Конституциядан баланд ҳеч нарса йўқ - Президент
ASTANА. Kazinform — Бу ҳақда Президент Қасим-Жомарт Тоқаев Қозоғистон Республикаси Конституциясининг 30 йиллигига бағишланган “Конституция ва давлатчилик: қонун ва келажак мулоқоти” мавзусидаги илмий-амалий конференциядаги нутқида маълум қилди, дея хабар беради Ақорда матбуот хизмати.
- Бугунги йиғилиш алоҳида аҳамиятга эга. Бундан 30 йил аввал Қозоғистон Республикаси Конституцияси умумхалқ референдумида қабул қилинган эди. Бу суверен мамлакатимиз учун тарихий лаҳза бўлди. Барчангизни табриклайман. Аслида, Конституциядан баланд ҳеч нарса йўқ. Чунки Конституция давлатчилигимизнинг мустаҳкам пойдевори, мустақиллигимизнинг мустаҳкам асосидир. Қозоқлар Буюк дашт қонунига бош эгиб, виждонига қулоқ солган халқ. Қасимханнинг катта йўли, Есимханнинг эски йўли, Аз Таукенинг “Етти низом”и чинакам дашт қонунининг ёрқин намунасидир. Бу анъана ҳеч қачон бузилмаган, – деди Президент.
Давлат раҳбари халқ дашт қонунидан амалдаги Конституциягача бўлган тарихий йўлдан ўтганини таъкидлади.
Бу соҳада ўтган аср бошларида қозоқ зиёлиларининг ҳиссаси катта бўлди. Шўролар даврида мамлакатнинг ҳуқуқий пойдевори яратилди, малакали ҳуқуқшунослар гуруҳи пайдо бўлди.
1993 йилда суверен Қозоғистоннинг биринчи Конституцияси тасдиқланди, давлатнинг конституциявий тузилиши белгиланди. Аммо тез орада янги тарихий вазиятга мос келадиган янги Конституцияни қабул қилиш зарурати туғилди. Шу муносабат билан махсус кенгаш тузилиб, унда бир гуруҳ таниқли маҳаллий ҳуқуқшунослар аъзо бўлиб, фаол иш олиб боришди. Бу муҳим ишда хориждан таклиф этилган мутахассислар ҳам иштирок этди. Конституция лойиҳаси муҳокамасида миллионлаб фуқаролар иштирок этди, минглаб таклифлар тушди.
— Конституция ҳақида гапирганда, биринчи Президент Нурсултон Назарбоевнинг машаққатли меҳнатини адолатли баҳолаш керак. У Конституция қабул қилинганда Давлат раҳбари сифатида ҳал қилувчи рол ўйнади. Шундай қилиб, 1995 йил 30 августда Мустақиллик паспорти, яъни Конституция қабул қилинди. Мамлакатимизнинг асосий қонунида “Биз, Қозоғистон халқини, ягона тарихий тақдир бирлаштирган...” деган сўзлар бор. Конституциямиз мустақиллигимизни мустаҳкамлашда катта таъсир кўрсатиб, мамлакатимизни янада ривожлантиришга кенг йўл очиб берди, – деди Давлат раҳбари.
Президент ўз нутқида Қозоғистон мустақил давлат сифатида жаҳон ҳамжамиятининг нуфузли аъзосига айланганини алоҳида таъкидлади. Албатта, вақт бир жойда турмайди. Ўтган ўттиз йил ичида Конституцияга турли сабабларга кўра 6 марта ўзгартиришлар киритилди.
Лекин энг муҳим конституциявий ўзгартириш бундан уч йил аввал амалга оширилган десак адолатли бўларди. Конституциявий ислоҳот туфайли мамлакат сиёсий-ҳуқуқий тизими тубдан янги тус олди.
— Ўшанда Конституцияга ўзгартиришларни Парламент орқали ўтказиш таклифи кенг тарқалган эди. Бироқ, қийин бўлса-да, бошқа йўлни танлашга қарор қилинди. Мамлакат келажагига бевосита дахлдор бўлган энг муҳим қарорлар фақат референдум орқали қабул қилиниши керак, деган тамойилга амал қилиш зарур, деб қарор қилдим, – деди Қасим-Жомарт Тоқаев.