Қозоғистонда банклар тўғрисида янги қонун тайёрланмоқда: нима ўзгаради ва у нима учун керак
ASTANA. Kazinform - Қозоғистонда 2025 йил охиригача банклар тўғрисидаги янги қонун қабул қилиниши керак. Президент Қасим-Жомарт Тоқаев 8 сентябрда Қозоғистон халқига Мурожаатномасида ҳужжатни ишлаб чиқиш ҳақида топшириқ берган. Иқтисодчи Олжас Худайбергеновнинг фикрича, ислоҳот бозорни ўзгартириши, кичик банкларга имконият бериши ва мижозларга хизмат кўрсатишни фойдалироқ қилиши мумкин, деб хабар беради Kazinform агентлиги.
Мутахассиснинг фикрича, янги қонун кичик банкларнинг бозорга кириши ва улар ўсиши билан аста-секин универсал лицензияга ўтиш имконини беради.
“Банклар сонининг кўпайиши рақобатнинг кучайишини англатади. Рақобат эса ҳар доим сифатнинг ошишига ва хизматлар нархининг пасайишига олиб келади. Бу бизнес учун ҳам, аҳоли учун ҳам фойдали”, — деди эксперт.
10 сентябрда бўлиб ўтган ялпи мажлисда Парламент ҳужжат лойиҳасини ишлаб чиқиш учун қабул қилди. Молия ва бюджет қўмитаси раиси Татьяна Савелева қонун лойиҳаси ва унга киритилган ўзгартишлар билан таништирди.
“Таклиф этилаётган янгиликлар замонавий иқтисодий воқеликлар ва технологик ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда банк секторининг меъёрий-ҳуқуқий базасини ҳар томонлама янгилашга қаратилган. Улар банк тизимининг барқарорлиги ва рақобатбардошлигини ошириш, молиялаштиришнинг янги шаклларини ишлаб чиқиш ва рақамли асрда истеъмолчилар манфаатларини ҳимоя қилишни кучайтиришга қаратилган”, деб хабар берди Молия бозорини тартибга солиш ва ривожлантириш агентлиги Kazinformга.
Ҳужжатда асосий эътибор - банклар барқарорлигини, улар фаолиятининг шаффофлигини ошириш ва тизимли рискларни камайтиришга қаратилган.
Асосий қоидалардан бири икки турдаги лицензияларни жорий этиш бўлади - асосий ва универсал.
“Асосий ва универсал банк лицензияси моделининг жорий этилиши лицензиялашда янада мослашувчан ёндашувни таъминлайди, кичик ва ҳудудий банкларни ривожлантириш учун шарт-шароит яратади, аҳоли ва тадбиркорлик субъектларининг молиявий хизматлардан фойдаланиш имкониятларини кенгайтиради”, — деб таъкидлади Молия бозорини тартибга солиш ва ривожлантириш агентлиги.
Бундан ташқари, анъанавий банкларга ўзларининг амалдаги лицензиялари доирасида исломий молиявий маҳсулотларни тақдим этишга рухсат берилади, бу эса бозордаги воситалар турларини кенгайтириш ва янги мижозларни жалб этиш имконини беради.
Алоҳида блок рақамли технологиялар билан боғлиқ: шаффофликни ошириш, истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва адолатсиз амалиётларнинг олдини олиш мақсадида молиявий ташкилотларнинг хатти-ҳаракатлари устидан назоратни кучайтириш режалаштирилган.
Шундай қилиб, янги банк қонун лойиҳаси нафақат сектор учун қоидаларни янгилаш, балки кичик иштирокчиларга йўл очиш, хизматлар кўламини кенгайтириш ва мижозлар ишончини ошириши керак.