Хитой АҚШдан ўзиб кетиш ёки унинг ўрнини босиш ниятида эмас - Си Цзиньпин
Ёпиқ эшиклар ортидаги тўрт соатлик музокаралар натижасида Вудсайддаги (АҚШ) АҚШ ва Хитой делегациялари Жо Байден ва Си Цзиньпин учрашуви мазмунидан хабардор бўлди, деб хабар беради Кazinform агентлиги мухбири Рустем Қожибаев.
Оқ уйдаги журналистлар пули туфайли томонлар кенг кўламли масалаларни муҳокама қилгани, уларнинг баъзилари бўйича ўзаро англашувга эришилгани маълум бўлди.
Икки давлат делегациялари асосий масалалардан бири – ҳарбий идоралар ўртасидаги алоқаларни қайта тиклаш бўйича келишувга эришди. Бу механизм нотўғри ҳисоб-китоблар ва қасддан бўлмаган ҳарбий тўқнашувларнинг олдини олиши керак. Ўзаро ҳамкорлик бўйича амалий қадамларни амалга ошириш мақсадида АҚШ ва Хитой ҳарбий тузилмалари раҳбарларининг учрашувлари режалаштирилган.
АҚШ Вакиллар палатаси спикери Нэнси Пелосининг Тайванга ташрифи ортидан 2022 йил августида Пекин алоқаларни узганидан кейин икки давлат алоқаларини тикламоқда.
Томонлар фентанил наркотик моддасининг ноқонуний тарқатилишига қарши курашиш борасида ҳам муштарак қарашларга эга. Томонлар ҳар йили ўн минглаб америкаликларни ўлдирадиган ушбу таъминотни камайтириш учун фентанил прекурсорларини ишлаб чиқарадиган аниқ компанияларга қаратилган режа устида ишлайди.
Томонлар, шунингдек, сунъий интеллект ва иқлим ўзгариши масалалари бўйича биргаликда ишлашга келишиб олдилар.
Тайвань учрашув кун тартибидаги қийин масала эди. Хитой раҳбарининг таъкидлашича, Тайвань масаласи ҳар доим АҚШ-Хитой муносабатларида “энг муҳим ва нозик масала” бўлиб келган. Си Цзиньпин АҚШни Тайванни қуроллантиришни тўхтатишга ва “Хитойнинг тинч йўл билан бирлашишини” қўллаб-қувватлашга чақирди.
Ўз навбатида Америка томони Хитойдан 2024 йил январида бўлиб ўтадиган овоз беришдан олдин Тайвандаги сайлов жараёнига ҳурмат кўрсатишни сўради.
Жо Байден Си Цзиньпинни можаронинг кенгайишига қарши огоҳлантириш учун Хитойнинг Эронга нисбатан таъсиридан фойдаланишга чақирди.
Президент Жо Байден, шунингдек, Хитойнинг ҳибсга олинган АҚШ фуқароларига нисбатан ҳаракатлари, инсон ҳуқуқлари ва “Жанубий Хитой денгизидаги ҳуқуқ-тартибот ҳаракатлари” юзасидан хавотир билдирди.
Хитой етакчиси Си Цзинпин Қўшма Штатларни “Хитойга босим ўтказиш ёки тийиб туришни режалаштирмасликка” чақирди.
- Хитойнинг Қўшма Штатлардан ўзиб кетиш ёки ағдариш режаси йўқ ва Қўшма Штатлар Хитойга босим ўтказиш ёки тийиб туришни режалаштирмаслиги керак. Ҳар икки томон бир-бирининг тамойиллари ва якуний мақсадларини тушуниши, муаммо яратмаслиги ёки қўзғатмаслиги ёхуд чегараларни кесиб ўтмаслиги, (ўрнига) кўпроқ мулоқот ва муҳокамага киришиши, келишмовчилик ва бахтсиз ҳодисаларни хотиржам қабул қилиши керак, - деди Си Цзиньпин.
Қайд этилишича, АҚШ президенти Жо Байден ва Хитой раҳбари Си Цзиньпиннинг Калифорниядаги музокаралари “жуда тўғридан-тўғри” бўлиб, икки етакчи ўртасидаги кўпроқ муҳокамаларни ўз ичига олган.
Томонлар ўзаро ҳурмат, тинч-тотув яшаш, мулоқотни сақлаб қолиш ва можароларнинг олдини олиш зарурлигини таъкидладилар.
Атлантика Кенгашининг Евроосиё маркази илмий ходими Марк Темницкининг (Mark Temnycky) таъкидлашича, учрашув жаҳон глобал инфляция, глобал озиқ-овқат инқирози ва бошқа халқаро муаммоларга қарши курашиш йўлларини излашда давом этаётган кескин тарихий паллада бўлиб ўтди. Икки давлат ўртасидаги олдинги кескинликларга қарамай, ҳар икки дунё етакчилари икки йирик давлат ўртасидаги муносабатларни яхшилашга қатъий қарор қилди. Шу билан бирга, экспертнинг таъкидлашича, АҚШ дунёдаги мураккаб зиддиятли вазиятларни ҳал қилишда Хитойнинг таъсирига муҳтож.
Си Цзиньпин учрашувда “Ер сайёраси икки давлат муваффақият қозониши учун етарли даражада катта” эканлигини таъкидлади.
