Қозоғистонда Миллий археология хизмати ташкил этилади
ASTANА. Кazinform — Миллий археология хизмати Алкей Марғулан номидаги Археология институти негизида ташкил этилади. Бу ҳақда Мажилиснинг ялпи мажлисида тарихий ва маданий мерос объектларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонун лойиҳасини тақдим этган депутат Асхат Аймағамбетов маълум қилди.
— Ҳозирда археологик ишларни илмий жиҳатдан кузатиб борадиган ва мувофиқлаштирадиган махсус муассаса йўқ. Ким хоҳлаган ишини қилади — кимдир музей билан, кимдир ҳокимлик билан, кимдир шахсан ўзи билган ишини қилади. Кейин кўп тартибсизликлар, такрорлашлар ва назоратсизлик бўлади. Муаммони қандай ҳал қиламиз? Энди Миллий археология хизмати Алкей Марғулан номидаги Археология институти негизида ташкил этилади. Бу хизмат ҳақиқий археологик "мия марказ"га айланади, - деди Мажилис депутати.
Унинг сўзларига кўра, ушбу хизмат энди қазишмаларни кузатиб боради, илмий экспертиза ўтказади. У ягона ахборот тизимини бошқаради ва археологларга илмий ва услубий ёрдам кўрсатади. Шунингдек, у қайси давр ва қайси ёдгорликларни ўрганишимиз кераклиги ҳақидаги саволларга жавоб бера олади.
— Ким, қаерда ва қандай қазишмалар олиб борди? Нима топилган? Бу илмий методологияга мос келадими? Унинг ҳисоботи мутлақо номаълум. Давлатда тўлиқ ва ишончли маълумотлар йўқ. Ҳозирда фақат ёдгорликлар рўйхатининг ўзи 42 та рўйхатда тарқалган. Ҳеч ким ҳеч қаерда қазишмалар ҳақида ҳисобот тақдим этмайди. Яъни, қазишмалар бор, лекин ҳисоботлар йўқ. Алоҳида артефактлар топилган, аммо оммавий артефактлар ва материаллар йўқ. Натижада, баъзи ёдгорликлар қайта-қайта ўрганилади, бошқалари эса бутунлай эътиборсиз қолдирилади ва йўқ бўлиб кетади, — деди у.
Асхат Аймағамбетовнинг сўзларига кўра, бу тартибсизликка чек қўйилади ва археологик ишларнинг тўлиқ рақамли тизими жорий этилади.
— Кимлар қаерда нимани қазишяпти? Қандай қазишяпти? Нималар топилди? Қазиш ҳисоботлари, ёдгорлик паспортлари, археологлар рўйхати - энди буларнинг барчаси битта рақамли тизимда бўлади. Ушбу тизим соҳани шаффоф қилади, жавобгарлик ва интизомни ўрнатади, — деди депутат.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Қозоғистонда 8 та давлатдан археолог ва музей мутахассислари йиғилгани ҳақида хабар берган эдик.
