C5+1 мамлакатлари иқтисодий ҳамкорлик тўғрисида декларация имзоладилар

ASTANА. Кazinform – Қозоғистон Республикаси, Қирғизистон Республикаси, Тожикистон Республикаси, Туркманистон, Ўзбекистон Республикаси ва Америка Қўшма Штатлари ҳукуматлари ўртасида иқтисодий ҳамкорлик тўғрисидаги ният декларацияси имзоланди, деб хабар беради ҚР Ташқи ишлар вазирлиги.

C5+1 форматида дипломатик муносабатлар ўрнатилганининг ўн йиллиги муносабати билан, Қозоғистон Республикаси, Қирғизистон Республикаси, Тожикистон Республикаси, Туркманистон, Ўзбекистон Республикаси ва Америка Қўшма Штатлари (бундан кейин C5+1 деб юритилади) ҳукуматлари билан биргаликда,

C5+1 дипломатик платформаси доирасида иқтисодий ҳамкорликнинг мустаҳкамланиши сўнгги йилларда ўнлаб миллиардлаб долларлик савдо ва инвестицияларни таъминлаганини тан олиб,

Мамлакатларимиз суверенитети, мустақиллиги ва ҳудудий яхлитлигини таъминлайдиган барқарор ва кучли иқтисодиётларнинг муҳимлигини яна бир бор тасдиқлаб,

C5+1 мамлакатлари ўртасидаги савдо-иқтисодий алоқаларни янада мустаҳкамлашга қаратилган минтақавий ёндашувни таъминлайдиган Б5+1 формати C5+1 дипломатик платформасини тўлдирувчи муҳим бизнес шериклик механизми эканлигини ҳисобга олиб,

қуйидаги ўзаро англашувга эришдилар:

C5+1 мамлакатлари фаровонлик, тинчлик ва тараққиётни таъминлаш мақсадида иқтисодий фаолият ва ўзаро таъсирни кучайтириш орқали қуйидаги чораларни кўришга келишиб олдилар:

Бизнес муҳити

1. Бизнес шароитларини яхшилаш ва савдо ва инвестицияларни рағбатлантириш тартибга солиш ислоҳотлари орқали;
2. Кичик ва ўрта бизнесни ривожлантиришни қўллаб-қувватлаш;
3. Экспорт салоҳиятини ошириш ва инновацияларни рағбатлантириш учун ўзаро манфаатли қўшма корхоналар ташкил этишни қўллаб-қувватлаш;
4. Тижорат низоларини ҳал қилишнинг ўз вақтида ва шаффоф процедураларини таъминлаш ва шартномаларнинг мажбурийлигига ҳурмат тамойилига амал қилиш;
5. Маҳсулот сифати ва хавфсизлигини таъминлайдиган стандартларни такомиллаштириш учун C5+1 мамлакатлари томонидан тан олинган халқаро нормаларга мувофиқ ҳамкорлик қилиш;
6. IТ стартаплари ва инновацион компанияларни ривожлантириш учун қулай шароитлар яратиш, венчур капитал, акселераторлар ва халқаро бозорларга соддалаштирилган киришни таъминлаш;
7. Тижорат фаолиятини ривожлантиришга имкон берадиган очиқ, барқарор ва адолатли бозор муҳитини қўллаб-қувватлаш;
8. Интеллектуал мулк ва бошқа ҳуқуқларни ҳимоя қилиш ва амалга оширишни кучайтириш орқали инвесторларнинг ишончини ошириш;
9. Марказий Осиё ва Қўшма Штатлар ўртасидаги иқтисодий ҳамкорликни ривожлантириш, шунингдек, 2024 йил март ойида Қозоғистоннинг Алмати шаҳрида бўлиб ўтган биринчи В5+1 форумининг муваффақиятли натижаларини эътироф этиш мақсадида 2026 йил 4-6 февраль кунлари Қирғизистон Республикасининг Бишкек шаҳрида бўлиб ўтадиган В5+1 форумини қўллаб-қувватлаш;

   Савдо, инвестиция ва муҳим минераллар

10. Хавфсиз, ишончли ва диверсификацияланган энергия таъминотини таъминлаш, шунингдек, энергетика ва муҳим минераллар соҳаларига инвестициялар ва савдони кўпайтиришни рағбатлантириш;
11. Тинчлик мақсадларида ядро энергияси соҳасида ҳамкорликни ривожлантириш, жумладан, салоҳиятни ошириш, тегишли ходимларнинг профессионаллигини ошириш ва МАГАТЭ тавсиялари асосида замонавий фуқаролик ядро технологияларини жорий этиш;
12. Марказий Осиё давлатларининг муҳим минералларини геологик қидирув, ишлаб чиқариш ва қайта ишлашга инвестицияларни рағбатлантириш, уларни глобал таъминот занжирларига интеграция қилиш, шунингдек, қайта ишлаш секторини ўз ичига олган юқори қўшимча қийматли ишлаб чиқаришни ривожлантиришни рағбатлантириш учун муҳим минераллар бўйича C5+1 мулоқотида иштирок этишни давом эттириш;
13. Гидроэнергетика, туризм, ахборот технологиялари, электрон тижорат ва қишлоқ хўжалиги каби юқори ўсиш салоҳиятига эга соҳаларда савдо ва инвестицияларни рағбатлантириш;
14. Оптик толали тармоқлар, 5G, 6G, сув ости кабеллари, маълумотлар маркази ускуналари, сунъий йўлдош алоқаси каби рақамли инфратузилмани ўз ичига олган ишончли интернет ва коммуникация технологиялари ва инфратузилмасини ривожлантириш ва жорий этишни рағбатлантириш, шунингдек, трансчегаравий маълумотлар оқимларини ҳимоя қилишни таъминлайдиган халқаро стандартлар ва энг яхши амалиётлар билан уйғунлаштириш, шу жумладан, Трансчегаравий маълумотлар махфийлиги қоидалари бўйича глобал форум каби ташаббуслар билан мувофиқликни таъминлаш;
15. Сунъий интеллект технологияларини ривожлантириш орқали халқаро ҳамкорликка асосланган инновацион ўсишни ва барқарор рақамли иқтисодиётни яратишни рағбатлантириш;
16. Сунъий интеллект ва рақамли инновацияларни C5+1 ишчи гуруҳлари фаолиятига интеграция қилиш, энг яхши амалиётлар билан алмашиш ва миллий сунъий интеллект тизимларини жорий этишни рағбатлантириш;
17. Сунъий интеллект соҳасидаги тадқиқотлар ва таълим соҳасидаги ҳамкорликни рағбатлантириш, жумладан, машинасозлик, робототехника ва маълумотлар таҳлили соҳаларида академик алмашинувлар, ўқув дастурлари ва қўшма тадқиқот лойиҳаларини ишлаб чиқиш;
18. Ақлли шаҳарларни ривожлантириш ва Марказий Осиё мамлакатларининг рақамли трансформациясини рағбатлантириш;

19. Рақамли трансформация ташаббусларини қўллаб-қувватлаш, электрон ҳукумат, бизнес ва фуқаролар учун рақамли хизматлар, сунъий интеллект марказларини ривожлантириш ва кибербардошликни ошириш;

20. Киберхавфсизлик соҳасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш, жумладан, муҳим инфратузилмани ҳимоя қилиш, кибертаҳдидлар ҳақида маълумот алмашиш, мутахассисларни тайёрлаш ва умумий стандартлар ва ишончли рақамли платформаларни кўп томонлама ишлаб чиқишни қўллаб-қувватлаш;

    Транскаспий савдо йўли ва боғлиқлиқ

21. Транскаспий савдо йўлининг салоҳиятини тўлиқ очиш ва уни Халқаро тинчлик ва фаровонлик учун Трампнинг йўли (TRIPP) билан интеграция қилиш, C5+1 мамлакатлари ва глобал ҳамжамият манфаатлари йўлида товарлар, ахборот ва энергиянинг хавфсиз ва самарали ҳаракатланишини таъминлаш учун таъминот занжирларининг ўзаро боғлиқлиги ва барқарорлигини мустаҳкамлаш;
22. Мувофиқлаштирилган ва очиқ божхона режимларига интилишни давом эттириш;
23. C5+1 мамлакатлари ўртасида ҳаво қатновларини кенгайтириш орқали савдо, иқтисодий ва маданий алоқаларни мустаҳкамлаш;
24. Бизнес алоқаларини мустаҳкамлаш ва ишчи кучининг профессионал салоҳиятини ривожлантиришни қўллаб-қувватлаш учун технологик, кончилик ва бошқа тез ривожланаётган соҳаларда кадрлар тайёрлашга қаратилган таълим алмашинувларини ривожлантириш.