Хурэлсухнинг Қозоғистонга ташрифини ташкил этишга келишиб олдик. Биз Парламент дипломатияси муҳимлигини таъкидлаймиз ва қонун чиқарувчи органлар раҳбарлари делегациялари ва дўстлик гуруҳлари алмашинувини фаоллаштиришга аҳамият берамиз”, – деди Мурт Нуртилеу Мўғулистон Ташқи ишлар вазирлигида бўлиб ўтган брифингда.
М.Нуртилеу Мўғулистон Транспорт вазири билан учрашмоқчи
Вазирлар ўртасидаги музокараларда савдо-иқтисодий ҳамкорликни янада ривожлантиришга ҳам алоҳида эътибор қаратилди. Ўтган йили товар айирбошлаш 124 миллион долларни ташкил этди.
“Албатта, бу бизнинг имкониятларимизга мос келмайди. Шу боис давлат раҳбарларининг топшириқларига мувофиқ, ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини 500 миллион долларга етказиш бўйича келишувни аниқ ҳаракатлар орқали амалга ошириш бўйича ишлашга келишиб олдик. Қозоғистон Мўғулистон учун Марказий Осиё ва ундан кейин Европага стратегик дарвозага айланиши мумкин, Мўғулистон эса Қозоғистон учун Шимолий-Шарқий Осиё бозорларига чиқиш учун муқобил йўлдир. Шу муносабат билан биз мўғулистонлик ҳамкорларимизни қўшни давлатлар билан биргаликда Транскаспий йўналишининг Шимолий ва Жанубий йўлакларидан фойдаланишга таклиф қиламиз”, – деди Қозоғистон Ташқи ишлар вазири.
Бундан ташқари, Евроосиё иқтисодий иттифоқи доирасида имзоланадиган Эркин савдо шартномаси ҳам интеграцияга қўшимча туртки беради.
“Эътиборингизни шу нарсага қаратмоқчиманки, бугунги ташриф давомида кўплаб учрашувлар, жумладан, Президент ва Парламент вакиллари билан учрашувлар бўлиб ўтади. Транспорт соҳасидаги ҳамкорлик муҳимлигини ҳисобга олиб, бугун сизларнинг Транспорт вазирлари билан учрашиш ниятидаман”, – деди М.Нуртилеу.
Қозоғистоннинг ветеринария вакциналари Мўғулистонда ишлаб чиқарилади
Икки давлат ташқи ишлар вазирликлари раҳбарлари қишлоқ хўжалиги соҳасида ҳамкорлик қилиш, жумладан, Қозоғистон ветеринария вакциналарини Мўғулистонга экспорт қилиш, кейин эса ушбу мамлакатда ишлаб чиқаришни очишга келишиб олдилар.
“Бундан ташқари, Қозоғистонда ишлаб чиқарилган қишлоқ хўжалиги техникаларини Мўғулистонга етказиб беришга тайёрмиз. Буғдой ва бошқа дон экинларини экспорт қилишга келишиб олдик”, – дейди М.Нуртилеу.
Ўз навбатида, Қозоғистон тажриба тариқасида Мўғулистондан 500 минг бош эчки сотиб олишдан манфаатдор. Бу гўшт ва бошқа чорвачилик маҳсулотларини чуқур қайта ишлаш бўйича қўшма лойиҳанинг бошланиши бўлади. Бундай ташаббус минтақавий озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашга хизмат қилиши шубҳасиз.
Таъкидлаш жоизки, Мўғулистонда чорвачилик алоҳида ўрин тутади, 2024 йил декабрь ойи охирида мамлакатдаги чорва сони 57,6 миллиондан ошди. 2024 йил қишки қурғоқчилик натижасида эса Мўғулистон 7,9 миллиондан ортиқ чорва молларини йўқотди.
Қозоғистон “Электрон ҳукумат” бўйича ўз тажрибаси билан ўртоқлашишга тайёр
Мўғулистон экспортининг 96,5% тоғ-кон саноати (кўмир, мис, молибден қазиб олиш) ҳиссасига тўғри келади. Мутахассисларнинг фикрича, бу соҳа яқин 20-30 йил ичида етакчи тармоқ бўлиб қолади. Мамлакат ҳукумати ҳам иқтисодиётни диверсификация қилиш чораларини кўрмоқда. Мамлакатда фойдали қазилмаларни қидириш ва қазиб олиш учун махсус рухсатномага эга 4,5 мингдан ортиқ корхона фаолият юритмоқда.
Шу билан бирга, қозоғистонлик тадбиркорлар тоғ-кон саноатини биргаликда ўрганишга тайёр. Қозоғистон Ҳукумати Мўғулистоннинг ovic Construction, ICT Group, Steppe Copper Group компанияларини Қозоғистонда қўшма инвестиция лойиҳаларини амалга оширишда ҳар томонлама қўллаб-қувватлашга тайёр.
Мўғулистондаги қозоқ диаспорасига 5 минг китоб етказиб берилди
Йиғилишда маданий-гуманитар масалалар ҳам эътибордан четда қолмади.
“Мўғулистондаги қозоқлар икки давлат ўртасидаги мустаҳкам дўстликнинг олтин кўпригидир. Мўғулистон раҳбарияти ва ҳукуматига уларнинг маданияти ва тилини асраб-авайлаш борасидаги ғамхўрлик ва қўллаб-қувватлаганликлари учун чуқур миннатдорчилигимизни билдирмоқчиман. Бугун мен ҳам шу юртдаги қозоқларга 5 минг нусха адабий китоб совға қилмоқчи эдим. Шу билан бирга, ушбу акцияни қўллаб-қувватлаган ҳамкасбимга яна бир бор миннатдорчилик билдираман”, – деди Мурат Нуртилеу.
Айтиш жоизки, бугунги кунда Мўғулистон аҳолиси 3,5 миллиондан ошади, 28 миллат ва элат вакиллари истиқомат қилади. Қозоқлар мамлакат аҳолисининг 4 фоизини ташкил қилади.
Мўғулистонда Қозоғистон университетининг филиалини очиш таклиф этилди
Вазирнинг сўзларига кўра, фан ва таълим соҳасидаги ҳамкорлик катта истиқболга эга. Ҳозирданоқ Қозоғистон Евроосиёдаги таълим марказига айланди. Мамлакатда 30 мингдан ортиқ, Мўғулистонда минг нафардан ортиқ чет эллик талаба таҳсил олмоқда.
“Ишончимиз комилки, бу йил режалаштирган ишларимиз ўз самарасини берса, бу талабалар сони янада кўпаяди. Аввало, мўғулистонлик ҳамкасбларимизга муҳандис-техник мутахассисларни тайёрлашга тайёрлигимизни айтдик. Ўз навбатида, агар Мўғулистон томони рози бўлса, биз ҳам Қозоғистондаги энг йирик университетлардан бирининг филиалини очиш масаласини кўриб чиқишга тайёрмиз”, – деди Қозоғистон вазири.
Ҳозирда Мўғулистонда 64 та олий ўқув юрти мавжуд бўлиб, талабалар сони 145 мингдан ошади, профессор-ўқитувчилар таркиби эса 6 минг кишини ташкил этади.
Қозоғистон халқаро майдонда Мўғулистоннинг тинчлик, ядро қуролисиз дунё ва иқлим адолатини қўллаб-қувватловчи ўзига хос сиёсий позициясини юқори баҳолайди.
Булар Қозоғистон учун ҳам асосий устувор йўналишлардир. Шу боис мамлакат БМТ ва бошқа халқаро кўп томонлама майдонларда ўзаро қўллаб-қувватлаш ва қўшма ташаббусларни илгари суришда давом этиш ниятида.
“Биз минтақавий геосиёсат ўзгаришлар даврида эканини яхши тушунамиз, шунинг учун биз ҳар икки томон келишиб олган ҳолда ўз ишимизни тўлиқ мувофиқлаштиришда давом эттиришга тайёрмиз. Қозоғистон-Мўғулистон муносабатларининг истиқболи ёрқин, деб ҳисоблайман. Бугунги музокаралар натижасида биз нафақат дипломатик мулоқотни, балки конкрет сиёсий интеграцияни ҳам мустаҳкамлашга қаратилган қадамлар ташладик. Қозоғистон Мўғулистон билан дўстликка асосланган узоқ муддатли ва мақсадли шерикликни янада мустаҳкамлашни тўлиқ қўллаб-қувватлайди. Ишончим комилки, бу борада яқиндан ва самарали ишлаймиз”, – дейди М.Нуртилеу.