Қозоғистон жаҳон ОАВларида: пилотсиз транспорт воситалари йўли, келажакдаги сув танқислиги ва нефть ташишдаги ўзгаришлар
ASTANA. Kazinform – Декабрь ойи ўрталарида жаҳон оммавий ахборот воситалари Қозоғистоннинг турли соҳалардаги ўзгаришларини кузатиб борди ва янгиликлар ҳақида хабар берди. Улар орасида Каспий қувурлари консорциумига (КҚК) қилинган ҳужумдан сўнг, мамлакат расмийлари муқобил нефть ташиш йўлларига ўтди. Келгуси йилда Қизилўрда, Туркистон ва Жамбил вилоятларида сув танқислиги юзага келиши мумкинлиги, пилотсиз транспорт воситаларини жорий этишга уринишлар ҳақида сўз юритилди. Батафсил маълумотни Kazinform мухбирининг шарҳида ўқинг.
Report: Қозоғистон КҚКдан БТЖга тахминан 60 минг тонна нефть жўнатмоқчи
Украинадаги ҳарбий ҳаракатлар вақтида Қозоғистоннинг асосий нефть ташиш йўлига зарар етганини биламиз. Бундай нохуш ҳолат бир неча бор такрорланганидан сўнг, ҳукумат хом нефтни ташишнинг муқобил йўлларини кўриб чиқмоқда. Масалан, «ҚазТрансОйл» АЖ декабрь ойида Каспий қувурлари консорциуми (КҚК) тизимидан Боку-Тбилиси-Жейҳан (БТЖ) нефть қувурига тахминан 60 минг тонна нефт жўнатишни режалаштирмоқда. Маълумотларнинг аниқлиги ҳақида Report агентлиги хабар берди.
Компаниянинг баёнотига ишонсак, нефть ташиш йўналишларидаги юклама ўзгараётганга ўхшайди:
"Халқаро ҳамкорлар ва юк ташувчилар билан ўз вақтида ва конструктив музокаралар олиб борилгани туфайли Каспий қувурлари консорциуми нефть қувур линияси тизимидан халқаро нефть оқимларини Самара ва БТЖ йўналишларига йўналтириш имконияти келишиб олинди", - дейилади расмий маълумотларда.
Ҳозирда Қозоғистон ўз таъминотининг бир қисмини Хитойга йўналтиришга ўтди. Натижада, Энергетика вазирлиги томонидан тасдиқланган дастлабки ташиш жадвалига нисбатан, 2025 йил декабрь ойида экспорт йўналишлари бўйлаб нефть етказиб бериш ҳажми ошди:
- Атирау-Самара - 232 минг тоннага;
- Хитой - 72 минг тоннага;
- Ақтау порти (Боку - Тбилиси - Жейҳан йўналиши) - 58 минг тоннага.
«ҚазТрансОйл» халқаро даражадаги тезкор мувофиқлаштириш туфайли юк ташишларни кўпайтирганини маълум қилди.
"2025 йил декабрь ойида «ҚазТрансОйл» АЖ нефть қазиб олувчи компанияларга нефтни вақтинчалик сақлаш учун резервуар паркига жойлаштириш имкониятларини тақдим этади. Бу юк ташиш жадвалларининг мослашувчанлигини, насос режимларини оптималлаштиришни ва магистрал нефть қувурлари тизими орқали етказиб беришнинг узлуксизлигини таъминлашга ёрдам беради", - деди компания вакиллари.
Аввалроқ Қозоғистон бу йил БТЖ орқали 1,2 миллион тонна нефть етказиб беришни режалаштираётгани ҳақида хабар берилган эди. Бундан ташқари, 2026 йилда бу кўрсаткични 2,2 миллион тоннага ошириш муҳокама этилган эди.
Anadolu: Йўллар пилотсиз транспорт воситаларига мослашади
Ушбу ҳафта ҳукумат йиғилишида транспорт вазири Нурлан Сауранбаев мамлакат йўллари пилотсиз транспорт воситаларига мослашишини айтди. Яъни, яқин орада автомагистралларда ҳайдовчисиз, ўз-ўзини бошқарадиган поездларни кўришимиз мумкин. Anadolu ахборот агентлиги лойиҳа қачон тўлиқ амалга оширилишини хабар қилди.
Ҳукумат транспорт ва транзит соҳасидаги долзарб масалаларни муҳокама қилди. Худди шу йиғилишда вазир Нурлан Сауранбаев «e-Joldar» платформаси доирасида автомагистраллар учун рақамли паспортлар ишлаб чиқилаётганини айтди. Унинг сўзларига кўра, биринчи пилотсиз юк машиналари 2027 йилда ишга туширилиши режалаштирилган. Қонунга ўзгартиришлар киритиляпти.
Вазирнинг сўзларига кўра, сунъий интеллект технологиялари соҳага оммавий равишда жорий этилади. Бунинг учун махсус рақамли трансформация харитаси ишлаб чиқилган. Унга мувофиқ, 2027 йилга келиб 10 та халқаро аэропортда биометрик идентификация ишга туширилади. Темир йўл йўналишларининг 55 фоизида интеллектуал тизимлар жорий этилади. Саноатнинг рақамли трансформацияси натижасида автомагистралларнинг ўтказувчанлиги 20 фоизга ошади. Юк машиналарининг божхонадан ўтиш вақти 10 дақиқагача қисқартирилади.
Шуни таъкидлаш керакки, Қозоғистон ички чегарадаги назорат пунктларини модернизация қиляпти ва 2027 йил охирига келиб 37 та назорат пунктини модернизация қилиш якунланади.
The Times Of Central Asia: 2026 йилда жанубий ҳудудлар сув танқислигига дуч келиши мумкин
4-5 декабрь кунлари Қозоғистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари Қанат Бозумбаев жанубий ҳудудларга ташриф буюрди ва маҳаллий фермерлар билан учрашди. Тадбир давомида трансчегаравий сув оқимларининг камайиши билан боғлиқ хавфлар ва 2026 йилги суғориш мавсумида сувдан самарали фойдаланиш чоралари муҳокама қилинди. Маълум бўлишича, келгуси йили Қизилўрда, Туркистон ва Жамбил вилоятларидаги экин майдонларида сув танқислиги кузатилади. Бу ҳақда The Times Of Central Asia ёзди.
Юқорида тилга олинган ҳудудларда қишлоқ хўжалигининг келажаги Қирғизистондан бошланган Сирдарё дарёсининг сувига боғлиқ. Сув ресурслари ва ирригация вазирлиги маълумотларига кўра, бу йил Қозоғистон қишлоқ хўжалиги сектори суғориш мавсумида 11,01 миллиард кубометр сув истеъмол қилган. Шундан 98 фоизи мамлакатнинг жанубий ҳудудлари томонидан ишлатилган.
Масъул вазирликларнинг маълумотларига кўра, 2026 йилда Сирдарё дарёсидаги сув сатҳи пасаяди ва вегетация даврида Норин-Сирдарё тизими хавф остида қолиши мумкин.
Ҳозирда давлат томчилатиб суғориш тизимларини жорий этиш мақсадида қудуқ қазиб, суғориш ускуналарини ўрнатган фермерларга харажатларнинг 80% гача қисмини қоплайди. Шунингдек, табақалаштирилган тариф жорий этилди ва сувни тежайдиган технологиялардан фойдаланадиган фермерлар учун сув субсидиялари 60% дан 85% гача оширилди.
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги шоли экин майдони 70 минг гектардан ошмаслиги кераклиги ҳақида огоҳлантирди. Бунинг сабаби, шоли сувни кўп талаб қиладиган экин ҳисобланади.
