Янги қоидалар: 2026 йилдан бошлаб Қозоғистонда солиқ ҳисоботлари қандай соддалаштирилади
ALMATY. Kazinform - Алмати Давлат даромадлари департаменти янги Солиқ кодексидаги янгиликлар ҳақида маълумот берди, деб хабар беради Kazinform.
Алмати шаҳар Давлат даромадлари департаменти Давлат хизматлари департаменти бошлиғи Бақтигул Сейтова минтақавий коммуникациялар хизмати томонидан ўтказилган брифингда ислоҳот доирасида солиқ ҳисоботлари шакллари сони 30 фоизга қисқартирилишини таъкидлади. 2009 йилда шакллар сони 70 тадан 39 тагача қисқартирилган бўлса, янги Солиқ кодексининг жорий этилиши билан амалдаги 39 та шакл 28 тагача қисқартирилади. Баъзи ҳисоботлар автоматлаштириш орқали олиб ташланди ёки бошқа декларацияларга киритилди ва айрим солиқ режимлари бекор қилинди.
Асосий янгиликлардан бири ноль солиқ декларацияларини автоматик равишда яратиш бўлади. Агар солиқ тўловчи - якка тартибдаги тадбиркор, юридик шахс ёки жисмоний шахс бўлсин - белгиланган муддатгача декларацияни топширмаса, солиқ органларининг ахборот тизими автоматик равишда ноль декларацияни яратади. У ноль кўрсаткичлар билан топширилган деб ҳисобланади, бу айниқса фавқулодда вазиятлар, интернет узилишлари ёки бошқа форс-мажор ҳолатларида муҳимдир.
Бундай декларация яратилгандан сўнг, худди шу давр учун ҳужжатлар фақат қўшимча декларациялар сифатида ёки "қабул қилинган" белгиси билан қоғозда ўз вақтида топшириш орқали мумкин бўлади.
Декларацияларни қайтариб олишни бекор қилиш
2026 йилдан бошлаб солиқ декларациясини бекор қилиш институти бекор қилинади. Аввал топширилган шаклни бекор қилиш энди мумкин бўлмайди, Евроосиё иқтисодий иттифоқи доирасидаги 328.00-шакл - товарлар импорти ва билвосита солиқларни тўлаш тўғрисидаги декларация бундан мустасно. Барча тузатишлар фақат қўшимча ёки хабардор қилинган декларациялар орқали амалга оширилади.
Бақтигул Сейтова тушунтирганидек, бекор қилиш солиқ тўловчиларнинг жавобгарлигини ошириш, қонунчиликни халқаро амалиётга мослаштириш ва маълумотлар ўзгариши хавфини камайтиришга қаратилган. Агар хатолар аниқланса, солиқ тўловчилар даъво муддати ичида тузатишлар киритишлари мумкин бўлади.
ҚҚС декларациясини топшириш муддатлари
Янги йилдан бошлаб солиқ декларацияларини топшириш муддатини узайтириш имконияти бекор қилинади. Амалдаги Солиқ кодексининг тегишли қоидаси энди амал қилмайди. Шу билан бирга, ҳисоботларни кечиктириб тақдим этганлик учун санкциялар, жумладан, 17-сонли билдиришнома юбориш, банк ҳисобварақлари бўйича харажатлар операцияларини тўхтатиб туриш ва маъмурий жарималар бекор қилинади. Ушбу чоралар бизнесга нисбатан жазо чораларини камайтиришга қаратилган ва даромадларни қўшимча ҳисоботлар орқали мустақил равишда ҳисобот қилган ҳолларда жарималар қўлланилмайди.
Қўшилган қиймат солиғи декларацияларини топшириш муддатига алоҳида эътибор қаратилди. 2026 йилдан бошлаб ҚҚС декларацияси (300.00-шакл) ҳисобот ойидан кейинги ойнинг 15-кунидан иккинчи ойнинг 15-кунига қадар топширилади. Бу электрон ҳисоб-фактураларни ҳисобга олмаган ҳолда, тўлиқ бўлмаган маълумотлар билан тақдим этиладиган декларациялар сонини камайтиради.
2026 йилдан бошлаб қоғоз ҚҚС декларациялари энди давлат хизматлари марказлари ва почта хизматлари орқали қабул қилинмайди.
"Бу нимани англатади? Бу қоғоз декларацияларни фақат тўғридан-тўғри давлат даромадлари органларига топшириш мумкинлигини англатади", - деб тушунтирди Давлат даромадлари департаменти вакили.
Шу билан бирга, солиқ тўловчилар декларацияларни топширишнинг қулай усулини танлашлари мумкин: қоғозда давлат даромадлари органлари орқали ёки электрон шаклда. Электрон декларация «ИСНА КНП», «СОНО», электрон рақамли имзолар, eGov ва eGov Mobile порталлари, шунингдек, e-Salyq Azamat, e-Salyq Business иловалари ва банк хизматлари орқали мавжуд.
Кейинги йилдан бошлаб янги концепция - формат-мантиқий назорат - жорий этилади.
"Ваколатли органнинг буйруғи билан тасдиқланадиган ушбу назорат тизимга тўлдирилган шаклларнинг тўғрилигини автоматик равишда текшириш имконини беради. Дастур хато қаерда қилинганлигини кўрсатади, автоматик ҳисоб-китобларни амалга оширади ва ҳисоботларнинг солиқ қонунчилигига мувофиқлигини таъминлайди", - деб таъкидлади матбуот котиби.
Солиқ органлари шунингдек, фуқаролар учун хизмат кўрсатишни ривожлантиришда давом этадилар: янги рўйхатдан ўтган солиқ тўловчиларни ўқитиш, ногиронларга, 80 ёшдан ошган фуқароларга, чекка ҳудудларда яшовчиларга ва вақтинча меҳнатга лаёқатсизларга ёрдам беради.
Давлат даромадлари департаменти барча ўзгаришлар процедураларни соддалаштириш, хатоларни камайтириш ва солиқ маъмуриятчилигининг шаффофлигини оширишга қаратилганлигини таъкидлади.
