Келгуси йилдан бошлаб Қозоғистондаги барча ёқилғи қуйиш шохобчалари текширилади
Қозоғистонда 3 мингга яқин ёқилғи қуйиш ва 2,5 мингга яқин автогаз қуйиш шохобчалари мавжуд. Уларнинг иши Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг Саноат хавфсизлиги қўмитаси томонидан назорат қилинади. Бироқ, Тадбиркорлик кодексига биноан исталган вақтда текшириш мумкин эмас. Ушбу чеклов 2026 йил 1 январдан бошлаб бекор қилинади.
Ёқилғи қуйиш станциясининг қурилиши ва хавфсизлиги
Атирау вилоятининг Қулсари шаҳрида жорий этилган фавқулодда ҳолат кўпчиликни хавотирга солмоқда. 30 май куни ёқилғи қуйиш шохобчасида газ-ҳаво аралашмаси портлаб, икки киши ҳалок бўлди.
Шаҳар, туман ва қишлоқлар ичидаги бундай назорат пунктлари энди хавфли ҳудудга айланган. Аҳоли хавотирда. Чунки бу жойларда ёнғин чиқса, портлаш содир бўлиши мумкин.
Kazinform ахборот агентлиги ушбу сектор иши қандай мувофиқлаштирилгани ва унинг тўғри ишлашини ким назорат қилишини сўради.
Биринчидан, мамлакатда мазкур соҳа Инвестициялар ва ривожланиш вазирининг 2014 йил 30 декабрдаги буйруғи билан тартибга солинади.Буйруқ “Нефть-кимё ва нефтни қайта ишлаш тармоқларида хавфли ишлаб чиқариш объектлари, нефтm базалари ва ёқилғи қуйиш шохобчаларининг саноат хавфсизлигини таъминлаш қоидалари” деб номланади. Ушбу тамойилга риоя этилиши Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг Саноат хавфсизлиги қўмитаси томонидан назорат қилинади. Маҳаллий ҳудудларда эса фавқулодда вазиятлар бўлими таркибида бўлим мавжуд. Бу иш билан ҳатто департамент бошлиғининг ўринбосари ҳам шуғулланади.
Иккинчидан, ёқилғи қуйиш шохобчасини қуриш Қозоғистоннинг архитектура, қурилиш ва шаҳарсозлик фаолияти тўғрисидаги қонун ҳужжатлари билан тартибга солинади.
Учинчидан, ёқилғи қуйиш шохобчаси бизнеснинг бир тури. Шу боис бу соҳа Тадбиркорлик кодексида юқори даражада ҳимояланган.
— Саноат хавфсизлиги қўмитаси ёқилғи қуйиш шохобчалари қурилиши лойиҳаларини саноат хавфсизлиги талабларига мувофиқлигини кўриб чиқади ва тасдиқлайди. Бироқ, у ишга тушириш босқичида иштирок этмайди. Чунки бу архитектура, қурилиш ва шаҳарсозлик фаолияти тўғрисидаги қонун ҳужжатлари доирасида тартибга солинади. Ҳозирги вақтда Тадбиркорлик кодексининг талаблари тадбиркорлик субъектлари, шу жумладан, ёқилғи қуйиш шохобчалари учун саноат хавфсизлиги соҳасида давлат назорати ва текширувини чеклайди. Фақат ҳодисалар (фалокатлар, ҳодисалар ёки бахтсиз ҳодисалар) қайд этилган ёқилғи қуйиш шохобчалари текширувдан ўтказилади. Бироқ 2026 йил 1 январдан саноат хавфсизлиги соҳасида давлат назорати ва текширувини амалга оширишнинг янги тартиби кучга киради ва барча ёқилғи қуйиш шохобчалари ҳар қандай воқеа содир бўлишидан қатъи назар, текширувдан ўтказилади. Айни пайтда мамлакатда 3000 га яқин ёқилғи ва 2500 га яқин газ қуйиш шохобчалари мавжуд. Уларнинг сони доимий равишда ўзгариб туради, - деб хабар берди Фавқулодда вазиятлар вазирлиги матбуот хизмати.
Кичик бизнес субъектлари текширувдан ўтказилмади, йирик ва ўрта бизнес субъектлари эса ҳар йили назоратга олинади — ФВД
Дарҳақиқат, вилоят Фавқулодда вазиятлар департаменти Саноат хавфсизлиги бошқармаси томонидан 2020 йилдан буён кичик бизнес объектларини текшириш имкони йўқ.
Бу кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни англатади. Йирик ва ўрта бизнес субъектлари ҳар йили текширилади. Бу текшириш ҳам бир йил аввал режалаштирилган бўлиб, режа прокуратура томонидан тасдиқланиб, рўйхат порталда эълон қилинади. Бу — текшириш тартиби.
— 2019 йил 26 декабрда мораторий эълон қилинган эди.Бу йил мораторий эълон қилинганига 5 йил тўлди. Ҳозир бизда текширувлар тарихи ҳам йўқ. Чунки мутахассислар бу объектларга умуман ташриф буюришмаган. Улар орасида автогаз қуйиш шохобчаларининг аксарияти кичик ва микробизнесдир. Шунинг учун Саноат хавфсизлиги бошқармаси текширув ўтказа олмади. Биз ҳар йили режа ва жадвал асосида йирик ва ўрта ёқилғи қуйиш шохобчаларини текширамиз. Жадвални Қозоғистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг Саноат хавфсизлиги қўмитасига юборамиз. Кейин у Фавқулодда вазиятлар вазирлиги томонидан тасдиқланади ва Бош прокуратурага юборилади. Бош прокуратура уни порталга жойлаштиради, — деди Ақтўбе вилояти Фавқулодда вазиятлар департаменти бош мутахассиси Нурмуҳаммед Абдиази.
Ёқилғи ва автогаз қуйиш шохобчаси ҳудудига қўйиладиган талаблар:
- Саноат, маъмурий-маиший ва омбор бинолари ва иншоотлари орасидаги масофа 40 метрни ташкил қилади.
- Ўрмон майдонларидан, шу жумладан нинабаргли ва аралаш ўрмонлардан - 25-50 метр
- Турар жой ва жамоат биноларидан - 60 метр
- Одамлар гавжум жойлардан - 60 метр
- Шахсий гараж ва очиқ тўхташ жойларидан - 40 метр
- Савдо маркази ва киоскдан - 60 метр
- Магистрал йўлдан - 20-25 метр
- Темир йўлдан - 40 метр
- Канализация тозалаш иншоотларидан (бензин ва газ қуйиш шохобчаларига тегишли эмас) - 60 метр
- Ёқилғи қуйиш шохобчаси ва автогаз станцияси орасидаги масофа 100 метр бўлиши керак.
Вилоят Фавқулодда вазиятлар департаменти Саноат хавфсизлиги бошқармаси ходимлари қурилиш ишлари давомида барча ҳужжатларни электрон шаклда қабул қилади.
Фавқулодда вазиятлар ходимлари шаҳар, туман, қишлоқнинг бош режасида кўрсатилган ҳудудга бормайди, ўлчамайди, кесмайди, белги қўймайди. У ер билан таъминлайдиган қурилиш сектори ва маҳаллий жойларда давлат архитектура-қурилиш назорати бошқармаси томонидан назорат қилинади.
— Йирик ва ўрта субъектлар фаолиятини текшириш жараёнида ҳам қатор қонунбузарликлар аниқланмоқда. Саноат хавфсизлиги талаблари бажарилмаяпти, резервуарларни тозалаш бўйича техник регламентлар бузилмоқда, овоз кучайтиргичлар ишдан чиққан. Шу билан бирга, манометр яхши ишламаган. Буларнинг барчасини тиклаш учун бизга вақт берилади, – дейди Ақтўбе вилояти фавқулодда вазиятлар департаменти Саноат хавфсизлиги бошқармаси бошлиғи Самат Таждавлетов.
Эпидемиологлар ҳам текширишлари мумкин
Соғлиқни сақлаш вазирлиги эса “Атроф-муҳит ва инсон саломатлигига таъсир этувчи объектларнинг санитария-ҳимоя зоналарига қўйиладиган санитария-эпидемиология талаблари” санитария тамойилларига амал қилади.
— Қонунга кўра, ёқилғи ва газ қуйиш шохобчаларининг санитария муҳофазаси зонаси камида 100 метр бўлиши керак. Ва Қозоғистон Республикасининг "Рухсатномалар ва хабарномалар тўғрисида" ги қонуни доирасида бундай тадбиркорлик субъектининг эгаси ўз фаолиятини бошлаш ёки тугатиш тўғрисида хабар бериши лозим. Шу билан бирга, “Транспорт воситалари ва йўловчиларга хизмат кўрсатиш объектларига қўйиладиган санитария-эпидемиология талаблари” санитария қоидаларини тасдиқлаш тўғрисидаги буйруқда аниқ кўрсатилган, - деб хабар берди Ақтўбе вилояти санитария-эпидемиология назорати департаменти матбуот хизмати.
Санитария қоидаларининг 17-бандига қарайдиган бўлсак, ёқилғи ва газ қуйиш шохобчалари турар жой биноларининг пана томонида, алоҳида жойларда жойлашган бўлади. Қурилиш аҳоли пунктининг бош режасини ҳисобга олган ҳолда амалга оширилади.
Автомобилларга ёқилғи қуйиш шохобчалари аҳоли пунктлари чегараларида фақат ер ости ёқилғи сақлаш резервуарлари билан жойлашади. Ёқилғи ва газ қуйиш шохобчалари қурилгач, дарҳол ободонлаштирилиб, кўкаламзорлаштирилади.
Ёқилғи ва газ қуйиш шохобчалари автомобиль йўли бўйлаб жойлашган бўлса, тарқатиш устуни ёки ер ости резервуари биринчи даражали йўлдан камида 25 м ва бошқа йўллардан 15 м масофада бўлиши керак.
Ёқилғи қуйиш мосламасидан ёки резервуардан пиёдалар йўлигача бўлган масофа камида 10 м бўлиши лозим.
Депутатлар сўрови
Ақтўбе шаҳар кенгашининг уй-жой коммунал масалалари бўйича доимий комиссияси аъзолари Ақтўбе шаҳар ҳокими Азамат Бекетга сўров йўллади.
Сўровда ёқилғи ва газ қуйиш шохобчаларида хавфсизлик масаласи кўтарилди.
— Депутатлар автогаз қуйиш шохобчалари фаолиятини назорат қилишни таклиф қилмоқда. Атираудаги вазият ҳеч кимни бефарқ қолдирмагани аниқ. Шунинг учун биз Ақтўбе шаҳар ҳокими ва Ақтўбе шаҳар прокурорига сўров юбордик. Бизнинг таклифимиз нафақат ёқилғи-мойлаш материаллари, балки автогаз қуйиш шохобчаларини ҳам текширишдан иборат эди. Шаҳардаги тадбиркорлик объектларига яна бир назар ташласангиз яхши бўларди. У бу таклифни қабул қилиши ёки қабул қилмаслиги мумкин. Шунингдек, мораторий ҳам мавжуд. Мораторийнинг ўзи, Атираудаги вазият ва яқинда об-ҳавонинг иссиши хавотир уйғотмоқда. Текширув ўтказилса, авариянинг олдини олармиди, деб ўйлаймиз. Сўров ҳамма нарса қонуний бўлса, кўздан кечиришнинг ёмон жойи йўқ, деган фикрда ёзилган, — дейди Ақтўбе шаҳар маслиҳати депутати Абай Сақтағанов.
Депутатларнинг сўрови 2 июнь куни юборилган. Ҳозирча на ҳокимликдан, на прокуратурадан жавоб йўқ.