Қозоғистон жаҳон ОАВларида: Европа визаси, сайғоқлар сонининг кўпайиши ва атом саноатининг ҳолати
ASTANА. Кazinform — Бу ҳафта дунёдаги интернет-нашрлар Қозоғистон ҳақидаги янгиликларни эътиборсиз қолдирмади. Европа Иттифоқи Қозоғистон учун виза режимини юмшатиши ва Грузия билан логистика алоқалари кучайиши ҳақида хабар берилди. Мамлакатда сайғоқлар сонининг кескин кўпайиши ва атом саноатини ривожлантириш режалари ҳам муҳокама қилинди.
ТАСС: Қозоғистон ва Европа Иттифоқи виза режимини енгиллаштириш бўйича музокаралар ўтказди
Қозоғистон ва Европа Иттифоқи ўртасидаги виза режимини енгиллаштириш тўғрисидаги битим ва Реадмиссия тўғрисидаги битим бўйича дастлабки музокаралар Брюсселда бўлиб ўтди. Ушбу учрашув мамлакат фуқароларининг Европага киришини сезиларли даражада осонлаштириши мумкин. Музокаралар ҳақидаги маълумотлар Россиянинг ТАСС ахборот агентлиги томонидан тарқатилди.
Муҳокама давомида томонлар фикр алмашдилар ва дастлабки йўналиш бўйича келишиб олдилар. Бошқа нарсалар қатори, саёҳатларни осонлаштирадиган, жамиятлар ўртасидаги алоқаларни мустаҳкамлайдиган ва ҳамкорликни кенгайтирадиган замонавий ҳуқуқий асос яратиш масаласи кўтарилди.
Қозоғистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги маълумотларига кўра, музокаралар Европа Иттифоқи ва Марказий Осиё давлати ўртасидаги биринчи жараён ва тарихий қадамдир.
“Йиғилишга Қозоғистон Республикаси Ташқи ишлар вазири ўринбосари Алибек Бақаев ва Европа Комиссиясининг Миграция ва ички ишлар бўйича бош директорати бош директори ўринбосари Йоханнес Лухнер ҳамраислик қилишди. Музокараларнинг бошланиши рамзий ва муҳим воқеа бўлди. Декабрь ойида Қозоғистон ва Европа Иттифоқи ўртасида Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битим имзоланганининг 10 йиллиги нишонланади. Янги музокара йўлининг ишга туширилиши ўн йилдан бери мунтазам равишда ривожланиб келаётган муносабатларнинг етуклиги, мазмуни ва стратегик йўналишини намойиш этади”, — деди вазирлик.
Қозоғистон ва Европа Иттифоқи музокараларни давом эттиришга ва кейинги босқични 2026 йилда Астанада ўтказишга келишиб олдилар.
Report: Нефть-газ кимёси маҳсулотлари ишлаб чиқариш ошади
Биз биламизки, глобал нефть бозоридаги вазият Қозоғистоннинг ушбу соҳадаги стратегиясига сезиларли таъсир кўрсатди. Яқин келажакда ҳукумат нефть-кимё саноати қувватларини қайта кўриб чиқишни режалаштирмоқда. Шу муносабат билан, Report онлайн нашри мамлакат ишлаб чиқариш сиёсатига оид бир нечта прогнозлар ва янгиликларни эълон қилди.
Қозоғистонда нефть-кимё саноатини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Ҳозирда махсус қонун лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда. У 1 ва 2-қайта ишлаш лойиҳаларини амалга оширишни тезлаштиришга, 3 ва 4-қайта ишлаш лойиҳалари учун янги қўллаб-қувватлаш воситаларини яратишга қаратилган. Йил охирига бориб, мамлакатда нефть-кимё ишлаб чиқариш 589 миллион тоннага етиши кутилмоқда.
Энергетика вазирлиги маълумотларига кўра, 2024 йилда ишлаб чиқариш ҳажми 540 минг тоннани ташкил этди (2023 йилга нисбатан 1,5 баравар кўп). Ишлаб чиқаришнинг асосий қисми «KPI» МЧЖ, «Компания Нефтехим ltd» МЧЖ, "Чимкент кимё компанияси" МЧЖ ва Атирау нефтни қайта ишлаш заводи каби йирик саноат корхоналари томонидан таъминланди.
Саноат ва қурилиш вазирлиги ҳам илгари 2032 йилга бориб қайта ишлаш ҳажми йилига 30 миллион тоннагача ошишини эълон қилган эди.
– 2040 йилга бориб, замонавий ёқилғи-нефть-кимё конфигурациясида 10 миллион тонна нефть ишлаб чиқариш қувватига эга янги йирик заводни ишга тушириш ва қайта ишлаш қувватини 30 миллион тоннадан 40 миллион тоннагача ошириш режалаштирилган. Янги заводнинг қайта ишлаш чуқурлиги 95% ни ташкил қилади. Ушбу лойиҳаларни амалга ошириш ички бозорнинг ёқилғи-мойлаш материалларига бўлган ўсиб бораётган талабини 100% қондириш, шунингдек, қўшни мамлакатларга нефть маҳсулотларини экспорт қилиш имконини беради, – деди Саноат ва қурилиш вазири Е. Ақкенженов.
Маълумки, 2040 йилда Қозоғистон нефть маҳсулотлари сифатини К4 экологик стандартидан К5+ стандартига ўтказади ва ўз маҳсулотларини хорижий бозорларга экспорт қилади.
Тrend: Қозоғистон-Грузия логистика алоқаларини мустаҳкамлайди
Шу ҳафта бошида Манғистау вилояти ҳокими Нурдаулет Қилибай Грузиянинг Қозоғистон Республикасидаги Фавқулодда ва Мухтор элчиси Леван Диасамидзе бошчилигидаги делегация билан учрашди. Томонлар Манғистау вилояти ва Грузия ўртасида иқтисодий, транспорт-логистика, туризм ва маданий соҳалардаги ҳамкорликни кенгайтириш масалаларини муҳокама қилишди. Бу ҳақда Тrend хабар берди.
Вилоят ҳокими Манғистаунинг инвестиция имкониятларига тўхталиб, ҳудуднинг географик жойлашуви, транспорт инфратузилмаси ва қулай инвестиция муҳити икки томонлама шериклик учун муҳим омиллар эканлигини таъкидлади.
Учрашувда Каспий денгизи орқали Қуриқ - Алят (Озарбайжон) йўналиши бўйича мунтазам денгиз пароми қатновини ташкил этиш лойиҳаси муҳокама қилинди. «Georgian Industrial Group» ташаббуси билан амалга оширилаётган лойиҳа доирасида 2026 йилнинг биринчи ярмида иккита паромни ишга тушириш режалаштирилган. 2027 йилга бориб паром флоти олтита кемага кўпаяди. Бу Каспий йўналишида юк ташиш ҳажмини ошириш, порт инфратузилмасини ривожлантириш ва "Транскаспий халқаро транспорт йўналиши" самарадорлигини ошириш имконини беради.
Шуни таъкидлаш керакки, Манғистау вилояти ва Грузия ўртасидаги ташқи савдо айланмаси 2025 йил январ-октябрь ойларида 1,9 миллион АҚШ долларини ташкил этди. Бугунги кунда ҳудудда Грузия капитали иштирокидаги 51 та корхона фаолият юритмоқда.
The Times Of Central Asia: Сайғоқлар сони келгуси йили 5 миллионга етади
Қозоғистондаги сайғоқлар сони 4 миллиондан ошди. Бу мамлакат учун рекорд кўрсаткичдир. Келгуси йили болалагандан сўнг, у 5 миллионга етиши мумкин. The Times Of Central Asia интернет нашри сайғоқлар популяциясини тартибга солиш бўйича давлат қандай қарор қабул қилиши ҳақида ёзди.
Дунёдаги сайғоқлар популяциясининг 98 фоизи Қозоғистонда. 2003 йилда Қозоғистон даштидаги сайғоқлар 21 минг бошга камайди. 20 йилдан кўпроқ вақт ўтгач, вазият яхшиланди ва сайғоқлар сони ҳаддан ташқари кўпайиб бормоқда.
Ҳукумат маълумотларига кўра, жорий йилнинг 1 июлидан 30 ноябригача 196 мингга яқин сайғоқ мусодара қилинган, уларнинг гўштлари маҳаллий гўштни қайта ишлаш корхоналарига топширилган. Ишлар илмий тавсияларга қатъий мувофиқ равишда амалга оширилди.
"Деривативларни ҳисобга олиш ва сақлашга алоҳида эътибор қаратилади. Барча сайғоқ шохлари Қишлоқ ва ўрмон хўжалиги вазирлигининг "Охотзоопром" ташкилотида кучайтирилган хавфсизлик ва ихтисослаштирилган инфратузилма остида маркировка қилинади ва сақланади.
Деривативларни рақамли маркировка қилиш ва халқаро тартибга солиш масалалари алоҳида кўриб чиқилди. Тўлиқ назорат ва қонуний муомалани таъминлайдиган сайғоқ шохларини маркировка қилиш лойиҳаси "Қазақтелеком" АЖ билан биргаликда амалга оширилмоқда", — дейилади хабарда.
Таклиф этилаётган тизим CITES халқаро конференциясида қўллаб-қувватланди ва Қозоғистон деривативларини экспорт қилишга қўйилган чекловларни босқичма-босқич бекор қилиш учун асос ҳисобланади.
Euronews: Қозоғистон ядровий лойиҳалар ва тадқиқот марказларини ривожлантирмоқда
Euronews мамлакат атом саноатининг ривожланиши ҳақида кўплаб маълумотларни эълон қилди. Унда уран захиралари, атом электр станциялари учун ёқилғи ва хорижий компаниялар билан алоқалар каби мавзулар ёритилган.
Ҳукумат кейинги ўн йилликда бир нечта атом электр станцияларини қуришни режалаштирмоқда - бири Россиянинг “Росатом” компанияси билан, яна иккитаси эса хитойлик шериклар кўмагида. Хитой лойиҳаларининг тафсилотлари ҳали номаълум, аммо лойиҳа, шубҳасиз, Қозоғистонга энергетика секторини диверсификация қилиш имконини беради.
“Росатом” биринчи заводни 2035 йилда якунлашни режалаштирмоқда. Яқинда у расман Балқаш АЭС деб номланди. Ушбу АЭС иккита III+ авлод реакторларини бошқаради. Умумий қуввати — 2,4 ГВт. 2025 йил август ойида АЭС учун жой Алмати вилоятидаги Улкен қишлоғи яқинида танланди.
Қозоғистон уран ва ядро ёқилғисини ишлаб чиқариш ва соҳада технологияларни экспорт қилиш бўйича саъй-ҳаракатларни амалга оширмоқда. Ҳозирда миллий оператор “Казатомпром” ядро ёқилғиси циклининг дастлабки босқичини, яъни ёқилғи компонентларини қидириш, ишлаб чиқариш ва тайёрлашни бошқаради. Компания бутун ядро ёқилғиси циклини бошқаришни режалаштирмоқда, бу эса мамлакатнинг глобал таъминот занжиридаги мавқеини мустаҳкамлайди.