Душанбеда музликларни сақлаш бўйича халқаро конференция бўлиб ўтади
DUSHANBE. Кazinform – 2025 йилнинг 29—31 май кунлари Душанбе шаҳрида музликларни сақлаш бўйича юқори даражадаги халқаро конференция бўлиб ўтади, деб хабар берди Тожикистон Республикаси Энергетика ва сув ресурслари вазирлиги матбуот хизмати.
Форумнинг асосий мақсади сув ресурслари ва глобал экологик мувозанатни таъминлашда музликларнинг ролига эътибор қаратишдан иборат.
“Конференция барқарор ижтимоий-иқтисодий ривожланиш учун музликларнинг аҳамияти ҳақида аҳолининг хабардорлигини ошириш ва уларни асраб-авайлаш чора-тадбирларини кўриб чиқишдан иборат”, — деди ташкилотчилар.
Конференция давомида иштирокчилар музликлар эришининг сув мавжудлиги, озиқ-овқат хавфсизлиги, энергия барқарорлиги ва иқлим хавфини камайтиришга таъсирини муҳокама қиладилар. Маҳаллий аҳоли билимларини ҳимоя қилиш, мослашиш стратегияларини ишлаб чиқиш ва заиф ҳудудлар учун узоқ муддатли чора-тадбирларни ишлаб чиқиш масалалари кўриб чиқилади.
Тадқиқотчиларга кўра, Тожикистон ўтган асрда музликларининг 30 фоизини йўқотган. Дунёдаги энг катта континентал музлик Ванжах (собиқ Федченко) сўнгги 70-80 йил ичида 1 км дан ортиқ чекинди ва 44 км² га қисқарди.
Ҳиндукуш Ҳимолой тоғлари ҳисоб-китобларига кўра, минтақа XXI аср охирига келиб музликларининг учдан икки қисмини йўқотиши мумкин. Анд музликлари билан озиқланадиган Бразилия Амазонкаси қаттиқ қурғоқчиликдан азият чекди, музнинг тез эриши эса Германия, Перу ва Непалда тошқин ва кўчкиларга сабаб бўлди.
NASA маълумотларига кўра, 1993 йилдан 2019 йилгача Гренландия йилига ўртача 279 гигатонн музни йўқотган, Антарктида эса 148 гигатонн музни йўқотган. Ушбу жараёнлар денгиз сатҳининг кўтарилишига олиб келади, бу кичик орол ривожланаётган давлатлар ва қирғоқбўйи ҳудудларига таҳдид солади.
2022 йил декабрь ойида БМТ Бош Ассамблеяси 2025 йилни Халқаро музликларни сақлаш йили деб эълон қилди. 2024 йил август ойида музликларни тадқиқ қилиш ва мониторинг қилишга қаратилган “2025–2034 йилларга мўлжалланган криосфера фанлари ўн йиллиги” тўғрисида қарор қабул қилинди.
Бундан ташқари, 2024 йил 22 сентябрда бўлиб ўтган Келажак саммитида криосферани сақлаб қолиш бўйича глобал чора-тадбирларни назарда тутувчи “Келажак учун пакт” тасдиқланди.
Душанбе конференцияси халқаро саъй-ҳаракатларни бирлаштириш, илмий ечимларни ишлаб чиқиш ва музликларнинг йўқолишига қарши кураш сиёсатини ишлаб чиқиш учун асосий платформа бўлади. Иштирокчилар халқаро ҳамкорлик механизмлари, ресурсларни сафарбар қилиш, давлатлар, илмий жамоатчилик ва жамоат ташкилотлари ўртасидаги шерикликни мустаҳкамлаш масалаларини муҳокама қиладилар.
Муз ресурсларини барқарор бошқаришни таъминлаш учун трансчегаравий ҳамкорликка алоҳида эътибор қаратилади.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Тожикистонда Марказий Осиёдаги энг узун кўприк қурилиши ҳақида хабар берган эдик.