Гонконг гриппи хавфи: аломатлари ва даволаш

ASTANA. Kazinform — Қозоғистонда Гонконг гриппи — юқори юқумлилиги ва оғир кечиши билан машҳур бўлган А (H3N2) штамми ҳолатлари сони ортиб бормоқда. Тиббиёт ходимлари бутун мамлакат бўйлаб вируснинг фаол тарқалишини қайд этмоқдалар ва эпидемиологлар ноябрь ва декабрь ойлари мавсумнинг энг юқори чўққиси бўлиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирмоқдалар, деб хабар беради Кazinform мухбири.

Кўпайиб бораётган ҳолатлар: ҳозир Қозоғистонда нималар бўляпти

Соғлиқни сақлаш ва санитария хизматлари вазирлигининг маълумотларига кўра, эпидемия мавсуми бошланганидан бери Қозоғистонда 1,46 миллион ўткир респиратор вирусли инфекция ҳолатлари қайд этилган, бу ўтган йилга нисбатан 20% га кам.

Бироқ, мутахассисларнинг таъкидлашича, эмлаш туфайли умумий статистика камайган бўлса-да, грипп ҳолатлари сони ортиб бормоқда.

Ноябрь ойи бошига келиб, мамлакатда 590 та грипп ҳолати лабораторияда тасдиқланган, улардан 587 таси "Гонконг гриппи" деб аталадиган А (H3N2) штаммидир. Бир ҳафта ичида ўткир респиратор вирусли инфекцияларнинг 183 000 та янги ҳолати қайд этилди, уларнинг баъзилари грипп билан боғлиқдир.

Эпидемиологлар келгуси ойларда A (H3N2), A (H1N1) ва В вируслари бутун мамлакат бўйлаб тарқалиб кетишини прогноз қилмоқдалар, бу эса касалланиш ҳолатларининг кўпайишини муқаррар қилади.

Астанада ҳам вирус текширилган намуналарда аниқланди ва шаҳар хизматлари оғир касаллик — юқори иситма, қуруқ йўтал, кўз оғриғи ва кучли интоксикация шикоятларини қайд этмоқда.

Гонконг гриппи қандай ривожланади: мутахассисларнинг огоҳлантириши

А (H3N2) штамми айниқса тўсатдан бошланиши ва аниқ аломатлари билан ажралиб туради. Қарағанди вилояти Санитария-эпидемиология назорати департаменти бошлиғи Юрий Залигиннинг тушунтиришича, бу вирус "юқори юқумли ва мутагенлик билан ажралиб туради ва шунинг учун ўзини тез ва кескин намоён қилади".

— Грипп ўткир бошланади, 40°C гача бўлган иситма билан бирга келади, қуруқ йўтал, мушак оғриғи, титроқ ва бош оғриғи билан бирга келади. Бурун оқиши одатда ҳарорат нормал ҳолатга қайтгандан бир неча кун ўтгач пайдо бўлади", — деб таъкидлайди Юрий Залигин.

Фото: Залигиннинг шахсий архивидан

Гонконг гриппининг хавфи унинг мумкин бўлган асоратларидадир. Хавф, айниқса, беш ёшгача бўлган болалар, ҳомиладор аёллар, қариялар ва сурункали юрак касаллиги, ўпка касаллиги ёки диабетга чалинган одамлар учун юқори.

Кенг тарқалган асоратларга пневмония, бронхиолит, ларинготрахеит, сурункали обструктив ўпка касаллигининг кучайиши ва юрак-қон томир асоратлари киради.

Даволаш: Қайси дорилар ҳақиқатан ҳам самарали?

Юқумли касалликлар бўйича мутахассис Айжан Иманова даволаш кенг қамровли бўлиши ва шифокор томонидан белгиланиши кераклигини таъкидлайди.

Махсус антивирусли даволаш

— Энг самаралилари нейраминидаза ингибиторлари — вирусга бевосита таъсир қилувчи, унинг ҳужайраларга бирикишини ва репликациясини блоклайдиган дорилар, — деб тушунтиради Иманова.

Бу грипп учун стандарт терапиядир.

Фото: ҚР ПИБ тиббиёт маркази

Носпецифик даволаш

— Интерферонлар ва уларнинг индукторлари иммунитет тизимига ўзининг антивирусли ҳимоясини ривожлантиришга ёрдам беради, — деб қўшимча қилади мутахассис.

Симптоматик даволаш

Иссиқни туширувчи, яллиғланишга қарши дорилар, балғам кўчирувчи воситалар, антиоксидантлар ва вазоконстриктор бурун томчиларидан қисқа муддатли фойдаланиш.

Айжан Иманова шунингдек, оддий, аммо самарали чораларнинг муҳимлигини таъкидлайди:

— Дам олиш, кўп суюқлик ичиш ва хонани мунтазам шамоллатиш тананинг қаршилигини сезиларли даражада оширади ва асоратларнинг олдини олишга ёрдам беради.

Фото: Иманованинг шахсий архивидан

Профилактика: вакцинация асосий омил бўлиб қолмоқда

Бугунги кунга қадар Қозоғистонда 2,1 миллион киши эмланган, бу ўтган мавсумга нисбатан симптомларнинг оғирлигини ва касалхонага ётқизишлар сонини камайтиришга ёрдам берди.

Вакциналар 2025 йилда тарқалиши мумкин бўлган штаммларни, жумладан, H3N2ни ўз ичига олади. Гонконг гриппига қарши вакциналарнинг самарадорлиги бироз пастроқ бўлиши мумкин бўлса-да, вакцина ҳали ҳам:

• касалликнинг кечишини юмшатади,
• асоратлар хавфини камайтиради,
• жамоавий иммунитетни ривожлантиради.

Бундан ташқари, шифокорлар фаол эпидемиялар пайтида антивирал препаратларни профилактик қўллашни тавсия қиладилар.

Қозоғистоннинг барча аҳолиси учун санитария шифокорларининг тавсиялари

Юрий Залигин оддий қоидаларга, айниқса мавсум кульминациясида риоя қилиш муҳимлигини таъкидлайди:

• катта йиғилишлардан ва касал одамлар билан алоқа қилишдан сақланиш;
• хонада ниқоб тақиш;
• йўтал этикаси қоидаларига риоя қилиш;
• қўлларингизни тез-тез ювиш ва қўл дезинфекцияловчи воситасидан фойдаланиш;
• хоналарни вентиляция қилиш ва ҳавони намлаш;
• мунтазам равишда намли тозалаш;
• иммунитет тизимини мустаҳкамлаш ва агар керак бўлса, иммуномодуляторларни қабул қилиш;
• аломатларнинг биринчи белгисида ўз-ўзини даволаш ўрнига дарҳол шифокор билан маслаҳатлашиш.

Фото: Freepik

Дорихоналарда антивирал дориларнинг мавжудлиги билан боғлиқ вазият қандай?

Вирус тарқалишининг ортиши ва фаол вирус айланишидан ташқари, баъзи ҳудудларда антивирал дорилар таъминотида узилишлар кузатилмоқда. Масалан, Астанада аҳоли пойтахт дорихоналарида баъзи машҳур дориларнинг йўқлигидан шикоят қилишди.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги вазиятни тасдиқлади ва бу чекланган дорилар рўйхатига талабнинг вақтинчалик ўсиши эканлигини тушунтирди.

— Биз вазиятни кузатиб боряпмиз. Дорихоналарда иситмани туширувчи, стероид бўлмаган яллиғланишга қарши дорилар ва бошқа маҳсулотларнинг икки ойдан ортиқ захираси мавжуд. Бироқ, Флувир ва Флуcап каби айрим турдаги антивирал дориларга талаб ҳақиқатан ҳам ортиб бормоқда. Баъзи дорихоналарда вақтинчалик захиралар тугаб қолган. Бироқ, яқин кунларда, жумладан, Zerde ва «Медсервис Плюс» тармоқларидан катта миқдорда маҳсулот етказиб берилиши кутилмоқда, — деди Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Тиббий ва фармацевтика назорати қўмитаси раиси Бауржан Жусипов. Шунингдек, у аспирин ва ацетилсалицил кислотаси каби арзон дориларнинг етишмаслиги ҳақидаги хабарларга ҳам изоҳ берди.

— Бизда бундай маълумот йўқ. Ностероид яллиғланишга қарши дорилар мавжуд. Мен аспирин ҳақида аниқ изоҳ бера олмайман, лекин парацетамол каби турли хил шунга ўхшаш дорилар мавжуд. Бизда буларнинг етарли захираси бор, — дея қўшимча қилди у.

Фото: primeminister.kz

Энди нима бўлади: 2025–2026 йилги мавсум учун прогнозлар

Соғлиқни сақлаш хизматлари Қозоғистонда А (H3N2) гриппи тарқалишининг энг юқори чўққиси ноябрь-декабрь ойларида содир бўлишини ва кейин аста-секин пасайишини кутмоқда.

Шу билан бирга, мутахассислар яхши эмлаш қамрови туфайли жиддий авж олишлар ва касалхонага ётқизишларнинг кескин ўсиши ҳали кузатилмаганлигини таъкидламоқда.

Бироқ, (H3N2) штамми юқори мутация даражаси туфайли олдиндан айтиб бўлмайдиган даражада қолмоқда, шунинг учун шифокорлар аҳолига ҳушёр бўлишни ва профилактика чораларини эътиборсиз қолдирмасликни тавсия қиладилар.