Қозоғистон қурилиш саноати: ёзувлар, рақамлаштириш ва маҳаллий ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш
ASTANA. Kazinform - 10 август, якшанба куни Қозоғистонда Қурувчилар куни – шаҳарлар, уйлар, мактаблар ва шифохоналар қураётган одамларнинг касб байрами нишонланади, деб хабар беради Kazinform.
Қурилиш соҳаси нафақат ҳудудларнинг инфратузилмавий қиёфасини, балки миллионлаб фуқароларнинг ҳаёт сифатини ҳам шакллантириб, мамлакатимизни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришда муҳим ўрин тутади.
Архитекторлар, муҳандислар, прораблар, машинистлар, тош усталар ва бошқа ўнлаб мутахассисларнинг саъй-ҳаракатлари билан ҳар йили миллионлаб квадрат метр уй-жойлар, ижтимоий соҳа объектлари, транспорт ва муҳандислик инфратузилмаси барпо этиляпти, янги микрорайонлар обод этиляпти, қулай, замонавий ва хавфсиз муҳит яратиляпти, кенг кўламли давлат дастурлари амалга ошириляпти.
Қурилаётган уй-жойлар ҳажми йил сайин ортиб боряпти
Бугунги кунда қурилиш саноатининг мамлакатимиз иқтисодиётидаги улуши ялпи ички маҳсулотнинг 6 фоизини ташкил этади. Қурилиш индустриясининг асосий йўналишларидан бири уй-жой қурилиши бўлиб қоляпти, бу сўнгги олти йил ичида барқарор ўсиш суръатларини кўрсатади. Қозоғистон ҳар йили қурилиш суръатларини, жумладан, хусусий ишлаб чиқарувчиларнинг фаол иштироки ва рағбатлантириш давлат дастурлари ҳисобига ошириб боряпти.
ҚР Саноат ва қурилиш вазирлиги маълумотларига кўра, 2019-2024 йилларда 97,9 миллион квадрат метр уй-жой фойдаланишга топширилган. Улардан 39,3 миллион квадрат метри якка тартибдаги уй-жой қурилиши, 58,6 миллион квадрат метри кўп хонадонли турар-жой мажмуаларидир.
2024 йилда қурилиш-монтаж ишларининг жисмоний ҳажми индекси 9 триллион тенгени ёки 115,3 фоизни ташкил этди. Саноатда 53 мингдан ортиқ корхона, жумладан, қурилиш материаллари ишлаб чиқариш бўйича 2,9 мингдан ортиқ ишлаб чиқариш объектлари фаолият юритяпти. 2024 йилда 19,1 миллион квадрат метр уй-жой фойдаланишга топширилиб, рекорд кўрсаткичга эришилди. 173,9 мингта турар-жой бинолари, жумладан, 38,9 мингдан ортиқ якка тартибдаги турар-жой бинолари қурилди.
2025 йилнинг биринчи ярмида қурилиш ишлари ҳажми 3,31 триллион тенгега етди, бу ўтган йилга нисбатан 18,4 фоизга кўпдир. 11 миллион квадрат метрдан ортиқ янги объектлар, жумладан, 7,9 миллион квадрат метр уй-жой, 111 та мактаб, 17 та болалар боғчаси, 31 та соғлиқни сақлаш объекти фойдаланишга топширилди. Қурилиш соҳасида жами миллиондан ортиқ киши банд. Уй-жой қуриш бўйича кенг кўламли дастурлар давом этяпти. 2025 йилда 19,2 миллион квадрат метр уй-жой қуриш режалаштирилган. Соҳада инвестицион фаоллик юқори даражада қоляпти. Олти йил давомида уй-жой қурилишига 15,4 триллион тенге сармоя киритилди. Шунингдек, 2025 йилнинг биринчи олти ойида инвестициялар 1,5 триллион тенгени ташкил этди.
Кам таъминланган оилаларни қўллаб-қувватлаш: олти йил ичида 77 мингдан ортиқ ижара хонадонлари
Кам таъминланган оилаларни қўллаб-қувватлаш уй-жой соҳасида давлат сиёсатининг энг муҳим йўналиши бўлиб қоляпти. Уй-жой коммунал инфратузилмасини 2029 йилгача ривожлантириш концепцияси доирасида ижарага бериладиган уй-жойлар қуриш, ипотека кредитларини субсидиялаш, ер майдонларини муҳандислик инфратузилмаси билан таъминлаш чора-тадбирлари амалга ошириляпти. 2019-2024 йилларда 77,3 мингта ижарага бериладиган квартиралар қурилди ва сотиб олинди, шундан 21 мингдан ортиғи 2024 йилда қурилган. 2025 йилнинг биринчи ярмида ижарага бериладиган уй-жой фонди яна 515 та хонадон билан тўлдирилди. «Отбасы банк» орқали имтиёзли ипотека кредитлари бериш давом этяпти. Олти йил давомида 2 фоизли 22 022 та, 5 фоизли 58 450 та кредит берилди. Биргина 2025 йилнинг биринчи ярмида 3138 та кредит берилди. 2024 йилдан бошлаб «Наурыз» янги уй-жой қуриш дастури ишга туширилди, унинг доирасида жорий йилда 290 миллиард тенге миқдорида 12 мингта кредит бериш режалаштирилган. Якка тартибдаги уй-жой қурилиши инфратузилмасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратиляпти. 2019-2024 йилларда якка тартибдаги уй-жой қуриш учун 183,5 минг ер участкалари муҳандислик-коммуникация инфратузилмаси билан таъминланди.
Қурилиш материалларида Қозоғистон улуши 70 фоизгача ўсди
Қурилиш экотизимида қурилиш материаллари ишлаб чиқариш муҳим ўрин тутади. 2025 йил бошида Қозоғистонда қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчи 2922 та корхона, жумладан, кичик – 2801 ёки 96%, ўрта – 93 та, йирик – 28 та корхона фаолият кўрсатган.
2024 йилда ишлаб чиқариш ҳажми қиймат жиҳатидан 1,4 триллион тенгени (2023 йилга нисбатан +12,5%) ташкил этди. 2024 йилда қурилиш материаллари бозори ҳажми 4 миллиард долларни ташкил этди. Маҳаллий товар ишлаб чиқарувчиларнинг улуши 68,3% ни ташкил этади.
2025 йил январь-июнь ойларида маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми қиймат ифодасида 713 миллиард тенгени ташкил этди, бу 2024 йилнинг шу даврига нисбатан 33,3 фоизга кўпдир.
Шу билан бирга, 2025 йилнинг беш ойида қурилиш материаллари бозори ҳажми 1,4 миллиард долларни ташкил этди.
